گمانه

ثقب

گمان، حدس، وبه معنی چاه یانقبی که مقنی پیش ازکندن قنات درمحلی که گمان آب می بردحفرمیکند
( اسم ) چاه اولی که چاه کنان بجهت دانستن اینکه زمین آب دارد و آب آن چه مقدار است و در چه عمقی است کنند چاهی که برای آزمایش قنات حفر کنند .
مسبار . آلتی که با آن عمق را تعیین میکنند .

(گُ نَ یا نِ ) (اِ. ) ۱ - گمان ، حدس . ۲ - چاه با نقبی که مقنی پیش از کندن قنات در محلی که گمان آب می رود حفر می کند.

گمانه. [ گ ُ ن َ / ن ِ ] ( اِ ) گمان. ( برهان ) ( آنندراج ) ( جهانگیری ) ( فرهنگ رشیدی ) :
تو دل را بجز شادمانه مدار
روان را به بد در گمانه مدار.فرزانه تر از تو نبود هرگز مردم
آزاده تر از تو نبرد خلق گمانه.گمان کسی را وفا ناید از وی
حکیمان بسی کرده اند این گمانه.- گمانه بردن ؛ خیال کردن. تصور کردن :
نباید که فردا گمانه بری
که من بودم آگه ازاین داوری.

---

گمانه. [ گ ُ ن َ / ن ِ ] ( اِ ) چاه اولی را گویند که چاه کنان بجهت دانستن اینکه زمین آب دارد و آب آن چه مقدار دور است میکنند. ( برهان )( جهانگیری ) ( آنندراج ). نخستین چاه کاریز که به جهت دانستن آب که چه مقدار است و چه مقدار دور است میکنند و به عربی حفیر گویند. ( فرهنگ رشیدی ) :
چنانکه چشمه پدید آورد گمانه ز سنگ
دل تو از کف تو کان زر پدید آرد.فلک گر عطای تو کردی
بجز فیض دریا نبودی گمانه.ای بس که دلم در طلب چشمه نوشَت
در بادیه فکر فروبرد گمانه.- گمانه زدن ؛ کندن چاه تا پیدا آید که زمین آب ده است یا نه. ( یادداشت مؤلف ).
- گمانه کردن ؛ چاه کندن :
غور ایام را نیابد چرخ
گر جز از رای تو گمانه کند.
مسعودسعد ( دیوان چ رشیدیاسمی ص 538 ).
|| وزن کردن و اندازه گرفتن :
حلم ترا گمانه همی کرد ناگهان
بگسست هر دو پله میزان روزگار.|| کاریزکن. ( صحاح الفرس ). چاهجوی و چاه کن. ( برهان ).

---

گمانه. [ گ ُ ن َ / ن ِ ] ( اِ ) مسبار.آلتی که با آن عمق را تعیین میکنند. ( فرهنگستان ).

۱. چاه یا نقبی که مقنی پیش از کندن قنات در محلی که گمان آب میبرد حفر میکند.
۲. [قدیمی، مجاز] گمان، حدس.
* گمانه بردن: (مصدر لازم ) [قدیمی، مجاز]
۱. گمان بردن، ظن بردن.
۲. تصور کردن.
* گمانه زدن: (مصدر لازم ) کندن نقب یا چاه برای پی بردن به آب.
* گمانه کردن: (مصدر لازم، مصدر متعدی ) [قدیمی، مجاز] گمان کردن، پنداشتن.

{sonde, probe} [علوم جَوّ] ابزاری که برای گُمانه زنی به کار می رود * مصوب فرهنگستان اول
{sondage, sounding} [باستان شناسی] گودی عمیق و اغلب کوچک تر از تاشه که برای بررسی لایه نگاری یک محوطۀ باستانی حفر می شود

پیش پِی