کلمه جو
صفحه اصلی

اتانین

لغت نامه دهخدا

اتانین. [ اَ ] ( ع اِ ) ج ِ اَتون. آتش دانهای نانوایان و آهک پزان و جز آن. کوره های آجرپزی. تنورهای نانوائی.

دانشنامه عمومی

اتانین ابزاری هستند که توسط شاعران و موسیقی دانان برای استخراج وزن شعر یا موسیقی همراه آن به کار می رفته اند. به عمل استخراج وزن با استفاده از اتانین تقطیع گفته می شود.
ملاح، حسینعلی (۱۳۳۶). «تصنیف چیست؟» (PDF). موسیقی مهر (۱۳): ۲۸–۴۱. دریافت شده در ۴ مارس ۲۰۱۹ – به واسطه پرتال جامع علوم انسانی.
به عقیدهٔ حسینعلی ملاح تقطیع توسط نکیسا موسیقی دان زمان خسرو پرویز ساسانی متداول گشت.
در آثار پس از اسلام، اگر چه برای توصیف وزن شعر از افاعیلِ عروض استفاده می شد، اما برای اشاره به وزن موسیقی از اتانین استفاده می شد. برای نمونه فرصت الدوله شیرازی در رسالهٔ بهجت الروح چند تصنیف مختلف را شرح داده است و وزن آن ها را با کمک اتانین نگارش کرده است.
در روش تقطعی، وزن یک شعر با کمک اجزایی که به آن «ادات ایقاعی» یا «عوامل تقطعی» گفته می شود نمایش داده می شود (در زبان عربی واژه ٔ ایقاع مترادف با ضرب آهنگ یا ریتم است). در این روش هجاهای کوتاه با عبارت «تَ‍ـ»، و هجاهای بلند با عبارت «تَن» نمایش می یابند و از ترکیب این ها برای نمایش ساختارهای وزنی (مانند «تَتَن» یا «تَنَنَن») استفاده می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

اَتانین
در موسیقی اصطلاحی برای استخراج و تشخیص ادوار ایقاعی. موسیقی دانان ایرانی در گذشته برای استخراج و تشخیص ادوار مختلف ایقاعی وزن آهنگ ها را براساس افاعیل عروضی قرار داده اند و برای تقطیع وزن آهنگ ها از دو حرف ت و ن و از ترکیب آن ها مانند تن، تَنَن، تَنَنَن... استفاده کرده اند. معادل برخی از آن ها به شکل نت امروز به این صورت است: تَنْ= ♪، تَنَنْ= ♫.

پیشنهاد کاربران

نمونه برای این واژه؛ کتاب دستور سه تار تالیف استاد حسین علیزاده است که به شکلی ماهرانه از اتانین استفاده کرده اند و پایه گزار سبکی نو در نُت خوانی موسیقی دستگاهی بوده اند.


کلمات دیگر: