ویروس رایانه ای (به انگلیسی: Computer virus) نوعی نرم افزار ( program ) است که در سیستم های رایانه ای باعث اختلال ،جاسوسی و خرابی می شود .
تخریب یا حذف برنامه ها و اطلاعات بخش های مختلف دیسک ها.
فرمت کردن دیسک ها.
کد کردن اطلاعات و برنامه ها.
تخریب اطلاعات حافظه فلش ها.
ویروس، یک نوع نرم افزار ( برنامه ) کامپیوتری است که به دلیل ماهیت عملکرد مجرمانه آن به آن بدافزار میگویند . که در اغلب مواقع بدون اطلاع کاربر به سیستم عامل وارد شده و آن را آلوده می کند و تلاش می کند خودش تکثر نماید . این عمل تولید مثل یا کپی سازی از خود بر روی یک کد اجرایی موجود، ویژگی کلیدی در تعریف یک ویروس است.معمولاً کاربران رایانه به ویژه آن هایی که اطلاعات تخصصی کمتری دربارهٔ کامپیوتر دارند، ویروس ها را برنامه هایی هوشمند و خطرناک می دانند که خود به خود اجرا و تکثیر شده و اثرات تخریبی زیادی دارند که باعث از دست رفتن اطلاعات و گاه خراب شدن کامپیوتر می گردند در حالیکه طبق آمار تنها پنج درصد ویروس ها دارای اثرات تخریبی بوده و بقیه صرفاً تکثیر می شوند؛ بنابراین یک ویروس رایانه ای را می توان برنامه ای تعریف نمود که می تواند خودش را با استفاده از یک میزبان تکثیر نماید. بنابراین تعریف اگر برنامه ای وجود داشته باشد که دارای اثرات تخریبی باشد ولی امکان تکثیر نداشته باشد، نمی توان آن را ویروس نامید؛ بنابراین ویروس های رایانه ای از جنس برنامه های معمولی هستند که توسط ویروس نویسان نوشته شده و سپس به طور ناگهانی توسط یک فایل اجرایی یا جا گرفتن در ناحیه سیستمی دیسک، فایل ها یا کامپیوترهای دیگر را آلوده می کنند. در این حال پس از اجرای فایل آلوده به ویروس یا دسترسی به یک دیسک آلوده توسط کاربر دوم، ویروس به صورت مخفی نسخه ای از خودش را تولید کرده و به برنامه های دیگر می چسباند و به این ترتیب داستان زندگی ویروس آغاز می شود و هر یک از برنامه ها یا دیسک های حاوی ویروس، پس از انتقال به کامپیوترهای دیگر باعث تکثیر نسخه هایی از ویروس و آلوده شدن دیگر فایل ها و دیسک ها می شوند؛ لذا پس از اندک زمانی در کامپیوترهای موجود در یک کشور یا حتی در سراسر دنیا منتشر می شوند. از آنجا که ویروس ها به طور مخفیانه عمل می کنند، تا زمانی که کشف نشده و امکان پاکسازی آن ها فراهم نگردیده باشد، ماشین های هوشمند و قطعا برنامه های بسیاری را آلوده می کنند و از این رو یافتن سازنده یا منشأ اصلی ویروس مشکل است.
اولین تحقیق واقعی علمی و آکادمیک بر روی ویروس ها توسط فرد کوهن در سال ۱۹۸۳، با نام ویروس که توسط لِن آدلمن ابداع شده بود، انجام شد. بعضاً از کوهن به عنوان «پدر ویروس های کامپیوتری» نام برده می شود، اما واقعاً ویروس هایی بودند که قبل از شروع تحقیقات او تولید شده بودند. ویروس Elk Cloner نوشته شده توسط ریچ اسکرنتا در سال ۱۹۸۲ در گردش بود و ویروس های تولید شده توسط جو دلینگر نیز بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ ساخته شده بودند؛ که همهٔ آن ها برای پلتفرم های Apple II بودند. برخی منابع یک نقص فنی در Arpanet را در سال ۱۹۸۰ به عنوان اولین ویروس ذکر می کنند، اما آن فقط یک کد قانونی و مجاز بود که اشتباه کار می کرد و تنها مسئله ای که ایجاد می کرد این بود که داده ها را در بسته های شبکه پخش می کرد. ویروس های گریگوری بنفورد، تنها به داستان های علمی اش ختم نشد. او در سال ۱۹۶۹ ویروس های غیر مخرب خود را در جایی که امروزه «آزمایشگاه ملی لیوِرمور لارنس» خوانده می شود و در Arpanet اولیه تولید و منتشر کرد.
ویروس هم مانند هر برنامه کامپیوتری نیاز به محلی برای ذخیره خود دارد؛ ولی این محل باید به گونه ای باشد که ویروس ها را به وصول اهداف خود نزدیکتر کند. همان گونه که قبلاً ذکر شد اکثر ویروس ها به طور انگل وار به فایل های اجرایی می چسبند و آن ها را آلوده می کنند. اصولاً می توان فایل ها را به دو گونه کلی «اجرایی» و «غیر اجرایی» تقسیم کرد که عموم ویروس ها در فایل های اجرایی جای گرفته و آن ها را آلوده می کنند و کمتر ویروسی یافت می شود که در یک فایل غیراجرایی قرار بگیرد و بتواند از طریق آن تکثیر شود.
تخریب یا حذف برنامه ها و اطلاعات بخش های مختلف دیسک ها.
فرمت کردن دیسک ها.
کد کردن اطلاعات و برنامه ها.
تخریب اطلاعات حافظه فلش ها.
ویروس، یک نوع نرم افزار ( برنامه ) کامپیوتری است که به دلیل ماهیت عملکرد مجرمانه آن به آن بدافزار میگویند . که در اغلب مواقع بدون اطلاع کاربر به سیستم عامل وارد شده و آن را آلوده می کند و تلاش می کند خودش تکثر نماید . این عمل تولید مثل یا کپی سازی از خود بر روی یک کد اجرایی موجود، ویژگی کلیدی در تعریف یک ویروس است.معمولاً کاربران رایانه به ویژه آن هایی که اطلاعات تخصصی کمتری دربارهٔ کامپیوتر دارند، ویروس ها را برنامه هایی هوشمند و خطرناک می دانند که خود به خود اجرا و تکثیر شده و اثرات تخریبی زیادی دارند که باعث از دست رفتن اطلاعات و گاه خراب شدن کامپیوتر می گردند در حالیکه طبق آمار تنها پنج درصد ویروس ها دارای اثرات تخریبی بوده و بقیه صرفاً تکثیر می شوند؛ بنابراین یک ویروس رایانه ای را می توان برنامه ای تعریف نمود که می تواند خودش را با استفاده از یک میزبان تکثیر نماید. بنابراین تعریف اگر برنامه ای وجود داشته باشد که دارای اثرات تخریبی باشد ولی امکان تکثیر نداشته باشد، نمی توان آن را ویروس نامید؛ بنابراین ویروس های رایانه ای از جنس برنامه های معمولی هستند که توسط ویروس نویسان نوشته شده و سپس به طور ناگهانی توسط یک فایل اجرایی یا جا گرفتن در ناحیه سیستمی دیسک، فایل ها یا کامپیوترهای دیگر را آلوده می کنند. در این حال پس از اجرای فایل آلوده به ویروس یا دسترسی به یک دیسک آلوده توسط کاربر دوم، ویروس به صورت مخفی نسخه ای از خودش را تولید کرده و به برنامه های دیگر می چسباند و به این ترتیب داستان زندگی ویروس آغاز می شود و هر یک از برنامه ها یا دیسک های حاوی ویروس، پس از انتقال به کامپیوترهای دیگر باعث تکثیر نسخه هایی از ویروس و آلوده شدن دیگر فایل ها و دیسک ها می شوند؛ لذا پس از اندک زمانی در کامپیوترهای موجود در یک کشور یا حتی در سراسر دنیا منتشر می شوند. از آنجا که ویروس ها به طور مخفیانه عمل می کنند، تا زمانی که کشف نشده و امکان پاکسازی آن ها فراهم نگردیده باشد، ماشین های هوشمند و قطعا برنامه های بسیاری را آلوده می کنند و از این رو یافتن سازنده یا منشأ اصلی ویروس مشکل است.
اولین تحقیق واقعی علمی و آکادمیک بر روی ویروس ها توسط فرد کوهن در سال ۱۹۸۳، با نام ویروس که توسط لِن آدلمن ابداع شده بود، انجام شد. بعضاً از کوهن به عنوان «پدر ویروس های کامپیوتری» نام برده می شود، اما واقعاً ویروس هایی بودند که قبل از شروع تحقیقات او تولید شده بودند. ویروس Elk Cloner نوشته شده توسط ریچ اسکرنتا در سال ۱۹۸۲ در گردش بود و ویروس های تولید شده توسط جو دلینگر نیز بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ ساخته شده بودند؛ که همهٔ آن ها برای پلتفرم های Apple II بودند. برخی منابع یک نقص فنی در Arpanet را در سال ۱۹۸۰ به عنوان اولین ویروس ذکر می کنند، اما آن فقط یک کد قانونی و مجاز بود که اشتباه کار می کرد و تنها مسئله ای که ایجاد می کرد این بود که داده ها را در بسته های شبکه پخش می کرد. ویروس های گریگوری بنفورد، تنها به داستان های علمی اش ختم نشد. او در سال ۱۹۶۹ ویروس های غیر مخرب خود را در جایی که امروزه «آزمایشگاه ملی لیوِرمور لارنس» خوانده می شود و در Arpanet اولیه تولید و منتشر کرد.
ویروس هم مانند هر برنامه کامپیوتری نیاز به محلی برای ذخیره خود دارد؛ ولی این محل باید به گونه ای باشد که ویروس ها را به وصول اهداف خود نزدیکتر کند. همان گونه که قبلاً ذکر شد اکثر ویروس ها به طور انگل وار به فایل های اجرایی می چسبند و آن ها را آلوده می کنند. اصولاً می توان فایل ها را به دو گونه کلی «اجرایی» و «غیر اجرایی» تقسیم کرد که عموم ویروس ها در فایل های اجرایی جای گرفته و آن ها را آلوده می کنند و کمتر ویروسی یافت می شود که در یک فایل غیراجرایی قرار بگیرد و بتواند از طریق آن تکثیر شود.
wiki: ویروس رایانه ای