مترادف برتافتن : پیچیدن، تاب دادن، برگردانیدن، رو گردانیدن، سرپیچیدن، اعراض کردن، روی برتافتن، تمکین ن کردن، سرپیچی کردن، نافرمانی کردن، عصیان ورزیدن، تاب آوردن، تحمل کردن، برخود هموار کردن، طاقت آوردن
متضاد برتافتن : برنتافتن
برتافتن
مترادف برتافتن : پیچیدن، تاب دادن، برگردانیدن، رو گردانیدن، سرپیچیدن، اعراض کردن، روی برتافتن، تمکین ن کردن، سرپیچی کردن، نافرمانی کردن، عصیان ورزیدن، تاب آوردن، تحمل کردن، برخود هموار کردن، طاقت آوردن
متضاد برتافتن : برنتافتن
فارسی به انگلیسی
مترادف و متضاد
۱. پیچیدن، تابدادن
۲. برگردانیدن، رو گردانیدن
۳. سرپیچیدن، اعراض کردن، روی برتافتن
۴. تمکین ن کردن، سرپیچی کردن، نافرمانی کردن، عصیان ورزیدن
۵. تاب آوردن، تحمل کردن، برخود هموار کردن، طاقت آوردن ≠ برنتافتن
فرهنگ فارسی
۱-( مصدر ) برگردیدن برگشتن . ۲- ( مصدر ) برگردانیدن . ۳- پیچیدن . ۴- سوراخ کردن آنچنانکه از سمت مقابل راه یابند سفتن . ۵- تحمل کردن تاب آوردن .
فرهنگ معین
( ~. تَ ) (مص ل . ) ۱ - برگردیدن . ۲ - پیچیدن . ۳ - تحمل کردن ، تاب آوردن . ۴ - توانایی داشتن ، توان برابری داشتن .
لغت نامه دهخدا
برتافتن. [ ب َ ت َ ] ( مص مرکب ) پیچیدن و برگردانیدن. ( ناظم الاطباء ). برگرداندن.
تاکردن. کج کردن. پیچاندن. خماندن. خمانیدن. بسوی دیگر کژ کردن. ( یادداشت مؤلف ). برگردانیدن چنانکه دم کارد یا چنگال یا نوک میخ و امثال آن را. قسمتی از چیزی متصل را بجهتی دیگر میل دادن. بجهتی مخالف جهت طبیعی خمانیدن :
پیلی چو درپوشی زره شیری چو برتابی کمان
ابری چو برگیری قدح ببری چو در یازی بزین.
برتافتی و پنجه صبرم بشکستی.
صدهزاران خیط یک تا را نباشد قوتی
چون بهم برتافتی اسفندیارش نگسلد.
یلان سپه پشت برتافتند
زپس دشمنان تیز بشتافتند.
- چشم برتافتن ؛ برگرداندن آن :
یل پهلوان چون شنید این زخشم
گره زد بر ابرو و برتافت چشم.
بزد بر بهو بانگ و برتافت چشم.
سبک دامن داد برتافتی
گذشته بجستی و دریافتی.
بوی پیراهان یوسف یافته ست.
زگیتی همه کام دل یافتی
سر دشمن از تخت برتافتی.
گره برزده سرش برتافته.
ز ناکردنی کار برتافتن
به از دل باندوه و غم یافتن.
بدان ریگ آموی بشتافتند.
از که برتابیم از حق این وبال.
ز یزدان مگر روی برتافتی
کزینگونه گفتارها بافتی.
جز آنگه که برتابی از عیب روی.
تاکردن. کج کردن. پیچاندن. خماندن. خمانیدن. بسوی دیگر کژ کردن. ( یادداشت مؤلف ). برگردانیدن چنانکه دم کارد یا چنگال یا نوک میخ و امثال آن را. قسمتی از چیزی متصل را بجهتی دیگر میل دادن. بجهتی مخالف جهت طبیعی خمانیدن :
پیلی چو درپوشی زره شیری چو برتابی کمان
ابری چو برگیری قدح ببری چو در یازی بزین.
فرخی.
آرام دلم بستدی و دست شکیبم برتافتی و پنجه صبرم بشکستی.
سعدی.
- بهم برتافتن ؛ بهم پیچیدن. بهم تابیدن : صدهزاران خیط یک تا را نباشد قوتی
چون بهم برتافتی اسفندیارش نگسلد.
سعدی.
- پشت برتافتن ؛ پشت دادن. پشت برگرداندن. روی گرداندن و گریختن : یلان سپه پشت برتافتند
زپس دشمنان تیز بشتافتند.
اسدی ( گرشاسب نامه ).
