زرتشت خورگان

زَرتُشت خُورّگان (شهره به زرتشت دوم یا بوندوس) در دوره ساسانی دینی نوین به نام درست دین یا زرتُشتگان آورد. او همنام با زرتشت پیامبر است اما آورندهٔ مزدیسنا نیست. گفته شده که مزدک نیز از پیروان او بود. آگاهی ها و منابع دربارهٔ او بسیار اندک و متناقض است. بسیار محتمل است که بوندوس با زرتشت خورگان یک شخصیت واحد باشند.
مزدک
مزدکیه
مانویه
زرتشت
فرصت الدوله در آثار عجم چنین می نویسد: زرتشت خورگان که استاد مزدک از اهالی شهر پسا بود که سال ها در بیزانس (روم شرقی) به سر می برد و در آنجا با کتب فلسفی یونانی از جمله جمهوریت افلاطون آشنایی پیدا کرد و تحت تأثیر اندیشه مدینه فاضله افلاطون قرار گرفت. افکار زرتشت خورگان که بیشتر جنبه اقتصادی و اجتماعی داشت، توسط شاگردش مزدک به جامعه ایرانی معرفی شد.
ملالاس روایت می کند در عهد دیوکلسین دویست سال پیش از مزدک مردی مانویه در روم به نام پوندس در روم ظهور کرد، که عقاید جدید داشت و با کیش رسمی مانوی راه اختلاف می سپرد. از گفتار پوندس است: خدای خیر با خدای شر نبرد کرد و او را مغلوب نمود، اینجاست که پرستش خدای غالب واجب است.
پس نتیجه این می شود که فرقه مزدک نزدیک دو به قرن پیش از خود مزدک در کشور روم تأسیس یافته و مؤسس آن یکنفر ایرانی الاصل بنام پوندس یا زردشت پسر خورگان از مردم پسا بوده است. این مرد دعوت خود را در روم ظاهر کرد و سپس به ایران سفر کرد و به دعوت پرداخت.