برجاس

هدف، نشانه تیر، آماجگاه
( اسم ) هدف نشان. تیر آماجگاه .

(بُ ) [ ع . ] ( اِ. ) هدف ، نشانة تیر. آماجگاه .

برجاس. [ ب ُ ] ( اِ ) نشانه تیر و غیره. ( غیاث اللغات ). نشانه تیر باشد اندر هوا. ( حاشیه فرهنگ اسدی ). آماجگاه و نشانه تیر و غیره و عرب آنرا که در هوا نشانه تیر کرده باشند برجاس گویند و آنرا که در زمین نشانه کنند هدف خوانند. ( برهان ) ( آنندراج ) ( صحاح الفرس ). نشانه تیر که بلند برآرند به نیزه یابرچوبی. ( شرفنامه منیری ). نشانه گاه تیر باشد. ( فرهنگ اسدی ). نشانه اندر هوا. ( مهذب الاسماء ). هدف تیر که برچوبی نصب کنند. غرض. ( ناظم الاطباء ) ( یادداشت مؤلف ). برجاس هدف و غرضی است در هوا که بدان رمی شود وجوهری گمان برده است که این کلمه مولد است. ( از اقرب الموارد ). ج ، براجیس. ( اقرب الموارد ) :
منجمان آمدند خلخیان
ابا سطرلابها چو برجاسا.سوی او جست چو تیری سوی برجاسی
بایکی داسی ماننده الماسی.برجاس او بسر بر گه باز و گه فراز
چون چاکری که سجده برد پیش شاه ری.تیر وهم تو کز کمان بجهد
نجم برجیس باشدش برجاس.دل حسود تو نالان و مضطرب بادا
ز تیر حادثه مانند سینه برجاس.نشانه کردم خود را بگونه گونه گناه
نشانه چه که برجاس تیر خذلانم.چون بسوی دل او تیر سؤال سائل
تیر غازی برود راست ببرجاس و هدف.بفرمود تا آن جماعت را بردار... کنند... و تیر را برجاس سازند. ( نامه تنسر ).
کسان مرد راه خدا بوده اند
که برجاس تیر بلا بوده اند.- برجاس وار؛ نشانه مانند. همانند نشانه و هدف :
وین هدهد بدیع درین اول ربیع
برجاس وار تاجی بر سر نهاده وی.|| سنگی که در چاه اندازند تا چشمه های آن گشوده و آب آن خوشمزه گردد.( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || علامتی که از سنگ سازند مانند نشان و علامت راه. ( منتهی الارب ).

هدف، نشانۀ تیر، آماجگاه: کسان مرد راه خدا بوده اند / که برجاس تیر بلا بوده اند (سعدی۱: ۲۹۰ ).

آماجگاه , هدف, نشانه تیر