- پنجه برتافتن ؛ سوی پشت دست خم کردن آن. ( یادداشت مؤلف ).- چشم برتافتن ؛ برگرداندن آن :
یل پهلوان چون شنید این زخشم
گره زد بر ابرو و برتافت چشم.
اسدی ( گرشاسب نامه ).
برآشفت گرشاسب از کین و خشم بزد بر بهو بانگ و برتافت چشم.
اسدی ( گرشاسب نامه ).
- دامن برتافتن ؛ برپیچیدن دامن. درنوردیدن دامن : سبک دامن داد برتافتی
گذشته بجستی و دریافتی.
فردوسی.
این نفس جان دامنم برتافته ست بوی پیراهان یوسف یافته ست.
مولوی.
- سرکسی برتافتن ؛ پیچاندن : زگیتی همه کام دل یافتی
سر دشمن از تخت برتافتی.
فردوسی.
مسلسل یک اندر دگر بافته گره برزده سرش برتافته.
فردوسی.
|| اعراض کردن. پشت کردن. رو گردان شدن : ز ناکردنی کار برتافتن
به از دل باندوه و غم یافتن.
فردوسی.
عنانش گرفتند و برتافتندبدان ریگ آموی بشتافتند.
فردوسی.
از که بگریزیم از خود این محال از که برتابیم از حق این وبال.
مولوی.
- روی برتافتن ؛ اعراض کردن. دوری کردن. سرپیچیدن. سرپیچی کردن. پشت کردن : ز یزدان مگر روی برتافتی
کزینگونه گفتارها بافتی.
فردوسی.
بگویش که عیب کسان را مجوی جز آنگه که برتابی از عیب روی.
برتافتن . [ ب َ ت َ ] (مص مرکب ) پیچیدن و برگردانیدن . (ناظم الاطباء). برگرداندن .
تاکردن . کج کردن . پیچاندن . خماندن . خمانیدن . بسوی دیگر کژ کردن . (یادداشت مؤلف ). برگردانیدن چنانکه دم کارد یا چنگال یا نوک میخ و امثال آن را. قسمتی از چیزی متصل را بجهتی دیگر میل دادن . بجهتی مخالف جهت طبیعی خمانیدن :
پیلی چو درپوشی زره شیری چو برتابی کمان
ابری چو برگیری قدح ببری چو در یازی بزین .
آرام دلم بستدی و دست شکیبم
برتافتی و پنجه ٔ صبرم بشکستی .
- بهم برتافتن ؛ بهم پیچیدن . بهم تابیدن :
صدهزاران خیط یک تا را نباشد قوتی
چون بهم برتافتی اسفندیارش نگسلد.
- پشت برتافتن ؛ پشت دادن . پشت برگرداندن . روی گرداندن و گریختن :
یلان سپه پشت برتافتند
زپس دشمنان تیز بشتافتند.
- پنجه برتافتن ؛ سوی پشت دست خم کردن آن . (یادداشت مؤلف ).
- چشم برتافتن ؛ برگرداندن آن :
یل پهلوان چون شنید این زخشم
گره زد بر ابرو و برتافت چشم .
برآشفت گرشاسب از کین و خشم
بزد بر بهو بانگ و برتافت چشم .
- دامن برتافتن ؛ برپیچیدن دامن . درنوردیدن دامن :
سبک دامن داد برتافتی
گذشته بجستی و دریافتی .
این نفس جان دامنم برتافته ست
بوی پیراهان یوسف یافته ست .
- سرکسی برتافتن ؛ پیچاندن :
زگیتی همه کام دل یافتی
سر دشمن از تخت برتافتی .
مسلسل یک اندر دگر بافته
گره برزده سرش برتافته .
|| اعراض کردن . پشت کردن . رو گردان شدن :
ز ناکردنی کار برتافتن
به از دل باندوه و غم یافتن .
عنانش گرفتند و برتافتند
بدان ریگ آموی بشتافتند.
از که بگریزیم از خود این محال
از که برتابیم از حق این وبال .
- روی برتافتن ؛ اعراض کردن . دوری کردن . سرپیچیدن . سرپیچی کردن . پشت کردن :
ز یزدان مگر روی برتافتی
کزینگونه گفتارها بافتی .
بگویش که عیب کسان را مجوی
جز آنگه که برتابی از عیب روی .
که من با جوانی خرد یافتم
ز کردار بد روی برتافتم .
به یزدان بدین ره توان یافتن
که کفراست ازو روی برتافتن .
چو شیرین کیمیای صبح دریافت
از آن سیمابکاری روی برتافت .
بیچاره پدر چو زو خبر یافت
روی از وطن و قبیله برتافت .
بدین تندی زخسرو روی برتافت
ز دست افکند گنجی را که دریافت .
