فراروان شناسی

فراروان شناسی یا پاراسایکولوژی (انگلیسی: parapsychology، فرانسوی: parapsychologie) شاخه ای از دانش روان شناسی است که به مطالعهٔ پدیده های روان شناختیِ به ظاهر فراطبیعی می پردازد.
شماره انداز عدد تصادفی (random number generator) به منظور بررسی مدارک روان جنبشی،
محرومیت حسی از طریقِ آزمایش های گانزفلد جهت تست ادراک فراحسی
تحقیقاتی که تحت قرارداد با دولت ایالاتِ متحده برای بررسی امکان مشاهده از راه دور (remote viewing) صورت می گیرد.
پدیده هایی که مطالعه می شوند عبارت اند از ادراک فراحسی (extra-sensory perception)، جنبش فراروانی (psychokinesis) و بقای خودآگاهی پس از مرگ. در زبانِ فراروانشناسان به این پدیده ها، اصطلاحاً PSI گفته می شود. یک اصطلاح بی طرفانه که هیچ چیز مثبت یا منفی در مورد علت این پدیده ها یا تجربه ها نمی گوید. تحقیقاتِ فراروانشناسان رو ش های مختلفی بهره می بردند. از جملهٔ این روش ها می توان به تحقیقات آزمایشگاهی و تحقیقاتِ صحرایی اشاره کرد. این تحقیقات در آزمایشگاه های تعدادی از دانشگاه ها و بنیادهای خصوصی در سطح جهان انجام می شود. همچنین نتایج این تحقیقات معمولاً در نشریات ویژه ای نظیر نشریهٔ فراروانشناسی (journal of parapsychology) و نشریهٔ فراروانشناسی اروپا منعکس می شود. مقاله های تحقیقاتی فراروانشناسی نیز غالباً در نشریه های «مجلهٔ روانشناختی» (psychological Bulletin)، بنیادهای فیزیک (Foundation of Pyysics) و نشریهٔ روانشناسی بریتانیا ارائه می شود. آزمایش هایی که معمولاً توسط فراروانشناسان انجام می شود عبارت اند از:
فراروانشناسان بر مبنای این تحقیقات تعدادی مطالعات فراتحلیلی (meta-analytical) انجام داده اند. در مطالعات فراتحلیلی، داده های بدست آمده از آزمایش های پراکنده، در یک مجموعه دادهٔ بزرگ با یکدیگر ترکیب می شوند. تعدادی از این تحلیل های آماری در صفحاتی از نشریات اصلی ارائه شده و در زمان خود بحث ها و جنجال هایی به راه انداختند. فراروانشناسی یک علم حاشیه ای محسوب می شود(fringe science) می باشد، چرا که شامل تحقیقاتی می باشد که در مناسب مدل های نظری استاندارد (standard theoretical models) قابل قبول برای جریان اصلی علم (mainstream science) نمی باشد. دانشمندانی نظیر ری هایمن (Ray Hyman) و جیمز الکوک در صدر منتقدان فراروانشناسی هم از لحاظ روش شناحتی فراروانشناسان و هم از لحاظ نتایج بدست آمده توسط فراروانشناسان قرار دارند. همچنین بسیاری از دانشمندان صاحب نام نیز که به محققان شکاک معروفند نشان داده اند که نقص های روش شناختی بسیار بهتر از توضیح های ناهنجار پیشنهاد شده توسط فراروانشناسان می تواند دلیل بدست آمدن آندسته از نتایج به ظاهر موفقیت آمیز فراروانشناسان را توضیح دهد. همچنین برخی منتقدان عنوان کرده اند که فراروانشناسی از خط علم به سمت شبه علم (pseudosienc)متمایل شده است. تا این زمان، هنوز هیچ مدرکی که وجود پدیده هایی ماوراءالطبیعه را اثبات کند توسط بنیادهای معتبر علمی (scientific community) پذیرفته نشده است.
واژهٔ فراروانشناسی قبل از ۱۸۸۹ توسط روانشناسی به نامِ ماکس دسویر) (Max Dessoirایجاد شده بود. به این حال جی. بی. رینه (J.B. Rhine) در دههٔ ۱۹۳۰ این واژه را به منظور نشان دادن تغییر چشمگیر و اساسی به سمت روش های آزمایشگاهی در مطالعهٔ پدیده های روحی - روانی جایگزین واژهٔ تحقیقات روحی- روانی نمود.

فراروان شناسی (parapsychology)
(یا: پیراروان شناسی) پژوهشی علمی در جهت علت یابی پدیده ها و رویدادهایی که نظریه های معمول فیزیکی، زیست شناختی و روان شناختی توضیحی برای آن ها ندارند. فراروان شناسان دو نوع پدیده های موسوم به فراروانی را مطالعه می کنند: ادراکات فراحسی (ESP) یا کسب اطلاعات از راهی غیر از حواس؛ و روان جنبانی (PK) یا توانایی تأثیرگذاری از فاصلۀ دور از راه هایی غیر از نیروهای فیزیکی شناخته شده. فراروان شناسی همچنین به تحقیق دربارۀ حیات اشخاص پس از مرگ و موضوعاتی چون احضار روح، جن زدگی، تجسم ارواح، صحبت با ارواح، و وجود خارج از جسم مادی نیز می پردازد. این حوزۀ تحقیقاتی را انجمن پژوهش های روانی، که در ۱۸۸۲ در انگلستان و در ۱۸۸۴ در امریکا برپا شد و همچنان به انتشار یافته های خود مشغول است، نام گذاری کرد.