اتحاد اسلام

اتحاد اسلام نام یکی از مطبوعات استان فارس در دوران قاجاریه است.
سیروس رومی، فهرست مطبوعات فارس از آغاز تا امروز
این روزنامه از سال ۱۳۴۴ هـ.ق به وسیله حسین پرتو در شیراز به چاپ رسیده است.

اِتّحاد اسلام
نهضت فکری ـ سیاسی در جهان اسلام در اواخر قرن ۱۳ و اوایل قرن ۱۴ق. همزمان با تضعیف قدرت سیاسی ـ نظامی عثمانی در قرن ۱۳ق، دولت عثمانی درصدد برآمد تا با ایجاد نهضت اتحاد اسلام ، توجه عمومی مسلمانان را به خطر استعمار اروپایی ، در حمایت از خلافت عثمانی برانگیزد. سیدجمال الدین اسدآبادی که در آن زمان در رأس شورای آموزش و پرورش عثمانی قرار داشت (۱۲۸۷ق/۱۸۷۰) نقش مهمی در این زمینه ایفا کرد. او با سفر به کشورهای گوناگون اسلامی درصدد برآمد تا سران دولت های اسلامی را متحد و به هم نزدیک کند، اما نتیجه ای از تلاش های خود نگرفت . در عوض اندیشۀ اتحاد اسلام در بین گروه هایی از علما و متفکران مسلمان کشورهای اسلامی طرفدارانی جدی یافت . این اندیشه ، بازگشت به قرآن به عنوان کتاب زندگی ساز مسلمانان ، زدودن فرهنگ دینی مسلمانان از بدعت ها و خرافات و کنارگذاردن کدورت ها و اختلافات بی پایۀ مذهبی ، بازگرداندن عزّت و سربلندی گذشته مسلمانان و ایجاد وحدت و همدلی میان مسلمانان را در معارضه با استعمار تبلیغ می کرد. این اندیشه در ترکیه ، مصر، ایران ، هند، و دیگر مناطق جهان اسلام طرفدارانی یافت . در ایران از کسانی مانند حاج شیخ هادی نجم آبادی ، شیخ الرئیس، و آیت الله طالقانی ؛ در شبه قاره هند از افرادی مانند شبلی نعمانی ، علامه اقبال لاهوری و ابوالکلام آزاد؛ در آسیای مرکزی از قاضی عبدالرشید ابراهیم ؛ در عراق از شیخ محمد حسین کاشف الغطاء؛ در لبنان از سیدمحسن امین عاملی و سیدعبدالحسین شرف الدین ؛ و در الجزایر از مالک بن نبی می توان نام برد. از این افراد، برخی عمدتاً به جنبۀ فکری و عقیدتی آن می اندیشیدند و درصدد دفع اختلافات مذهبی و نزدیکی فِرَق اسلامی بودند و برخی دیگر به جبهه ای سیاسی از علما و متفکران مسلمان در معارضه با استعمار و صهیونیسم نظر داشتند.