چندانکه قرار عهد یابم
از عهد تو روی برنتابم .
ای دریغا مرغ کارزان یافتم
زود روی از روی او برتافتم .
زاهد را این سخن قبول نیفتاد و روی برتافت . (گلستان سعدی ).
- سر برتافتن ؛ سرپیچی کردن . روی برتافتن . اعراض کردن . دوری کردن . پشت کردن . روی گرداندن :
ز تو لختکی روشنی یافتند
بدینسان سر از داد برتافتند.
کسی کوسر از جنگ برتافتی
چو افراسیاب آگهی یافتی .
سر ز شکر دین از آن برتافتی
کز پدر میراث مفتش یافتی .
گر این دشمنان تربیت یافتند
سر از حکم و رایت نه برتافتند.
سرش برتافتم تا عافیت یافت
سر از من لاجرم بدبخت برتافت .
- عنان برتافتن ؛ سرپیچی کردن . روی برگرداندن . اعراض کردن :
هرکه برتافت عنان از تو و عصیان آورد
از در خانه ٔ او دولت برتافت عنان .
از اول هستی خود را نکو بشناس و آنگاهی
عنان برتاب ازین گردون وزین بازیچه ٔ غبرا.
صرصر عنان از مسابقت او برتافتی و برق خاطف دواسبه غبار او را درنیافتی . (سندبادنامه ).
|| انعطاف . (یادداشت مؤلف ). عطف . (یادداشت مؤلف ). || تابیدن . پرتوافکندن :
گل کبود که برتافت آفتاب بر او
ز بیم چشم نهان گشت در بن پایاب .
|| برداشتن . (غیاث اللغات )(آنندراج ). || متحمل شدن . (یادداشت مؤلف ). تحمل کردن . بردن . (یادداشت مؤلف ) :
زمین آن سپه را همی برنتافت
بر آن بوم کس جای رفتن نیافت .
چندان لشکر جمع شدند که کوه وهامون برنتافت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
ناوک غمزه بر دل سعدی
مزن ای جان که برنمی تابد.
|| پذیرفتن . (آنندراج ). || از عهده برآمدن . توانستن . (یادداشت مؤلف ). تاب آوردن . طاقت داشتن . توانائی یافتن :
ز گوهرکه پرمایه تر یافتند
ببردند چندانکه برتافتند
ز کافور و عنبر کجا یافتند
ببردند هرچند برتافتند.
از آن مقفا سر کردم این غزل طالب
که دوش قافیه ام برنتافت بار ردیف .
|| سوراخ کردن که از طرف مقابل راه یابد. || سفتن . (ناظم الاطباء).
تاکردن . کج کردن . پیچاندن . خماندن . خمانیدن . بسوی دیگر کژ کردن . (یادداشت مؤلف ). برگردانیدن چنانکه دم کارد یا چنگال یا نوک میخ و امثال آن را. قسمتی از چیزی متصل را بجهتی دیگر میل دادن . بجهتی مخالف جهت طبیعی خمانیدن :
پیلی چو درپوشی زره شیری چو برتابی کمان
ابری چو برگیری قدح ببری چو در یازی بزین .
فرخی .
آرام دلم بستدی و دست شکیبم
برتافتی و پنجه ٔ صبرم بشکستی .
سعدی .
- بهم برتافتن ؛ بهم پیچیدن . بهم تابیدن :
صدهزاران خیط یک تا را نباشد قوتی
چون بهم برتافتی اسفندیارش نگسلد.
سعدی .
- پشت برتافتن ؛ پشت دادن . پشت برگرداندن . روی گرداندن و گریختن :
یلان سپه پشت برتافتند
زپس دشمنان تیز بشتافتند.
اسدی (گرشاسب نامه ).
- پنجه برتافتن ؛ سوی پشت دست خم کردن آن . (یادداشت مؤلف ).
- چشم برتافتن ؛ برگرداندن آن :
یل پهلوان چون شنید این زخشم
گره زد بر ابرو و برتافت چشم .
اسدی (گرشاسب نامه ).
برآشفت گرشاسب از کین و خشم
بزد بر بهو بانگ و برتافت چشم .
اسدی (گرشاسب نامه ).
- دامن برتافتن ؛ برپیچیدن دامن . درنوردیدن دامن :
سبک دامن داد برتافتی
گذشته بجستی و دریافتی .
فردوسی .
این نفس جان دامنم برتافته ست
بوی پیراهان یوسف یافته ست .
مولوی .
- سرکسی برتافتن ؛ پیچاندن :
زگیتی همه کام دل یافتی
سر دشمن از تخت برتافتی .
فردوسی .
مسلسل یک اندر دگر بافته
گره برزده سرش برتافته .
