کلمه جو
صفحه اصلی

ضیا گوک الپ

دانشنامه عمومی

ضیا گوک آلپ. ضیاء گوک آلپ (به ترکی استانبولی: Mehmed Ziya Gökalp) از اندیشمندان متأخر پان تورانیسم محسوب می شود که مقام و جایگاه ویژه ای در میان پان ترکیست ها دارد و پدر پان ترکیسم لقب گرفته است. از نظر وی میهن ترکان نه ترکیه است و نه ترکستان بلکه توران بزرگ کشور جاودانی آنان محسوب می شود. وی برای پیشبرد آمال خود تئوری هایی در زمینهٔ اقتصاد، جامعه شناسی و سیاست و... ارائه داد که هر کدام باب ویژه ای در زمینهٔ پان ترکیسم محسوب می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

ضیا گوک آلپ. ضیا گوکْ آلْپ (دیاربکر ۱۸۷۶ـ استانبول ۱۹۲۴)
ضیا گوکْ آلْپ
(نام اصلــی: محمدضیـا) نویسنده، شاعر و جامعه شناس ترک. پس از فراگیری زبان های عربی، فارسی و فرانسه در زادگاهش، در استانبول به مدرسۀ عالی دامپزشکی رفت، ولی به علت همکاری با گروه مخالفان سلطان عبدالحمید دوم توقیف و به زادگاهش تبعید شد. در ۱۹۱۱ به جمعیت اتحاد و ترقی در دریاربکر پیوست. در ۱۹۱۴ در استانبول به تدریس درس های جامعه شناسی در دارالفنون پرداخت. بعد از اشغال استانبول، دولت انگلستان او را به مالت تبعید کرد. مدتی نیز نمایندۀ مجلس مبعوثان بود. نویسندگی را با کار در روزنامۀ پیمان دیاربکر شروع کرد (۱۹۰۹). با نوشتن اشعار تورانیگری (پان تورانیستی) در مجلۀ گنج قلملر (قلم های جوان) علاقه و توجه جوانان اتحاد و ترقی را به خود جلب کرد. اشعارش حاوی حکایت و تمثیل است. سبک مقالات علمی، فکری و کتابهایش مختص خود اوست. نثرش بسیار ساده است. گرچه گرایش های سوسیالیستی در آثارش نمایان است، اما بر ناسیونالیسم تأکید بیشتری می کند. گوک آلپ را بنیادگذار جامعه شناسی ترکیه می دانند. از آثارش در شعر: سیب سرخ (۱۹۱۴)؛ زندگی جدید (۱۹۱۸)؛ نور طلایی (۱۹۱۳)؛ در نثر: پایه های ترک گرایی (۱۹۲۳)؛ تاریخ تمدن ترک (۱۹۲۵)؛ مسئلۀ معارف ملی (۱۹۶۴).


کلمات دیگر: