نام قدیم تبریز

وجه تسمیه تبریز ( تاومریس نماد عزت زنان ترک آذربایجان ) بنابر روایت هرودت - ماساژوت ها که در کنار سیحون ( ارس ) و ماورای آن می زیستند، با رهبری زنی به نام تمریس کوروش وسپاهیان او را با حیله ونیرنگ به داخل سرزمین خویش کشاندند و در همان موقعی که اردوی ماساژت ها به تصرف کوروش در آمده وارتش وی از این پیروزی دلشاد بود کلیه آنها را محاصره کرده ، مورد هجوم قرار دادند. در این نبرد کورورش با سپاهیان زیادی که همراه داشت، در سال 530 قبل از میلاد کشته شد. برخی از راویان تاریخ معتقدند با توجه به اهمیت این رخداد نام شهر تبریز که در نقشه های قبل از اسلام تبریس نوشته شده از همین رخداد و نام تمریس اخذ شده است .
[تاریخ ایران باستان - تالیف م. م دیاکونوف - ترجمه روحی ارباب - انتشارات بنگاه ترجمه ونشر کتاب تهران - 1346] نقشه های تاریخی قبل از اسلام که tabris نوشته شده است. بررسی بیش از بیست سفرنامه قبل و بعد از اسلام حاکی از آن که گردشگران کشورهای مختلف بر اساس لهجه های متعدد عمدتا یا کلمه توریس یا تبریس یا تبریز و کلمات مشابه با نام تمریس ملکه شکست دهنده کوروش را گفته اند که در تلفظ نام تمریس نیز همین تفاوت های جزیی در تلفظ وجود دارد یعنی توریس. تمریس و. . . نتیجه گیری 1. نام تبریس یا تبریز از یک خانم قهرمان و لیدر قبیله اخد شده و به همین جهت زنان ترک بویژه در آذربایجان برندهای رهبری معنوی خانواده و زبان ( آنادیلی ) را از آن خود می دانند . 2. روس ها از جنگندگی و رهبری زنان ترک همیشه در تا ریخ خود روایت های ستودنی نقل کرده اند. 3. اسطوره هایی مانند زری خانم رهبر ترک های ارومیه و خوی برای شکست دادن ارامنه در یادها مانده است. 4. زن در هنوز مدیریت سایه و پشت پرده را در جوامع ترک در دست دارد هر چند امور مالی و ظاهر مدیریت ها بر عهده مردهاست.

پیرامون وجه تسمیه ( نام گذاری ) تبریز نیز مورخان بنای ساخت آن را به خسروکبیر پادشاه ایران در ارمنستان در دوره اردوان چهارم پادشاه اشکانی نسبت داده اند . میان اردشیر و خسرو جنگی در میگرید که ده سال به طول می انجامد که اردشیر بازنده این جنگ می شود . خسرو هنگام بازگشت به آتروپاتن شهری را به نام دادریژ بنا میکند . در زبان ارمنی به معنی انتقام است . پس از مدتها دادریژ به تاوریژ تغییر پیدا میکند و سپس به توریز و سپس تب ریز . در پارسی متداول تب ریز به معنی تب پنهان می باشد . ولی از دیدگاه سند واژه شناسی تبریز از واژه ای پهلوی باستانی ایران است که در معنی جاری شدن می باشد . این نام بدلیل آبهای روان و چشمه های بسیار آذربایجان و طبیعت زیبای این منطقه گذاشته شده است . مورخان اسلامی منجمله حمده الله مستوفی آباد کردن تبریز را به زبیده هارون الرشید نسبت می دهد .