فردوسی .
|| اعراض کردن . پشت کردن . رو گردان شدن :
ز ناکردنی کار برتافتن
به از دل باندوه و غم یافتن .
فردوسی .
عنانش گرفتند و برتافتند
بدان ریگ آموی بشتافتند.
فردوسی .
از که بگریزیم از خود این محال
از که برتابیم از حق این وبال .
مولوی .
- روی برتافتن ؛ اعراض کردن . دوری کردن . سرپیچیدن . سرپیچی کردن . پشت کردن :
ز یزدان مگر روی برتافتی
کزینگونه گفتارها بافتی .
فردوسی .
بگویش که عیب کسان را مجوی
جز آنگه که برتابی از عیب روی .
فردوسی .
که من با جوانی خرد یافتم
ز کردار بد روی برتافتم .
فردوسی .
به یزدان بدین ره توان یافتن
که کفراست ازو روی برتافتن .
اسدی (گرشاسب نامه ).
چو شیرین کیمیای صبح دریافت
از آن سیمابکاری روی برتافت .
نظامی .
بیچاره پدر چو زو خبر یافت
روی از وطن و قبیله برتافت .
نظامی .
بدین تندی زخسرو روی برتافت
ز دست افکند گنجی را که دریافت .
نظامی .
چندانکه قرار عهد یابم
از عهد تو روی برنتابم .
نظامی .
ای دریغا مرغ کارزان یافتم
زود روی از روی او برتافتم .
مولوی .
زاهد را این سخن قبول نیفتاد و روی برتافت . (گلستان سعدی ).
- سر برتافتن ؛ سرپیچی کردن . روی برتافتن . اعراض کردن . دوری کردن . پشت کردن . روی گرداندن :
ز تو لختکی روشنی یافتند
بدینسان سر از داد برتافتند.
فردوسی .
کسی کوسر از جنگ برتافتی
چو افراسیاب آگهی یافتی .
فردوسی .
سر ز شکر دین از آن برتافتی
کز پدر میراث مفتش یافتی .
مولوی .
گر این دشمنان تربیت یافتند
سر از حکم و رایت نه برتافتند.
سعدی .
سرش برتافتم تا عافیت یافت
سر از من لاجرم بدبخت برتافت .
سعدی .
- عنان برتافتن ؛ سرپیچی کردن . روی برگرداندن . اعراض کردن :
هرکه برتافت عنان از تو و عصیان آورد
از در خانه ٔ او دولت برتافت عنان .
فرخی .
از اول هستی خود را نکو بشناس و آنگاهی
عنان برتاب ازین گردون وزین بازیچه ٔ غبرا.
ناصرخسرو.
صرصر عنان از مسابقت او برتافتی و برق خاطف دواسبه غبار او را درنیافتی . (سندبادنامه ).
|| انعطاف . (یادداشت مؤلف ). عطف . (یادداشت مؤلف ). || تابیدن . پرتوافکندن :
گل کبود که برتافت آفتاب بر او
ز بیم چشم نهان گشت در بن پایاب .
خفاف .
|| برداشتن . (غیاث اللغات )(آنندراج ). || متحمل شدن . (یادداشت مؤلف ). تحمل کردن . بردن . (یادداشت مؤلف ) :
زمین آن سپه را همی برنتافت
بر آن بوم کس جای رفتن نیافت .
فردوسی .
چندان لشکر جمع شدند که کوه وهامون برنتافت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
ناوک غمزه بر دل سعدی
مزن ای جان که برنمی تابد.
سعدی .
|| پذیرفتن . (آنندراج ). || از عهده برآمدن . توانستن . (یادداشت مؤلف ). تاب آوردن . طاقت داشتن . توانائی یافتن :
ز گوهرکه پرمایه تر یافتند
ببردند چندانکه برتافتند
ز کافور و عنبر کجا یافتند
ببردند هرچند برتافتند.
اسدی .
از آن مقفا سر کردم این غزل طالب
که دوش قافیه ام برنتافت بار ردیف .
طالب آملی (آنندراج ).
|| سوراخ کردن که از طرف مقابل راه یابد. || سفتن . (ناظم الاطباء).
فرهنگ عمید
۱. تحمل کردن.
۲. (مصدر لازم ) روگردانیدن.
۳. پیچیدن، تاب دادن.
۴. (مصدر لازم ) مقابله و برابری کردن.
۲. (مصدر لازم ) روگردانیدن.
۳. پیچیدن، تاب دادن.
۴. (مصدر لازم ) مقابله و برابری کردن.
واژه نامه بختیاریکا
وُرداشتِن
پیشنهاد کاربران
تحمل
کلمات دیگر: