عاشق خواننده دوره گردی است که ساز، نوعی علت موسیقی شبیه تار، را نواخته و آواز می خواند. قبل از جا افتادن لغت عاشق کلمه ترکی اوزان به این نوع خواننده ها اطلاق می شد. در طول تاریخ اقوام ترک، فرمانروایان همواره در سفرهای جنگی اوزانی را به همراه می بردند تا با بیان اشعار حماسی لشگریان را تشجیع کنند.
کور اوغلو. موضوع مهم ترین داستان عاشقی، کور اوغلو، خود یک عاشق بود، چرا که در مصراع آغازین آوازهای مربوطه خوانده می شود: آدیم کور اوغلو دی. این داستان از آناتولی به کشورهای آسیای میانه پخش شده است و در طی این فر آیند به نحوی محتوای آن تغییر کرده است. در این داستان عشق رومانتیک با رفتاری روبین هود گونه آمیخته می شود. آهنگ ساز بزرگ آذربایجان اپرای معروفی بر مبنای داستان کور اوغلو ساخته است.
عاشق غریب. این داستان که توسط سرگی پاراجانو (Sergei Parajanov) با ساختن فیلمی به همین نام مشهور شد، داستان عاشق دوره گردی است که در طی سفری هفت ساله از عشقی زمینی به اوج عرفان می رسد. در اوایل دهه ۸۰ میلادی عاشق کماندار افندو اجرای یک ساعته ای از داستان را ضبط کرد. کاست مربوطه در مقیاس وسیع در ایران پخش شد و یکی از عوامل ترویج دوباره موسیقی عاشقی به شمار می آید.
اصلی و کرم. داستان یک شاهزاده ترک است که عاشق دختری ارمنی می شود. اقوام دختر در مخالفت با این عشق فرامذهبی مهاجرت می کنند. کرم ۱۱ سال به دنبال اصلی می گردد. دست آخر، هنگامی که دو عاشق به هم می رساند، کرم تحت تأثیر طلسم پدر اصلی آتش می گیرد. آواز یانیخ کرم که فلبداهه توسط اصلی خوانده می شود یکی از ارکان هنر عاشقی است.
عاشق واله. داستان مباحثه عاشق واله با عاشق زرنگار است. در پایان داستان واله بر زرنگار غلبه کرده و با او ازدواج می کند.
سپتامبر ۲۰۰۹، هنر عاشقی آذربایجان در لیست معارف فرهنگی یونسکو قرار گرفت.
سنت عاشقی در فرهنگ ترکی آناتولی،آذربایجان و ایران در عقاید شمنی ترکان قدیم ریشه دارد. عاشق های قدیم با لغاتی مانند بخشی، دده (روحانی) و اوزان نامیده شده اند. انتقال شفاهی فرهنگ، ترویج ارزش ها و سننن فرهنگی از جمله وظایف این صنف بود. ٔبر اساس حماسه نامه دده قورقود ریشه عاشقها حد اقل به قرن هفتم میلادی می رسد. کتاب دده قورقود شامل ۱۲ داستان راجع به دوران مهاجرت اوغوزها، قبیله ای صحرا گرد از ترکان، از آسیای میانه به ترکیه و آذربایجان است. طبیعی است که موسیقی عاشقی در طی این مهاجرت و درگیری های مربوطه با ساکنین اولیه سرزمین های اشغال شده تکامل یافت. با این حال هسته اولیه مسیقی، یعنی توصیف حماسی زندگی ٔبر مبنای زنگی شبانی، تا عصر حاضر حفظ شده است. برای مثال یکی از آوازهای عاشق بستی، یکی از عاشقان زن، بدینگونه شروع می شود:
آب حیات از تو جاریست
کور اوغلو. موضوع مهم ترین داستان عاشقی، کور اوغلو، خود یک عاشق بود، چرا که در مصراع آغازین آوازهای مربوطه خوانده می شود: آدیم کور اوغلو دی. این داستان از آناتولی به کشورهای آسیای میانه پخش شده است و در طی این فر آیند به نحوی محتوای آن تغییر کرده است. در این داستان عشق رومانتیک با رفتاری روبین هود گونه آمیخته می شود. آهنگ ساز بزرگ آذربایجان اپرای معروفی بر مبنای داستان کور اوغلو ساخته است.
عاشق غریب. این داستان که توسط سرگی پاراجانو (Sergei Parajanov) با ساختن فیلمی به همین نام مشهور شد، داستان عاشق دوره گردی است که در طی سفری هفت ساله از عشقی زمینی به اوج عرفان می رسد. در اوایل دهه ۸۰ میلادی عاشق کماندار افندو اجرای یک ساعته ای از داستان را ضبط کرد. کاست مربوطه در مقیاس وسیع در ایران پخش شد و یکی از عوامل ترویج دوباره موسیقی عاشقی به شمار می آید.
اصلی و کرم. داستان یک شاهزاده ترک است که عاشق دختری ارمنی می شود. اقوام دختر در مخالفت با این عشق فرامذهبی مهاجرت می کنند. کرم ۱۱ سال به دنبال اصلی می گردد. دست آخر، هنگامی که دو عاشق به هم می رساند، کرم تحت تأثیر طلسم پدر اصلی آتش می گیرد. آواز یانیخ کرم که فلبداهه توسط اصلی خوانده می شود یکی از ارکان هنر عاشقی است.
عاشق واله. داستان مباحثه عاشق واله با عاشق زرنگار است. در پایان داستان واله بر زرنگار غلبه کرده و با او ازدواج می کند.
سپتامبر ۲۰۰۹، هنر عاشقی آذربایجان در لیست معارف فرهنگی یونسکو قرار گرفت.
سنت عاشقی در فرهنگ ترکی آناتولی،آذربایجان و ایران در عقاید شمنی ترکان قدیم ریشه دارد. عاشق های قدیم با لغاتی مانند بخشی، دده (روحانی) و اوزان نامیده شده اند. انتقال شفاهی فرهنگ، ترویج ارزش ها و سننن فرهنگی از جمله وظایف این صنف بود. ٔبر اساس حماسه نامه دده قورقود ریشه عاشقها حد اقل به قرن هفتم میلادی می رسد. کتاب دده قورقود شامل ۱۲ داستان راجع به دوران مهاجرت اوغوزها، قبیله ای صحرا گرد از ترکان، از آسیای میانه به ترکیه و آذربایجان است. طبیعی است که موسیقی عاشقی در طی این مهاجرت و درگیری های مربوطه با ساکنین اولیه سرزمین های اشغال شده تکامل یافت. با این حال هسته اولیه مسیقی، یعنی توصیف حماسی زندگی ٔبر مبنای زنگی شبانی، تا عصر حاضر حفظ شده است. برای مثال یکی از آوازهای عاشق بستی، یکی از عاشقان زن، بدینگونه شروع می شود:
آب حیات از تو جاریست
wiki: عاشقها