ضیاءالسلطنه

ضیاءالسلطنه، شاهزاده قاجار، دختر ناصرالدین شاه از ندیم السلطنه و همسر آقا زین العابدین امام جمعه تهران بود. او که در سال ۱۲۷۲ قمری متولد شد بود، در سال ۱۲۹۰ قمری پس از درگذشت شاه بیگم ضیاءالسلطنه دختر فتحعلی شاه ضیاءالسلطنه لقب گرفت. ضیاءالسلطنه در دوران سلطنت مظفرالدین شاه درگذشت. او صاحب چهار فرزند بود که در هنگام مرگش تنها دوتن از آنان در قید حیات بودند:سید جواد ظهیرالاسلام و زهرا خانم شمس السلطنه که بعد از درگذشت مادرش لقب او را دریافت کرد و همسر محمد مصدق، نخست وزیر معروف ایرانی، شد.

ضیاءالسّلطنه (ح ۱۲۱۵ـ۱۲۶۵ق)
بانوی خوشنویس ، هنرمند و شاعر ایرانی در دورۀ قاجار . وی دختر فتحعلی شاه قاجار و مادرش مریم خانم ، زنی یهودی بود که مسلمان شد. به مناسبت فضل و کمال و خط خوب او، پدرش وی را متصدی قرائت و تحریر نامه های محرمانۀ خود و ثبت و ضبط و ارسال آن ها کرد. قصاید و اشعاری که شاعران برای شاه می سرودند به واسطۀ او به شاه عرضه می شد. در زمان پدر، به علت تصدی کارهای مختلف مملکتی ازدواج نکرد و پس از فوت پدرش ، در ۳۵سالگی به همسری میرزا مسعود تبریزی، وزیر امور دول خارجه فتحعلی شاه ، درآمد. از وی مصحف کتاب دعا و زیارت نامه های متعددی به خطی خوش و زیبا موجود است . نفیس ترین اثر به جای مانده از او قرآنی است که هم اکنون در موزۀ آستانۀ مبارکۀ حضرت معصومه (ع ) در قم نگهداری می شود (به تاریخ ۱۲۶۵ق).