بازسازی دی ان ای

بازسازی دی ان ای به مجموعه ای از فرایندهای مولکولی گفته می شود که در آن یک سلول شناسایی و آسیب وارد شده به دی ان ای آن اصلاح می گردد. به عبارت دیگر، در فرایند بازسازی دی ان ای، ژنوم سلول مجدداً کدگذاری می شود. در سلول های انسان، هم فعالیت های متابولیکی طبیعی و هم فاکتورهای زیست محیطی مانند نور و تشعشع فرابنفش می تواند باعث آسیب به دی ان ای شود. آسیب ژنوم سلول های انسان به میزان ۱ میلیون نفر ضایعه مولکولی به ازای هر سلول در هر روز رخ می دهد. بیشتر این آسیب ها مربوط به ساختار مولکول دی ان ای است و می تواند توانایی سلول را برای رونویسی ژن مؤثر در کدگذاری دی ان ای تحت تأثیر قرار دهد. آسیب های دیگر به صورت بالقوه منجر به ایجاد جهش های مضر در ژنوم سلولی می شوند که بر روی زنده ماندن سلول های دختر بعد از رشتمان اثر می گذارد. فرایند بازسازی دی ان ای به صورت دائمی فعال است و به آسیب وارد شده بر ساختار دی ان ای پاسخ می دهد. زمانی که فرایند بازسازی نرمال دچار مشکل شده و خزان یاخته ای رخ نمی دهد، این امکان وجود دارد که دی ان ای آسیب دیده و بازسازی ناپذیری ایجاد شود. این وضعیت با شکستگی ها در رشته دوگانه و هم بری یا اتصال عرضی دی ان ای همراه خواهد بود (اتصال عرضی بین رشته ای یا ICLها).
گزرودرما پیگمنتوزوم: حساسیت به نور خورشید / UV، منجر به افزایش بروز سرطان پوست و پیری زودرس می شود.
سندرم کوکایین: حساسیت به UV و مواد شیمیایی
Trichothiodystrophy: پوست های حساس، مو و ناخن شکننده
میزان بازسازی دی ان ای بستگی به فاکتورهای زیادی دارد که شامل نوع، سن و محیط درون سلول می باشد. یک سلول ممکن است شامل مقدار زیادی از دی ان ای های آسیب دیده یا به صورت بازسازی های نامؤثری باشد. چنین شرایطی می تواند در یکی از سه حالت زیر رخ دهد:
توانایی بازسازی دی ان ای در یک سلول برای یکپارچگی ژنوم و بنابراین برای عملکرد طبیعی ارگانیسم نیز حیاتی است. بیشتر ژن ها به صورت ابتدایی مؤثر بر طول عمر نشان داده شده است که بر روی بازسازی دی ان ای آسیب دیده و حفاظت از آن تأثیر دارد.
جایزهٔ نوبل ۲۰۱۵ شیمی به منظور کار بر روی سازوکار مولکولی فرآیندهای بازسازی دی ان ای، به توماس لیندال، پال مودریچ و عزیز سنجر اعطا گردید.