زیرافکن

( صفت اسم ) ۱ - تشک نهالی زیر انداز . ۲ - مقامی است از موسیقی کوچک .

(اَ کَ ) (ص مف . اِ. ) ۱ - تشک ، نهالی . ۲ - مقامی است در موسیقی .

زیرافکن. [ اَک َ ] ( ن مف مرکب ، اِ مرکب ) بمعنی نهالی و توشک و آنچه در زیر افکنده باشد. ( برهان ) ( از ناظم الاطباء ). زیرافکند. نهالی و توشک را خوانند. ( جهانگیری ) ( از فرهنگ رشیدی ). بمعنی توشک است و مجازاً بر فرش اطلاق شود. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). توشک. ( غیاث ) :
زیرافکن حریرت این بار اگر دهد دست
نیکی بجای یاران فرصت شمار یارا.در جهان زیرافکنی نبود بسان نرمدست
بشنو این از من که عمری در پی آن بوده ام.یک تن بی لحاف و زیرافکن
وقت آسایش آرمیدن نیست.سوسنت راست سبزه بالاپوش
سنبلت راست لاله زیرافکن.رجوع به زیرافکند شود. || نام مقامی است از موسیقی که آن کوچک است. ( برهان چ معین ) ( از ناظم الاطباء ) ( از فرهنگ فارسی معین ). شعبه ای است از بیست و چهار شعبه موسیقی. ( جهانگیری ) ( فرهنگ رشیدی ) ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از غیاث ). نام پرده سرود و آن را زیرافکند نیز گویند. ( شرفنامه منیری ). آن را زیرافکند نیز گویند. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). یکی از چهار مقامه اصلی موسیقی است دارای دو فرع ، بزرگ و رهاوی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) :
ز ترکیب ملک برد آن خلل را
به زیرافکن فروگفت این غزل را.رجوع به زیرافکند شود.

۱. (موسیقی ) گوشه ای در دستگاه ماهور.
۲. (اسم، صفت مفعولی ) [قدیمی] زیرانداز، تشک، نهالی، فرش.