کلمه جو
صفحه اصلی

هدایت الله خان فومنی

دانشنامه عمومی

تاریخ گیلاننبو
امیر هدایت الله خان فومنی حاکم گیلان در قرن دوازدهم هجری بود.
در هرج و مرج پس از قتل نادر شاه، قلمرو او به دست سران ایلی افتاد. در گیلان، آقا جمال فومنی (از بازماندگان امیره دباج و فرزند آقا کمال که در دوره شاه سلطان حسین فرمانروای گیلان بود) همراه با آقا صافی حکومت مرکزی را شکست دادند و حکومت ولایت را از رشت به دست گرفتند. در جریان کشمکش بین زند و قاجار، محمدحسن خان قاجار گیلان را اشغال کرد و با دختر آقا جمال فومنی ازدواج نمود. آقا جمال در ۱۷۵۳ در نتیجه یک عداوت قدیمی توسط آقا هادی شفتی در شفت کشته شد. آقا هادی با کمک میرزا ذکی حاکم گسکر برای ۴ ماه بر گیلان حکومت کرد. او در یک حمله ناگهانی توسط سران قاجار دستگیر و اعدام شد. آن ها هدایت الله، فرزند جوان آقا جمال را به فرمانروایی رشت منصوب کردند.
پس از رسیدن کریم خان به قدرت هدایت الله خان به تهران فرستاده شد و یک حامی کریمخان در ۱۷۶۰ جایگزین او شد. ولی وقتی کریمخان در یک کارزار نظامی در آذربایجان بود هدایت الله خان به گیلان گریخت و دوباره به مقام فرمانروایی گیلان رسید. به زودی کریمخان او را دستگیر کرد و ۱۲۰۰۰ تومان جریمه کرد و نظرعلی خان زند برای نظارت بر دولت گیلان فرستاده شد. بعدتر، کریمخان سیاست اش نسبت به هدایت الله خان را عوض کرد. وی حکومت تنکابن را از رستم خان عمارلو به هدایت خان انتقال داد و او را در ۱۷۶۷ به فرمانروایی گیلان منصوب کرد. دختر هدایت خان نیز به عقد پسر کریم خان، ابوالفتح خان زند، درآمد.


کلمات دیگر: