دی بلال

دی بلال از بیتهای معروف و پر کشش ایل بختیاری است. معانی مختلفی برای این عبارت است، دختر گیسو بلند، دختر زیبا رو، ناله، سوختن دل. .

در گویش جنوبی: جنوب فارس٬بوشهر٬تنگستان٬و. . . در آوا ها و نغمه های محلی به کار گرفته میشود.
آهنگی معروف در میان جنوبی ها

دی= مادر، بلال=عزیز

ای داد بی داد

سلام من ان طور که متوجه شدم و مطالعه کردم بلال نام یک مرد شیرازی است و به دلیل حرفه خود به مناطق بختیاری نشین کوچ میکند و عاشق یک زن زیبا از طایفه مور میشود که ماجرای این دو خیلی پر اوازه میشود به طوری که به گوش برادران این زن میرسد و این برادران زن دنبالش می ایند که بلال همراه زن به شیراز فرار میکند و دست هیچ کس به ایشان نمیرسد و نام دختر به خاطر خانواده ای که داشته برده نشده و وقتی میگوید دی بلال منظور ای دختر من بلال هستم در واقع و منظور همون دختره البته سن زیادی ندارم و از شنیده ها و مطالعه ای که کردم فهمیدم درستی و غلطشم نمیدونم

کلمه بلال در بعضی موارد معنی سوختن هم میده مثل بلالم کرد یا بلال یارم. که استعاره ای به معنی سوختن و زجر کشیدن و . . معنی میده

شیرازیا ک خودشون لر بودند! جدیدن مثل خیلی جاهای لر نشین مدعی فارس شصت درصد عربی اند!بلال در ترانه های هندی هم کاربرد داره

در گویش لری کسی که غم بهش وارد میشه . . بلال بلال میگه . . یک نوع ناله زاری. . برای ناله عاشقانه بیشتر بکار میره

دی بلال , عاشقانه ترین منظومه لری در بین ﻟُﺮهای جنوبی و لرستان جنوبی است که روایت عشق و هجران و فراغ عشاق جوان است . تعداد ابیات این منظومه نامعلوم است و هرکس پارچه ایی از اشعار را از حفظ است . دی بلال , سمبل معشوقی افسانه ای است. آنچنانکه گاه در این ابیات, دی بلال, دخترزیبارویی وصف می شود که همه جوانان قبایل دل در گرو عشق او بسته اند .

دی بلال در شعر بختیاری به دختری جوان و محسور کننده اطلاق می شود که در دام عشاق نمی افتد.

در اشعار و گویش لری و بختیاری معانی مختلفی دارد و گاهی ایهام دارد گاهی معنای معشوقه میدهد که فرد معشوقه خود راتوصیف میکند و فرد در مورد مادر شعر نمیگوید چون در مورد زیبایی وچشمان و گیسو میگوید ولی در جایی درد دل خود را با دی ( همان مادر ) در میان میگذارد . والبته گاهی در گویش لری هم معنای عشقی را میدهد که انقدر فرد را دوست دارد که پیشاپیش او را عضوی از خانواده و محبتی ک یک برادر به خواهر دارد وصف میکنند عشقی پاک که احترام او مانند خواهر و همسر است .

به نظر من معنی پسر رو میده که عاشق دختری شده و مخالفتها وجود داره که به این دختر نمیرسه زمانی که دختر ازدواج میکنه غمی در دل پسر می افته که از ناراحتی میگه ای بلالم

دی بلال در هر زمان معانی مختلفی میدهد
سوختن، دلدار ، عشقم، و. . . .
در آهنگ دی بلال استاد ملک مسعودی و دی بلال استاد کوروش اسدپور معانی مختلف را خواهید شنید

بلال در زبان بختیاری به معنای روزگار میشه

دی بلال قدمتی بیش از ۷۰۰۰ ساله دارد.
در گوشه های کرد بیات و بختیاری و . . . خوانده می شود.
بلال در مناطق مختلف کمی متفاوت خوانده می شود.
بلال ساز کوک ایل است.

دی بلال دختر زیبا باکیسوهای بلند بوده که یک ماجراع عشق عاشقی در پشرو داشته که مجبور به طلاق میشود
که در آن زمان طلاق را بد میدانستن که از اینور به تهران سفر میکند و پیش فرح دیبا میاید فرح دیبا به شرط اینکه کیوسوان آن را تبدیل به کلاه گیس بکنن ، کار طلاقشو درست میکند

از آنجایی که بلال بر روی آتش می سوزد و پاره پاره می شود در گویش بختیاری از این حال تمثیلی ساخته اند که کنایه از سوختن دل و پاره پاره شدن دل از اندوهی عاشقانه دارد. در عین حال، سوختن بلال بر سر آتش همراه با صداهای دردآلود و ناله مانند است که کمتر مشابهی برای استفاده ی تمثیلی برای آن یافت می شود. شاید تنها تمثیل مشابه ان در ادبیات کلاسیک فارسی سوختن اسفند بر سر آتش باشد که از آن در ادبیات فارسی به کرات استفاده شده است اما تمثیل بلال بر سر آتش از آن جهت زیبا تر است که دانه های بلال بزرگتر و سرخ شدن آنها و چاک خوردنشان بر سر آتش زیباتر است و صدای سوزش آنها به شکل بهتری سوختن دلِ عاشق را نشان می دهد. نمونه ی واضح ان در این شعر است:
دی بلالم و دی بلال بل مو بنالم و تو منال
یعنی: ای خواهر ، من مانند بلال هستم و تو بگذار که من ناله کنم و تو ناله نکن
یا زیباتر از آن در شعر زیر که به گویش شیرازیست:
بلال بلالم بلالم لیلی
کردی کواوم بلالم لیلی
در این شعر واضح گفته میشود که من را مانند بلال کباب کردی

بنابر این کباب شدن بلال بر سر اتش دارای چهار ویژگی نمادین، همزمان و زیبا است که کاربرد تمثیلی منحصر به فردی دارد:
۱ - دانه های بلال با سوختن بر سرآتش سرخ می شوند مانند سوختن دل
۲ - دانه های بلال بر روی آتش کباب می شوند
۳ - دانه های بلال با کباب شدن صدای ناله از انها بلند می شود
۴ - دانه های بلال بر روی آتش پاره پاره می شوند درست مانند دلی که از اندوه چاک چاک شده است

من خودم یک دختر بختیاری هستم و مدتها بود که در مورد کلمه دی بلال زیاد تحقیق کردم از بزارگان ایل گرفته تا کتابهای تاریخ بختیاری هاخیلی پرسو جو کردم خلاصه فهمیدم دی بلال در واقع چند معنی و مفهوم دارد

1 دی بلال به معنی دایه بنال یعنی مادر ناله کن برای من

2 دی یعنی داد بلال یعنی روزگار یعنی داد از روزگار

3 دی بلال به معنی سوختن و ناله کردن

خلاصه نمیتواند یک معنی داشته باشد در واقع یک کلمه با چند اصطلاح خاص است

دی یعنی مادر
بلال یعنی سوختن
بیشتر از همه جا در میان لرهای بویراحمدیوبختیاری و جنوبی مرسومه

بلال همونجوری که همه میدانند بیاداور ذرت است که بر روی آتش کباب میکنند و وقتی ذرت را کباب میکنند واقعیتهایی اتفاق میافتد:
اول اینکه ذرت سبز است و سبز بودن حکایت از زنده بودن دارد. زمانی که ذرت تازه را آماده ی پختن میکنیم انگار موجودی را قربانی میکنیم
دوم اینکه ذرت در زمان پختن بر روی ذغال صدا دارد و رنگش از زردی به سیاهی میرود. این حال زار انسانهایی است که زمانی زرد و تازه بودن و اتفاقاتی مثل ماتم حال و روزشان را تیره و تار میکند
و در نهایت اینکه این سوختن ذرت بر روی آتش در نهایت مزه ای خوشمزه داردو نمک زدن به ذرت برای مزه اش است که بعضی ها بر روی زخم میپاشن اصطلاحا
تمامی این اتفاقات در ذهن مخاطب، با شنیدن اسم بلال! یاداوری میشود
بلال به هیچ عنوان اسم دختر نمیدهد ولی میتواند یک دختر یا پسر حال روزی مثل بلال پیدا کنند
دی هم به زبان لری یعنی مادر
پس دی بلال یه جورایی سختی های مادر و ذرت یه جورایی شبیه هم تعبیر میشوند که وقتی دو کلمه با هم میاد یه حالت عزیز بودن مادر و خوشمزه بودن ذرت کباب شده و همچنین مصیبتهای مادر و سختی هایی را که در دوران تولد تا مرگ فرزند تجربه میکند و سوختن های ذرت همه و همه دنیایی معانی خواهند داشت که حلاوت خاصی برای مخاطب خواهد داشت. بخاطر همین ترکیب این دو کلمه دنیایی حرف پنهانی دارد.
این یک نظریه کاملا شخصی است و امیدوارم به دل بشیند