گویش کرشی

دانشنامه عمومی

میراث ناملموس ایران
هندوایرانی
ایرانی
ایرانی غربی
ایرانی شمال غربی
زبان بلوچی
کروشی
کروشی یکی از گویش های زبان بلوچی است که در میان مردمی به نام کُرُشی رواج دارد. این گویش به عنوان میراث ناملموس استان هرمزگان در سال ۱۳۹۵ به شماره ۱۳۴۰ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید. آبادی های کرش نشین در استان هرمزگان عبارتند از: جلابی، کهورکلاغی، لردو، محمودکلاهی، شاهبازان، خرگی، دلبودنی، ذرتی، کدوکار، گاومرده، گزریز، کناران، حسین آباد، پشتکوه. دهنو پایین، باریز، توج، ریگو، سرچیل، طاهری، نوبست، کولغان. کلاهی، مازغ بالا و مازغ پایین، تم بلوچان، کولغ کاشی، بندزرک، کشقلمان بالا، کشقلمان پایین، گرازوئیه، دماغ ریگ، کهنه شهر، طالوار، گبرانی، میسکنک، سرمست، کولغ کلم، کرگان و همچنین به صورت پراکنده در نواحی مختلف استان فارس و میان ساربانان رایج است، متکلمان این زبان در استان فارس در سال ۱۹۹۲ حدود ۱۶۰ تا ۲۰۰ نفر اعلام شده اند. در استان فارس آن ها را «دارغه dârɣe» نیز می نامند. دارغه شکل تغییر یافته داروغه به معنی پاسبان و نگهبان است و به علت اینکه این شاهزادگان بی نام و نشان سال های متمادی در مشاغل نظامی و انتظامی مشغول خدمت بوده اند این نام بر آن ها جاری شده است.
کروش ها گرچه امروزه تعداد زیادی تحصیلکرده و دانشگاهی دارند مع هذا شترداری و کشاورزی و دامداری در حاشیهٔ شهرها و روستاها، جزو مشاغل آنان است یا با تشکیل روستاهای مستقل اسکان یافته اند، تعدادی از آن ها خصوصادر استان فارس شیوهٔ دامداری و زندگی عشایری را رها نکرده اند و به پرورش بز و گوسفند و بعضاً گاو مشغولند.
غیر از تعدادی از کورش ها که هنوز کوچ می کنند و در پی مراتع مناسب در طی سال به سرحد و گرمسیر می روند، تعداد زیادی از آنان در نقاطی از جمله بالاده کازرون، کروش آباد منطقه دژگاه فراشبند و دادین و جدول ترکی و شور عبدل خانی در سمت جنوب و شمال بالاده و نقاطی در طول فیروزآباد تا خنج، فداغ، محمدزینا و بیرم لارستان، برخی قسمت های بخش علامرودشت لامرد و چاه سرخ مرودشت و احمدآباد شیراز و همچنین اطراف بندرعباس و میناب پراکنده اند.

wiki: گویش کرشی

پیشنهاد کاربران

یکی از لهجه ها بلوچی و منسوب به طایفه ای از بلوچها که معمولا خارج از بلوچستان پراکنده اند و به نام "کرش "
خوانده می شوند .

کرشی منی زئان کولغان منی وطن

زبان کرشی زبانی است نزدیک به زبان بلوچی.
ولی این قوم از نسل بلوچ ها نیستند. و زبان کرشی زبان پارسی باستانی است.
کروش هارا به اصطلاح دارغه مینامند. دارغه به معنی نگهبان، پاسبان است.
این قوم از نسل کورش کبیر ( هخامنشیان ) هستند. و رابطه ای با نسل بلوچ ها ندارند.
کرش ها در استان فارس در شهر های . . . . ودراستان هرمزگان در شهرستان بندر عباس واطراف ان و شهرستان میناب پراکنده شده اند.
این قوم از گذشته در شغل های نظامی و انتظامی مشغول بوده اند.

روایت های شفاهی در میان بزرگان "کرش" حاکی از ان است که از طوایف بلوچ بوده اند و از اطراف بمپور ، لاشار، بنت و. . . مهاجرت و به ساحل بندرعباس امده اند و قرابت فامیلی با مردم ان سامان دارند همچنین گویش "کرشی" به لهجه مکرانی بلوچی شباهت تمام دارد گرچه بخاطر ارتباط و تعامل با لهجه بندری از ان تاثیر پذیرفته است . علاوه بر گویش ، سبک زندگی ، و رفتاری انان نیز به بلوچها شبیه است . در هنگام لشکر کشی امامقلی خان و فتح بنادر و جزایر و بیرون راندن پرتغالی ها با توجه به داشتن شتر که وسیله حمل و نقل و سواری در ان زمان بوده است . سردار امامقلی خان از کرش های ساکن ساحل خلیج فارس استمداد می طلبد و انها نیز علاوه بر در اختیار گذاشتن شترها برای حمل و نقل چون خود نیز دارای روحیه سلحشوری و جنگاوری داشته اند به کمک لشکر امامقلی خان درامده اند و پس از تثبیت فتوحات ؛هم برای استفاده از شتران و هم اینکه این قوم مورد توجه اماقلی خان قرار گرفته بودند . هنگام بازگشت سردار به استان فارس گروهی از کرش ها را بهمراه خود به فارس می برد و در انجا ساکن می نماید با توجه به زندگی دامداری و ایلیاتی ، امامقلی خان به روسای عشایر قشقایی دستور می دهد که مراتع و چراگاههای خود را در اختیار کرش ها قرار دهند و و حتی این کرش های مهاجر ضمیمه طوایف قشقایی می گردند و معمولا به عنوان تیره ای از طوایف قشقایی محسوب می گردند . برخی روایات شفاهی قوم کرش را از نوادگان "شاه نعمت الله ولی " می داند . البته طوایف بلوچ نیز هستند که خود را بازمانده شاه نعمت الله ولی می دانند .

در برخی جاهای نوشته به جای "کرش" کورش نوشته شده که هم غلط می باشد و با طرز تلفظ واژه جور در نمی اید و همچنین باعث اشتباه می گردد و با اسم خاص کورش اشتباه می شود . پیشنهاد می گردد همانطور که دربین این قوم متداول است از همان کلمه "کرش"استفاده شود .

درمنطقه شیبکوه شهرستان بندرلنگه نیزتعدادی بسیاری کرش زبان وجود دارند ک شغل اکثرانان شترداری است

کرشها در هرجایی که هستند به زبان و گویش همان منطقه صحبت میکنند وبه هیچ وجه نه فرهنگشان شبیه بلوچی هست نه گویش و نه زبانشان شاید بعضی نقاط شبیه بلوچها باشد اینکه شتر داری میکنند هم دلیل نیست چون در گذشته مثلا در جنوب اکثر در گذشته به همین شکل زندگی میکردند وشترداری میکردند چه لرها وچه فارسهای همان منطقه هاکه الان بیشترشون فرهنگ قدیم یا به دلیل خشکسالی یاکم شدن نفع شغل یا نبود امنیت شغلی در دوران خاصی کنار گذاشته شده واگر از قدیمیها سول بگیرید به اینها خواهید رسید به نظرمن طایفه گرش یکی از طایفه های پارسی هست مانند پاسلار یا طایفه های لرها یا قایدها یا رئیسها ودیگر طایفه ها اگر بلوچ بودند همیشه به آنها بلوچ هم گفته میشد جدیدا بغضیها پیداشدند که به دلیل سبک زندگی آنها و چند کلمه که در زبان سایر طایفه ها هم هست گفتند بلوچ درحالی که به هیچ وجه ریشه ای نداره و هیچ دلیل موجهی نداره وجدیدا میگویند اگر بلوچ بودند همیشه به آنها بلوچ گفته میشد فقط یکی از طایفه های پارسی هستند با نام کرش مثل سایر طایفه ها

از انجایی که کرش ها بنا به عللی در شهرها و استانهای گوناگون پراکنده اند و در اغلب جاها بصورت اقلیت هستند شاید از رسوم و گویش انان تآثیر پذیرفته باشند اما انان در جاهایی که گویش عالب را نپذیرفته اند و یا همانها که تاثیر پذیرفته اند نیز خودشان معت فند که پیران و اجدادشان به لهجه ای صحبت می کردنه اند که کاملا با زبان بلوچی مکرانی تطابق دارد کرشهای بندرعباس و میناب که گویش خود را حفط کرده اند حتی در عرب هرمزگان و دهستان رستاق نیز به گویش کرشی منطبق بر بلوچی صحبت می کنند کرشهای شیراز و اطراف و کازرون نیز یا لهجه خود را حفط کرده و انان که تعییر گویش هم داده اند به یاد می اورند که پیرانشان اجداد و. . . . . . به همین گویش کرشی صحبت مینموده اند در اینکه بلوچها نیز قوم اصیل فارسی و اریایی هستند شکی نیست . و همه اریایی نژاد می باشند.

کلمات دیگر: