ابن بابک

عبدالصمد بن بابک شهرت یافته به ابن بابک (۹۵۱م-۱۰۱۹م) (نسب:ابوالقاسم عبدالصمد بن منصور بن حسین بن بابک) شاعر ایرانی عرب زبان بود که بیشتر در بغداد می زیست و با صاحب بن عباد وابستگی داشت.
آذرنوش، آذرتاش (۱۳۷۶). «ابن بابک». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت شده در ۱۹ شهریور ۱۳۹۱.
اکثر نویسندگان متقدم تا متأخر، همه دو سه روایت از زندگانی ابن بابک نقل کرده اند؛ برپایهٔ گزارش منابع، او به صاحب بن عباد پیوست، زمستان ها را نزد او، و تابستان ها را در موطن خویش (؟) می گذراند؛ علاوه بر این، به بلاد گوناگون نیز سفر می کرد. آورده اند روزی در مجلسِ صاحب، او را به سرقت اشعار ابن نباته متهم کردند؛ صاحب وی را بیازمود و چون به زبردستی او ایمان بیافت، اتهام زننده را نکوهید.
وی عاقبت در بغداد درگذشت. از اشعار او پیداست که زندگیش از برخی حوادث تهی نبوده است. مثلاً دانسته است که او هنگام کشمکش های دیلمیان با امیران جنوب عراق، چندی در کوفه پنهان شد؛ یا چون از ری به بغداد رفت، چندی به زندان شرف الدوله افتاد؛ اما هیچ یک از این ماجراها در منابع منعکس نیست.
ثعالبی گوید شعر او گاه استواری و فصاحت قدما را دارد و گاه ظرافت نوخاستگان را. نویسندگانی چون جرجانی و راغب بارها به ابیات او استشهاد کرده اند. با این همه، دیوان او چندان شهرت نیافت و نسخ آن نادر ماند. چنین نقل شده که وقتی ثعالبی در پی اشعار ابن بابک بود، آگاه شد که ابونصر سهل بن مرزبان از بغداد، مجموعهٔ اشعار ابن بابک را از خود او خواسته است و ابن بابک نیز آثار خود را در مجلدی سخت زیبا و به خطی بسیار خوش برای او فرستاده است. ابن خلکان و ذهبی، دو سده و نیم پس از آن، دیوان ابن بابک را ۳ جلدی توصیف کرده اند. از آن پس دیگر کسی از دیوان کامل او اطلاعی به دست نداده است تا اینکه در عصر حاضر، بروکلمان دو نسخه، یکی ناقص و دیگری ظاهراً کامل از آن را معرفی کرده است.