تاریک خانه

wiki: داستان کوتاهی از نویسندهٔ ایرانی، صادق هدایت است که نخستین بار در سال ۱۳۲۱ خورشیدی، همراه با هفت داستان دیگر در مجموعهٔ سگ ولگرد منتشر شد. داستان نوعی تک گویی است و در واقع راوی، دیدگاه های شخصی عزلت گزین را دربارهٔ مرگ و زندگی برای خواننده بیان می کند.
طلوعی، محمد (۱۳۷۸). نابغه یا دیوانه. تهران: علم. شابک ۹۶۴-۴۰۵-۰۳۵-۵.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (۱۳۷۷). صادق هدایت از افسانه تا واقعیت. ترجمهٔ فیروزه مهاجر. تهران: طرح نو. ص. ۳۸۹. شابک ۹۶۴-۵۶۲۵-۴۹-۱.
هدایت، صادق؛ بهارلو، محمد (۱۳۸۰). سگ ولگرد صادق هدایت با مقدمهٔ محمد بهارلو. تهران: قطره. ص. ۱۶۶. شابک ۹۶۴-۳۴۱-۰۲۲-۶.
راوی در یک اتومبیل مسافربری با شخصی عزلت گزین آشنا می شود و پس از توقف در شهری کوچک در سر راه، دعوت او را برای گذراندن شب در خانه اش می پذیرد. شخص عزلت گزین تنها زندگی می کند. او به راوی می گوید که تصمیم دارد در را به روی دنیا بسته و در اتاقی تاریک در این شهر کوچک زندگی کند. روز بعد، وقتی راوی می رود تا با میزبانش خداحافظی کند، او را مرده می یابد، در حالی که «پاهایش را توی دلش جمع کرده، به شکل بچه در زهدان مادرش درآمده و روی تخت افتاده است».
جلال آل احمد در مقالهٔ «هدایت بوف کور» که در دی ماه ۱۳۳۰ (اندکی پس از خودکش صادق هدایت) در مجلهٔ علم و زندگی چاپ شد نوشته است: «می شود گفت که هدایت از وقتی «تاریک خانه» را نوشت خودکشی کرده بود و از وقتی «بوف کور» را تمام کرد تمام شده بود.»
به گفتهٔ محمد بهارلو «تاریک خانه» دارای جنبهٔ «خودزندگی نامه ای» است و روحیات و احوال ذهنیِ خودِ نویسنده را منعکس می کند. به باور بهارلو آخرین جملهٔ میزبان، «من یه آدم خوش بخت هسم که به آرزوی خودم رسیدم» اقدام او را به خودکشی توجیه نمی کند و حتی در تعارضِ با آن قرار دارد. بهارلو دلیل خودکشی میزبان را «ته کشیدن کیسه» او و عهدی که وی با خودش بسته بوده می داند.

wikiquote: تاریک خانه_(داستان_کوتاه)