رَئِوَنْت نام مزدیسنایی بوم نیشابور؛ نام این دیار در اوستا (کهن ترین دفتر ایرانی)؛ قدیم ترین نامی که بر قلمرو جغرافیایی نیشابور، اطلاق شده؛ رئونت، نام بوم نیشابور، پیش از نام ابرشهر است که در زبان پهلوی به رِیْوَنْد، دگرگون گردیده این نام، در درازنای تاریخ، بر کالبدِ کوه، منطقه و شهر و دریاچه ای در گستره جغرافیای نیشابور، پدیدار، و به عنوان یکی از نواحی نیشابور، تا امروز، پایدار است. نام ریوند، در گویش نیشابوری، به همان صورت پَهلَوی خود، یعنی رِیْوَنْد (یا به صورت مخفف شده: رِوَنْد rēwand) حفظ شده و کاربرد دارد. در این سامان؛ آتش بُرزین مِهر -آذر کشاورزان و برزیگران، و یکی از سه آتشکده بزرگ ایران باستان- شعله می کشیده؛ همچنین جغرافیدانان قدیم، نشان کان پیروزه (معدن فیروزه) را در بوم ریوند داده اند.
در بخش زامیادیشت از دفتر یشت ها؛ نام این کوه در میان کوه هایی که از کوه هرئیتی (= هربرز یا البرز) رستند و در کنار نام کوه هایی همچون سپنتودات، کدرواسپ، کئوایریس و … آمده و گفته شده «به هر اندازه که این کوه ها امتداد یافته به همان اندازه او (آفریدگار) آنها را بهره پیشوایان و رزمیان و برزیگران گله پرور، بخش نمود.»
در پاره نهم (آذر روز) دو بخش «سیروزه کوچک» و «سیروزه بزرگ» و در بند ششم «آتش بهرام نیایش» بخش «پنج نیایش» از دفتر خرده اوستا، کوه ریوند؛ در کنار آذران، ایزدان و جای های مقدس آیین مزدیسنا، ستوده شده است. در در «آتش بهرام نیایش»، به خشنودی کوه ریوند و چند آذر و ایزد مقدس آیین مزدیسنایی، ستایش و نیایش و آفرین گفته شده است: «ای آذر اهوره مزدا! کوه ریوند مزدا آفریده، فرّ کیانی مزداآفریده، آذر اهوره مزدا، ای آذر اَشَوَنِ ارتشتاران! ای ایزد فَرِّه مند! ای ایزد درمان بخش! آذر اهوره مزدا با همه آتشها! ای ایزد نریوسنگ، آذر نافه شهریاری! شما را ستایش و نیایش و خشنودی و آفرین!»
واژه رَئِوَنْت؛ صفت است و به معنای دارنده جلال و شکوه و فروغ؛ و در اوستا، به عنوان صفت برای مردمان، ایزدان و اهورامزدا کاربرد بسیاری یافته، و بیشتر با صفت «فرهمند» یا «خرهمند» به صورت یکجا به کار رفته است. رئونت، در متون گوناگون؛ به گونه های دیگری همچون «رایومند»، «ریوند»، «ریون» و «رئوَئوته» نیز آمده است.بخش نخست واژه رئونت؛ «رَئِ» و بخش پایانی آن؛ «وَنتَ» است. «رئ‍ِ» ، به معنی درخشندگی؛ و «ونتَ» نیز پسوند مالکیت است و همان است که امروز در زبان فارسی، «وند» ش می نامند. «وند» به معنی دارنده، هنوز در دماوند، الوند و راوند دیده می شود. این واژه، در گذر زمان و دگرگونی زبان، از اوستائی به پهلوی، به گونه «رای اومند» (رایومند) درآمد که «اومند» در آن، همان پسوند «دارایی» است و در نوشته های پهلوی؛ این واژه، به عنوان صفتی برای «خداوند» آمده است و در سرآغاز بیشتر نامه های پهلوی، به چشم می خورد: «پَت نام ای داتار اوهرمزدی رایومندی خَورَه اومند» (به نام دادار اورمزد رایومندِ فرهمند). اما چون این واژه به گونه نام، بر شهری نهاده شد، دگرگونی چندان در آن راه نیافت و هم اکنون نیز بخش غربی نیشابور تا مرز سبزوار، رِیوَند (Reyvand) نام دارد.
