کلمه جو
صفحه اصلی

خط میخی سومری

دانشنامه عمومی

خط میخی سومری را بیش تر پژوهشگران نخستین گونهٔ خط در غرب آسیا می شمارند. سومریان (حدود ۳۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد) با ابداع خط میخی دوره ای را آغاز کردند که به عنوان آغاز خط نویسی شهرت دارد و همچنین نخستین مدارک نگارشی بشر که به صورت لوحهای گلین برجای مانده متعلق به تمدن های میانرودان است.
شهر اور که ویرانه آن را امروزه ابوشهرین خوانند.
شهر اوروک (ارچ) که ویرانه آن را امروزه ورکه می گویند.
از دیگر شهرها می توان به اریدو، لارسا، لاگاش، کلنون، نیپور، بور سیپا، مرد، کوته و شمالی ترین شهر سرزمین شنعار که کیش نامیده می شد و البته شهرهای دیگری که در این نوشتار آورده نمی شود.
به تازگی برخی همچون دکتر عبدالمجید ارفعی بر اینکه سومریان مخترع خط در این منطقه بوده اند را زیر پرسش برده اند. این گروه برای این نظریه دو دلیل می آورد، یکی این که برخی نام های شهرهای سومری به گونهٔ هزوارش هستند که نشان می دهد که از زبان و خط دیگری گرفته شده و دلیل دیگر پیدا شدن اسنادی در جیرفت و شهر سوخته در شرق ایران به خط میخی آغازین است که کهن تر از خط سومری هستند.
سرزمین سومریان را همسایگانشان شنعار (Shanar) می خوانند در تورات چندین بار مرز و بوم شنعار یاد گردیده (سفر پیدایش باب یازدهم، فقرات ۲–۳). همچنین چندین بار در یک کتیبه از کوروش این دو قوم یاد شده اند. مهم ترین شهرهای شنعار در جنوب عراق کنونی در دهنه فرات عبارتند از:
یکی از کهن ترین آثار کتبی که از شنعار به دست ما رسیده متعلق است به یک سده پیش از سومین هزاره پیش از میلاد. برای مثال مسیلیم در سه هزار و یکصد سال پیش از میلاد در شهر کیش پادشاهی داشت. در سرزمین جنوبی عراق کنونی از چهار هزار سال پیش از میلاد به دستیاری سومری ها تمدن درخشانی به وجود آمد. کشف آثار در تل های شهرهای کهن بخوبی ثابت می کند که بعدها تمدن بابل و آشور از مصریها آنچنان که سابقاً فکر می کردند سرچشمه نگرفته بلکه سرچشمه تمدن آن ها از سومری ها بوده که تمدن آن ها به اقوام سامی نژاد متاخر آن دیار رسید.


کلمات دیگر: