دیسه

دیسه یا پلاستید یا تایا سلول اندامکی است که در سلول های یوکاریوتی خودپرور یا اتوتروف دیده می شود. پلاستیدها انواع مختلفی دارند و دوغشایی و دارای DNA حلقوی هستند. طبق نظریهٔ زیست شناسان، دیسه ها حاصل فرگشت هم زیستی بین باکتری های فتوسنتزکننده و سلول های گیاهی است.
پروپلاست ها یا پیش دیسه ها که اندامک هایی کوچک و تمایزنیافته هستند و اکثراً در نقاط مریستمی وجود دارند. آن ها پس از رشد تمایز می یابند و به دیسه های دیگر تبدیل می شوند.
کلروپلاست ها یا سبزدیسه ها که عمل فتوسنتز را بر عهده دارند و دارای کلروفیل هستند
کروموپلاست ها یا رنگ دیسه ها که دارای رنگ ریزه هایی به غیر از کلروفیل هستند (مانند گزانتوفیل، کاروتن و لیکوپن)
آمیلوپلاست ها یا نشادیسه ها که محل ذخیرهٔ نشاسته هستند
پروتئینوپلاست ها که محل ذخیرهٔ پروتئین هستند
اتیوپلاست ها که کلروپلاست هایی هستند که به علت نبود نور کافی تغییر شکل یافته اند
به نظر می رسد که منشأ دیسه ها نوعی سلول پروکاریوتی خودپرور بوده است که حدود ۱٫۵ میلیارد سال پیش با یک سلول گیاهی هم زیستی پیدا کرد. سلول گیاهی آن را با فاگوسیتوز (بیگانه خواری) به درون سیتوپلاسم خود راه داد، و با فرگشت در گذر زمان، این سلول برای سلول یوکاریوتی به اندامکی تبدیل شد که همهٔ نقش های خود جز فتوسنتز را از دست داده بود و کار خود را تنها به تبدیل انرژی خورشیدی به شیمیایی محدود کرده بود. در مقابل، سلول بزرگ تر همهٔ مواد لازم برای این کار را در اختیار او می گذاشت.
پلاست ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به آنچه درون خود ذخیره می کنند، نام می گیرند.
مهم ترین دیسه ها عبارت اند از: