امثال العرب

wikinoor: اشعار عرب و نیز ایام العرب بود. او را موثق ترین فرد در روایت شعر از کوفیان دانسته اند. مفضل در سال ۱۴۵ ق در قیامی که توسط ابراهیم بن عبدالله بن حسن ، یکی از علویان، بر ضد خلیفه منصور عباسی صورت گرفت شرکت داشت. بعد از وفات ابراهیم و شکست قیام ، توسط منصور به زندان افتاد اما خلیفه از جرم او درگذشت و از او پیمان گرفت که به تربیت فرزند خلیفه، یعنی مهدی عباسی بپردازد. مهدی عباسی که به خلافت رسید، مفضل گزیده ای از قصائد عربی قدیمی را برای وی فراهم آورد که بعدا به اسم « مفضلیات » مشهور شد. مفضل اهتمامی ویژه به ایام العرب و علم انساب و به خصوص شعر عربی داشت. از جمله شاگردان وی می توان از کسانی چون ربیبه ابن اعرابی ، ابو عمر شیبانی - که از علماء کوفه بودند- و نیز از ابو زید انصاری و خلف احمر ، نام برد. تاریخ دقیق ولادت و وفات او معلوم نیست ولی احتمالا وفات او در حدود سال ۱۷۰ هجری قمری بوده است. برخی از آثاری که از وی به جای مانده است عبارتند از: المفضلیات ، کتاب الامثال، کتاب العروض ، کتاب معانی الشعر ، کتاب الالفاظ .
معرفی کتاب
«مثل ها» در هر ملتی آئینه ای است که عادات ، تقلیدها و عقاید و نیز نحوه رفتار و سلوک افراد و جوامع را به خوبی منعکس می کند. حکیمان، اندیشمندان و ادیبان از «مثل» برای بیان و تفهیم مقاصد خویش به خوبی بهره می برند. عرب در زمینه امثال پیشتاز است. امثال در واقع حکمت عرب است و حکمت از طریق تجربه حاصل می شود، بنابراین مجموعه های امثال العرب را می توان نتیجه تجارب عربها در طول زندگی قلمداد کرد. مفضل جنی در کتاب «امثال العرب» در نقش یک مربی و ادیب ظاهر می شود. این کتاب مشتمل بر زیباترین داستانها، خرافات و اسطوره هاست تمامی داستانها و... با عبارتی از زبان قهرمان قصه و یا حضم او به پایان می رسد و در پایان مؤلف این عبارات را به کار می برد: فارسلها مثلا، مذهب مثلا، فذهب قوله مثلا، و مانند این ها. کتاب با داستان ضبة بن ادبن طابخة بن الیاس بن مضر بن سعد و دو پسرش سعید و سعد آغاز می شود
امثال العرب، المفضل الضبی، ج۱، ص۲۵.
کتاب به صورت داستانی محض نگاشته شده از اینرو زمان و مکان داستانها و نیز جو عمومی قصه مشخص و معلوم نیست از اینرو مورخین برای آن ارزش تاریخی قائل نیستند مگر بالنسبة به اسامی و صورت کلی حوادث. از ویژگی های مهم این کتاب اینست که توجه خاصی به وقایع و حوادثی که در جاهلیت رخ داده، مبذول داشته است. از ابتدا تا انتهای کتاب تفصیل وافی و کافی نسبت به بعضی از ایام العرب در جاهلیت و وقایعی که در آن دوران اتفاق افتاده و آنچه از شعر و مثل در آن زمان گفته شده، داده شده است. وقتی به خواندن کتاب می پردازیم، در ابتدای امر به نظر می رسد این کتاب قبل از آنکه کتابی درباره امثال باشد کتابی درباره اخبار و اشعار و انساب است.
نسخه شناسی
...