بازسازی زبان شناختی

بازسازی زبان شناختی ساخت ویژگی های یک زبان تأیید نشده قدیمی از یک یا چند زبان مشخص است. دو روش بازسازی زبان شناسی وجود دارد:
بازسازی درونی از بی قاعدگی های یک زبان برای برون یابی گام های نخست آن زبان که تنها بر پایه شواهد بدست آمده از آن زبان است.
بازسازی مقایسه ای که معمولاً منظور از آن تنها «بازسازی» است. این روش بر پایه ساخت ویژگی های یک زبان قدیمی با مقایسه دو یا چند زبان است که به یک خانواده زبانی وابسته هستند. زبانی که با این روش ساخته می شود بیشتر به «نیا-زبان» شناخته می شود. یعنی نیای همه زبان ها در یک خانواده زبانی. نمونه های این زبان زبان نیا-هندواروپایی و زبان نیا-دراویدی هستند.
در بازسازی زبان شناختی، معمولاً واژه بازسازی شده (نیاواژه) را با یک ستاره (*) از واژه های یافت شده در متون جدا می کنند.
به هر یک از «نوادگان» مستند (یافت شده در متون) از یک واژهٔ اصلی کهن یک بازتاب از آن نیاواژه می گویند. بنابر این، بازتاب های مختلف یک نیاواژه با هم هم ریشه هستند.
نخست، زبان هایی که به نظر، یک نیا-زبان یکسان دارند باید چند معیار را داشته باشند تا با یکدیگر در یک گروه قرار بگیرند. این فرایند «زیرگروه شدن» نامیده می شود. از هنگامی که زیرگروه شدن، تنها بر پایه زبان شناسی انجام می شود، هر نسخه خطی و دیگر مستندات تاریخی باید برای داشتن معیارهای زبان شناسی بررسی شوند. البته با این فرض که تعریف زبان شناسی همیشه نباید همگام با فرهنگ و قومیت باشد. یکی از معیارهایی که زبان های همگروه، معمولاً با مثال آوردن نشان می دهند همرسانی نوآوری است. این یعنی زبان ها باید تغییرات معمول ایجاد شده در طول تاریخ را نشان دهند. از سوی دیگر، بسیاری از زبان های همگروه، حافظه مشترک دارند. این حافظه مشترک، شبیه معیار نخست است. اما به جای تغییر، در هر دو زبان، یکسان باقی مانده اند.