رئونت و گونه پهلوی آن (ریوند)؛ در اوستا، نام کوهی است. رئونت و ریوند، در دو دفتر از کتاب اوستا به چشم می خورد:
کوه ریوند، پایگاه آذر برزین مهر، یکی از سه آتشکده نامبردار ایران زمین بوده؛ این آتشکده کشاورزان در خراسان و بر بالای کوه ریوند در ابرشهر یا نیشابور جای داشته است.
در بخش زامیادیشت از دفتر یشت ها؛ نام این کوه در میان کوه هایی که از کوه هرئیتی (= هربرز یا البرز) رستند و در کنار نام کوه هایی همچون سپنتودات، کدرواسپ، کئوایریس و … آمده و گفته شده «به هر اندازه که این کوه ها امتداد یافته به همان اندازه او (آفریدگار) آنها را بهره پیشوایان و رزمیان و برزیگران گله پرور، بخش نمود.»
در پاره نهم (آذر روز) دو بخش «سیروزه کوچک» و «سیروزه بزرگ» و در بند ششم «آتش بهرام نیایش» بخش «پنج نیایش» از دفتر خرده اوستا، کوه ریوند؛ در کنار آذران، ایزدان و جای های مقدس آیین مزدیسنا، ستوده شده است. در در «آتش بهرام نیایش»، به خشنودی کوه ریوند و چند آذر و ایزد مقدس آیین مزدیسنایی، ستایش و نیایش و آفرین گفته شده است: «ای آذر اهوره مزدا! کوه ریوند مزدا آفریده، فرّ کیانی مزداآفریده، آذر اهوره مزدا، ای آذر اَشَوَنِ ارتشتاران! ای ایزد فَرِّه مند! ای ایزد درمان بخش! آذر اهوره مزدا با همه آتشها! ای ایزد نریوسنگ، آذر نافه شهریاری! شما را ستایش و نیایش و خشنودی و آفرین!»
واژه رَئِوَنْت؛ صفت است و به معنای دارنده جلال و شکوه و فروغ؛ و در اوستا، به عنوان صفت برای مردمان، ایزدان و اهورامزدا کاربرد بسیاری یافته، و بیشتر با صفت «فرهمند» یا «خرهمند» به صورت یکجا به کار رفته است. رئونت، در متون گوناگون؛ به گونه های دیگری همچون «رایومند»، «ریوند»، «ریون» و «رئوَئوته» نیز آمده است.بخش نخست واژه رئونت؛ «رَئِ» و بخش پایانی آن؛ «وَنتَ» است. «رئ‍ِ» ، به معنی درخشندگی؛ و «ونتَ» نیز پسوند مالکیت است و همان است که امروز در زبان فارسی، «وند» ش می نامند. «وند» به معنی دارنده، هنوز در دماوند، الوند و راوند دیده می شود. این واژه، در گذر زمان و دگرگونی زبان، از اوستائی به پهلوی، به گونه «رای اومند» (رایومند) درآمد که «اومند» در آن، همان پسوند «دارایی» است و در نوشته های پهلوی؛ این واژه، به عنوان صفتی برای «خداوند» آمده است و در سرآغاز بیشتر نامه های پهلوی، به چشم می خورد: «پَت نام ای داتار اوهرمزدی رایومندی خَورَه اومند» (به نام دادار اورمزد رایومندِ فرهمند). اما چون این واژه به گونه نام، بر شهری نهاده شد، دگرگونی چندان در آن راه نیافت و هم اکنون نیز بخش غربی نیشابور تا مرز سبزوار، رِیوَند (Reyvand) نام دارد.
رئونت و گونه پهلوی آن (ریوند)؛ در اوستا، نام کوهی است. رئونت و ریوند، در دو دفتر از کتاب اوستا به چشم می خورد:
کوه ریوند، پایگاه آذر برزین مهر، یکی از سه آتشکده نامبردار ایران زمین بوده؛ این آتشکده کشاورزان در خراسان و بر بالای کوه ریوند در ابرشهر یا نیشابور جای داشته است.
wiki: رئونت