واکنش حذفی (به انگلیسی: elimination reaction) گونه ای واکنش آلی است که در آن دو جانشین در یک فرایند یک یا دو گامی، از یک مولکول حذف می شود. فرایند یک گامی (یک مرحله ای) را واکنش E2 و فرایند دو گامی را واکنش E1 می نامند. این عددها لزوماً ربطی به شمار گام ها در فرایند ندارد بلکه سینتیک واکنش های به ترتیب دومولکولی و تک مولکولی در اینجا مطرح است.
سازوکار تک-گامی که در آن پیوندهای کربن-هیدروژن و کربن-هالوژن شکسته می شود تا یک پیوند دوگانهٔ C=C از نوع پی بسازد.
ذر بیشتر واکنش های حذفی دست کم یک هیدروژن از دست می رود تا یک پیوند دوگانه ساخته شود: غیراشباعی مولکول افزایش می یابد. همچنین ممکن است یک مولکول دچار واکنش حذفی کاهش دهنده شود به این معنی که والانس یک اتم در مولکول دو تا کاهش می یابد. دسته ای از واکنش های حذفی که از اهمیت ویژه ای برخوردارند، واکنش هایی است که در آن هالیدهای آلکیل با گروه ترک کننده خوبی درگیر می شود و پس از واکنش با یک باز لوئیس یک آلکن می سازد. گاهی واکنش حذفی در برابر واکنش افزایشی دانسته می شود.
در بازهٔ دههٔ ۱۹۲۰ سر کریستوفر اینگلد مدلی برای توضیح یک گونهٔ ویژه از واکنش های شیمیایی پیشنهاد کرد؛ این پیشنهاد همان سازوکار E2 بود. E2 در واقع برابر با حذف دومولکولی است. نکات پایه ای این واکنش عبارتند از:
ویژگی ها:
سازوکار تک-گامی که در آن پیوندهای کربن-هیدروژن و کربن-هالوژن شکسته می شود تا یک پیوند دوگانهٔ C=C از نوع پی بسازد.
ذر بیشتر واکنش های حذفی دست کم یک هیدروژن از دست می رود تا یک پیوند دوگانه ساخته شود: غیراشباعی مولکول افزایش می یابد. همچنین ممکن است یک مولکول دچار واکنش حذفی کاهش دهنده شود به این معنی که والانس یک اتم در مولکول دو تا کاهش می یابد. دسته ای از واکنش های حذفی که از اهمیت ویژه ای برخوردارند، واکنش هایی است که در آن هالیدهای آلکیل با گروه ترک کننده خوبی درگیر می شود و پس از واکنش با یک باز لوئیس یک آلکن می سازد. گاهی واکنش حذفی در برابر واکنش افزایشی دانسته می شود.
در بازهٔ دههٔ ۱۹۲۰ سر کریستوفر اینگلد مدلی برای توضیح یک گونهٔ ویژه از واکنش های شیمیایی پیشنهاد کرد؛ این پیشنهاد همان سازوکار E2 بود. E2 در واقع برابر با حذف دومولکولی است. نکات پایه ای این واکنش عبارتند از:
ویژگی ها:
wiki: واکنش حذفی