پاذوسپان یا پاذگوسپان یا پاذگوس یا پایگوس در زمان ساسانیان، معاون و تحت فرمان یکی از سپاهبذ های چهارگانه در کشور بود. چهار بخش کشور عبارت بوده اند: از اباختر (شمال)، خوراسان (خراسان، مشرق)، نیمروز (جنوب)، خوروران (خاوران، مغرب).
طفی نبوی-تمرکز و عدم تمرکز اداری و سیاسی در ایران
در دوران ساسانیان، بیشتر مقام ها، از جمله پایه ها و درجات نظامی موروثی بودند. فرماندهٔ کل نیروهای مسلح ایران تا سدهٔ ششم میلادی و زمان خسرو انوشیروان، ایران سپهبد (ایران سپاهبذ) بود که از سوی انوشیروان این مقام ملغی شد.
انوشیروان، ایران را به چهار بخش تقسیم کرد و در رأس هر یک از این بخشها یک سپاهبذ (سپهبد، فرماندهٔ لشکر) جداگانه ای قرار داد. زیرا تمرکز قدرت نظامی در دست یک فرمانده، ممکن بود به کسب نیروی عظیم و طمع در تاج و تخت و وارد آوردن فشار بر شاهنشاه منجر گردد.همچنین یعقوبی ذکر کرده است که هر اسپهبد (فرماندهٔ لشکر)، یکنفر پاذگوسپان تحت امر خود داشت. این پادشاه بود که چهار پاذگوسپان را در کشور معین می کرد.
