کلمه جو
صفحه اصلی

زبان های نورستانی

دانشنامه عمومی

خانوادهٔ زبان های نورستانی به همراه دو خانواده دیگر یعنی خانواده زبان های هندوآریایی و خانواده زبان های ایرانی سه خانواده از خانواده بزرگ تر زبان های هندوایرانی می باشند. خانواده زبان های نورستانی با خانواده زبان های ایرانی شرقی و خانواده زبان های داردی که خود زیرشاخه زبان های هندی است خویشاوند است.
هندوایرانی
نورستانی
نورستانی یکی از زبان های هند و آریایی است که در افغانستان و پاکستان توسط ۱۳۰ هزار نفر به آن تکلم می شود. در گذشته زبان شناسان آن را در شاخه زبان داردی تقسیم بندی می کردند که یکی از شاخه های زبان های هندوآریایی (زبانهای خانوادهٔ هندی) می باشد. تعداد گویشوران این زبان حدود سی هزار نفر برآورد شده است. زبان اصلی مردم نورستان نورستانی بوده ۱۵ درصد مردم آن به زبان پشه ای صحبت کرده و یک در صد باشندگان آن پشتون و در بعضی مناطق تاجیک پشه ای و گوجار نیز وجود دارد؛ اما زبان اداری این ولایت پشتو است.در چند سال پیش، بیشتر گویشوران این زبان در ولایات کنر و لغمان افغانستان زندگی می کردند ولی پس از تأسیس ولایتی به نام نورستان این مناطق جز قلمرو این ولایت قرار گرفت.
زبان نورستانی از زمان باختر، از دوران پکتها آغاز می شود. نورستانی ها (فرزندان) الینایاها اند که از همسایگان ده قبیله پکتها می باشد؛ که از همان زمان تا حالا با این زبان افهام و تفهیم می نمایند." زبان نورستانی تا نیم قرن پیش حاوی الفبا و متون نوشتاری نبود. عزیز الله شلماچ می گوید نخستین بار در زمان محمد ظاهر شاه خط نورستانی ساخته شد. "و بعد از کودتای ثور برنامه های رادیویی و مسایل طبع و نشر مطرح شد. در کل الفبای نورستانی نسبت به پشتو، پنج حرف بیشتر دارد که مختص به زبان نورستانی است."
در حال حاضر در افغانستان از سوی وزارت معارف این کشور فعالیت های به هدف نوشتن کتاب های درسی به زبان نورستانی آغاز شده است. فعلاً کتاب های صنف اول به چاپ رسیده است و کتاب های صنف دو و سه و چهار و پنج و شش هم به شکل خطی موجود است و تا زمانی که برای چاپ آماده شود، زمان می برد."زبان نورستانی در گذشته های دور از غنای فرهنگی خاصی برخوردار بوده است ولی به مرور زمان و در اثر تاثیرگذاری های زبان های فارسی و پشتو که در همسایگی آن قرار داشته، آهسته آهسته از غنای فرهنگی و زبانی آن کاسته شده است.


کلمات دیگر: