کالبدشناسی[۱] ( به انگلیسی: Anatomy ) ، شاخه ای از زیست شناسی است که به بررسی ساختار و شیوهٔ کار تن و بدن جانداران می پردازد. زیر شاخه های آن کالبدشناسی جانوری و کالبدشناسی گیاهی می باشد. یک تعریف تقریباً کامل برای کالبدشناسی، شناسایی قسمت های مختلف بدن و ارتباط ساختمانی آنها با همدیگر می باشد.
بجز کالبدشناسی می توان از کلمه تشریح نیز به عنوان یک معادل دیگر واژهٔ آناتومی نام برد. [۱]
از شاخه های بزرگ کالبدشناسی، کالبدشناسی سنجشی و کالبدشناسی انسان است. کالبدشناسی انسان، از دانش های پایه ای پزشکی می باشد.
تقسیم بندی [ویرایش]
تقسیم بندی های مختلفی برای کالبدشناسی وجود دارد که هر یک از دیدگاه خاصی ارائه می شود. بطور مثال، می توان به انواع کالبدشناسی از نظر نوع دید اشاره کرد. در این تقسیم بندی که به دو بخش کالبدشناسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی قابل ارائه است، منظور اصلی در کاربرد یا عدم استفاده از وسایل کمکی در تشریح می باشد. کالبدشناسی میکروسکوپی را می توان به دو زیر شاخهٔ بافت شناسی و جنین شناسی تقسیم نمود.
نوع دیگری از تقسیم بندی کالبدشناسی بر اساس عناصر تشریحی می باشد که به زبان ساده، عناصر تشریحی را می توان شامل استخوان، مفصل، ماهیچه ( عضله ) ، و احشا در نظر گرفت. بدین ترتیب کالبدشناسی به چهار بخش استخوان شناسی، مفصل شناسی، ماهیچه شناسی ( عضله شناسی ) و احشاشناسی تقسیم می شود. مراد از احشا اعصاب مرکزی مغز و نخاع شوکی و اعصاب محیطی، قلب و رگهای خونی سرخرگ و سیاهرگ, دستگاه گوارش و دستگاه تنفس و دستگاه تناسلی - ادراری و دستگاه لنفاوی می باشند. [۲]
پانویس ها و منابع [ویرایش]
در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ کالبدشناسی موجود است.
↑ ۱٫۰ ۱٫۱ کتاب های Pdf واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
↑ pocket atlas of human anatomy: heinz feneis. thieme inc, new york, 1985, p:VIII
[نمایش]
ن • ب • و
زیست شناسی
این یک نوشتار خُرد زیست شناسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
ن • ب • و
حرکت مکانی جانوران در خشکی
شیوه ها
با دست وپا
راه رفتن · دویدن · پرش · جهش · خزش · درخت پیمایی · دست پیمایی · مشت پیمایی · بازوپیمایی · فرازروی
بی دست وپا
غلتش · کنارغلتی · حرکت آکاردئونی · تَرَنجش کناری · راست روی · دیگر روش ها
جنبهٔ کالبدی
تک پایان · دوپایان · سه پایان · چهارپایان · دوپاشوندگی · کف روی · پنجه روی · سم روی
ویژه
گام برداری انسان · گام برداری سگ · چهارنعل
حرکت ماهی ها · پرندگی · حرکت جانوران بر سطح آب
[نمایش]
ن • ب • و
کالبدشناسی: دستگاه ادراری ( TA ( وک ) :A08, فهرست موضوعات در کالبدشناسی گری:احشایی )
[نمایش]
ن • ب • و
کالبدشناسی عمومی سر و گردن انسان
رده ها: دستگاه ادراری سر و گردن کالبدشناسی علوم پایه پزشکی
قس عربی
التشریح هو أحد فروع علم الأحیاء الذی یتناول دراسة بنیة وتنظیم الکائنات الحیة وترکیب أعضائها المتنوعة. یمکن تقسیمه إلى تشریح حیوانی وتشریح نباتی. کما یتضمن عدة فروع تخصصیة ضمنه أهمها : التشریح المقارن، وعلم النسج، والتشریح البشری.
محتویات [اعرض]
[عدل]التشریح الحیوانی
التشریح الحیوانی یتضمن دراسة بنى الحیوانات المختلفة وعندئذ یعرف غالبا ب : تشریح مقارن أو مورفولوجیا حیوانیة، ویمکن أن یکون محصورا على دراسة حیوان وحید عندئذ نکون نتحدث عن تشریح مختص.
[عدل]التشریح الإنسانی
مقال تفصیلی :تشریح الإنسان
یتضمن التشریح الإنسانی دراسة تفصیلیة لمختلف أعضاء الجسم ونسجه وطریقة تکوینه ویمکن مقاربة التشریح من عدة زوایا.
من وجهة نظر طبیة یتکون التشریح من معرفة الشکل الدقیق، الموضع، والقیاس والعلاقات بین البنى المختلفة للجسم البشری السلیم وهنا تنطبق تسمیة : علم التشریح الوصفی أو الطوبوغرافی.
[عدل]تاریخ علم التشریح الإنسانی
مقال تفصیلی :تاریخ علم التشریح
أقدم ما عرف من علم التشریح هو ما ورد فی کتاب "أیورفیدا" الهندی الذی یرجع تاریخه إلى نحو ثلاثة آلاف سنة؛ فقد جاء فیه تفصیل عدد أجزاء جسم الإنسان، ولکنه ذکر أن عدد العظام 60 وعدد المفاصل 200 وعدد العضلات 400 وعدد العروق 70، إلخ، وهو خطأ واضح کما لا یخفى.
کتب أبقراط فی علم التشریح الإنسانی، ولکن الظاهر أن أبقراط لم یشرح جثثاً آدمیة، لأنه ـ مثله فی ذلک مثل جمیع فلاسفة الإغریق ـ لم یکن یجرؤ على ذلک اعتقاداً منه بأن الروح تتضرر من ذلک. وکذلک نعلم أن أرسطو لم یشرح جسداً بشریاً قط، رغم أنه قد کتب بالفعل فی التشریح المقارن.
ویظهر أن أول من شرح الجثث البشریة من العلماء هما إیرازسترات وهیروفیل من مدرسة الإسکندریة، بعد أبقراط بمائتی عام تقریباً.
ولم تزل أوروبا على غیر درایة بعلم التشریح الإنسانی حتى ظهر الإیطالی موندینی فی أواخر القرن الثال عشر وکتب مختصراً فی التشریح دل على أنه شرح جثث الموتى.
ثم نبغ من تلامیذه بیرنجیه دوکارلی فشرح الجثث البشریة وأضاف إضافات قیمة إلى علم التشریح، ثم ظهر بعده فیدوس فیدیوس وغونتییه وسلیفوس وروندلیه، وکل منهم جاء بشیء نافع فی بناء علم التشریح.
فلما جاء میشیل سرفیه ( الذی أحرقه رجال الدین حیاً ) صرح بأن للدم دورة فی الجسم، ولکنه لم یبین هذه الدورة کما بینها هارفی من بعد.
وفی القرن السادس عشر تقدم علم التشریح على ید أندریه فیزال ( فیسالیوس ) الذی یعتبر مؤسس علم التشریح الحدیث، ثم جاء ولیم هارفی فی القرن السابع عشر، ثم توالى بعد ذلک العلماء الذین أضافوا إلى علم التشریح.
[عدل]جسم الانسان
یقسم جسم الأنسان تشریحیا للأقسام الأتیة وذلک التقسیم التی تبنى علیها دراستة فی کلیات الطب :
الطرف علوی :و یتکون من ذراع وساعد وید وما یحتویة من عضلات وأوردة وشرایین وأعصاب ( عظم عضد، عظم الزند، الکعبرة،
الطرف سفلی : ویتکون من الفخذ وا . . .
بجز کالبدشناسی می توان از کلمه تشریح نیز به عنوان یک معادل دیگر واژهٔ آناتومی نام برد. [۱]
از شاخه های بزرگ کالبدشناسی، کالبدشناسی سنجشی و کالبدشناسی انسان است. کالبدشناسی انسان، از دانش های پایه ای پزشکی می باشد.
تقسیم بندی [ویرایش]
تقسیم بندی های مختلفی برای کالبدشناسی وجود دارد که هر یک از دیدگاه خاصی ارائه می شود. بطور مثال، می توان به انواع کالبدشناسی از نظر نوع دید اشاره کرد. در این تقسیم بندی که به دو بخش کالبدشناسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی قابل ارائه است، منظور اصلی در کاربرد یا عدم استفاده از وسایل کمکی در تشریح می باشد. کالبدشناسی میکروسکوپی را می توان به دو زیر شاخهٔ بافت شناسی و جنین شناسی تقسیم نمود.
نوع دیگری از تقسیم بندی کالبدشناسی بر اساس عناصر تشریحی می باشد که به زبان ساده، عناصر تشریحی را می توان شامل استخوان، مفصل، ماهیچه ( عضله ) ، و احشا در نظر گرفت. بدین ترتیب کالبدشناسی به چهار بخش استخوان شناسی، مفصل شناسی، ماهیچه شناسی ( عضله شناسی ) و احشاشناسی تقسیم می شود. مراد از احشا اعصاب مرکزی مغز و نخاع شوکی و اعصاب محیطی، قلب و رگهای خونی سرخرگ و سیاهرگ, دستگاه گوارش و دستگاه تنفس و دستگاه تناسلی - ادراری و دستگاه لنفاوی می باشند. [۲]
پانویس ها و منابع [ویرایش]
در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ کالبدشناسی موجود است.
↑ ۱٫۰ ۱٫۱ کتاب های Pdf واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
↑ pocket atlas of human anatomy: heinz feneis. thieme inc, new york, 1985, p:VIII
[نمایش]
ن • ب • و
زیست شناسی
این یک نوشتار خُرد زیست شناسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
ن • ب • و
حرکت مکانی جانوران در خشکی
شیوه ها
با دست وپا
راه رفتن · دویدن · پرش · جهش · خزش · درخت پیمایی · دست پیمایی · مشت پیمایی · بازوپیمایی · فرازروی
بی دست وپا
غلتش · کنارغلتی · حرکت آکاردئونی · تَرَنجش کناری · راست روی · دیگر روش ها
جنبهٔ کالبدی
تک پایان · دوپایان · سه پایان · چهارپایان · دوپاشوندگی · کف روی · پنجه روی · سم روی
ویژه
گام برداری انسان · گام برداری سگ · چهارنعل
حرکت ماهی ها · پرندگی · حرکت جانوران بر سطح آب
[نمایش]
ن • ب • و
کالبدشناسی: دستگاه ادراری ( TA ( وک ) :A08, فهرست موضوعات در کالبدشناسی گری:احشایی )
[نمایش]
ن • ب • و
کالبدشناسی عمومی سر و گردن انسان
رده ها: دستگاه ادراری سر و گردن کالبدشناسی علوم پایه پزشکی
قس عربی
التشریح هو أحد فروع علم الأحیاء الذی یتناول دراسة بنیة وتنظیم الکائنات الحیة وترکیب أعضائها المتنوعة. یمکن تقسیمه إلى تشریح حیوانی وتشریح نباتی. کما یتضمن عدة فروع تخصصیة ضمنه أهمها : التشریح المقارن، وعلم النسج، والتشریح البشری.
محتویات [اعرض]
[عدل]التشریح الحیوانی
التشریح الحیوانی یتضمن دراسة بنى الحیوانات المختلفة وعندئذ یعرف غالبا ب : تشریح مقارن أو مورفولوجیا حیوانیة، ویمکن أن یکون محصورا على دراسة حیوان وحید عندئذ نکون نتحدث عن تشریح مختص.
[عدل]التشریح الإنسانی
مقال تفصیلی :تشریح الإنسان
یتضمن التشریح الإنسانی دراسة تفصیلیة لمختلف أعضاء الجسم ونسجه وطریقة تکوینه ویمکن مقاربة التشریح من عدة زوایا.
من وجهة نظر طبیة یتکون التشریح من معرفة الشکل الدقیق، الموضع، والقیاس والعلاقات بین البنى المختلفة للجسم البشری السلیم وهنا تنطبق تسمیة : علم التشریح الوصفی أو الطوبوغرافی.
[عدل]تاریخ علم التشریح الإنسانی
مقال تفصیلی :تاریخ علم التشریح
أقدم ما عرف من علم التشریح هو ما ورد فی کتاب "أیورفیدا" الهندی الذی یرجع تاریخه إلى نحو ثلاثة آلاف سنة؛ فقد جاء فیه تفصیل عدد أجزاء جسم الإنسان، ولکنه ذکر أن عدد العظام 60 وعدد المفاصل 200 وعدد العضلات 400 وعدد العروق 70، إلخ، وهو خطأ واضح کما لا یخفى.
کتب أبقراط فی علم التشریح الإنسانی، ولکن الظاهر أن أبقراط لم یشرح جثثاً آدمیة، لأنه ـ مثله فی ذلک مثل جمیع فلاسفة الإغریق ـ لم یکن یجرؤ على ذلک اعتقاداً منه بأن الروح تتضرر من ذلک. وکذلک نعلم أن أرسطو لم یشرح جسداً بشریاً قط، رغم أنه قد کتب بالفعل فی التشریح المقارن.
ویظهر أن أول من شرح الجثث البشریة من العلماء هما إیرازسترات وهیروفیل من مدرسة الإسکندریة، بعد أبقراط بمائتی عام تقریباً.
ولم تزل أوروبا على غیر درایة بعلم التشریح الإنسانی حتى ظهر الإیطالی موندینی فی أواخر القرن الثال عشر وکتب مختصراً فی التشریح دل على أنه شرح جثث الموتى.
ثم نبغ من تلامیذه بیرنجیه دوکارلی فشرح الجثث البشریة وأضاف إضافات قیمة إلى علم التشریح، ثم ظهر بعده فیدوس فیدیوس وغونتییه وسلیفوس وروندلیه، وکل منهم جاء بشیء نافع فی بناء علم التشریح.
فلما جاء میشیل سرفیه ( الذی أحرقه رجال الدین حیاً ) صرح بأن للدم دورة فی الجسم، ولکنه لم یبین هذه الدورة کما بینها هارفی من بعد.
وفی القرن السادس عشر تقدم علم التشریح على ید أندریه فیزال ( فیسالیوس ) الذی یعتبر مؤسس علم التشریح الحدیث، ثم جاء ولیم هارفی فی القرن السابع عشر، ثم توالى بعد ذلک العلماء الذین أضافوا إلى علم التشریح.
[عدل]جسم الانسان
یقسم جسم الأنسان تشریحیا للأقسام الأتیة وذلک التقسیم التی تبنى علیها دراستة فی کلیات الطب :
الطرف علوی :و یتکون من ذراع وساعد وید وما یحتویة من عضلات وأوردة وشرایین وأعصاب ( عظم عضد، عظم الزند، الکعبرة،
الطرف سفلی : ویتکون من الفخذ وا . . .