رئیس جمهور تاجیکستان رئیس کشور و بالاترین مقام در سیاست تاجیکستان است. جایگاه رئیس جمهوری در نوامبر سال ۱۹۹۰ میلادی، هنگامی که تاجیکستان هنوز یکی جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی محسوب می شد ایجاد گردید. مقر رئیس جمهور تاجیکستان در شهر دوشنبه قرار دارد. رئیس جمهور را شهروندان تاجیکستان با آرای عمومی، مستقیم و با رأی شخصی پنهانی به مدت ۷ سال انتخاب می نمایند. هر یک از افراد شهروند تاجیکستان که از سن ۳۵ تا ۶۵ سالگی را دارد و زبان تاجیکی می داند و در کشور تاجیکستان حداقل ۱۰ سال اقامت دارد می تواند به نامزدی ریاست جمهوری انتخاب شود شخصی به ریاست جمهوری نامزد می شود که حداقل ۵٪ رأی دهندگان به پیشنهاد نامزدی او رأی مثبت داده باشند. رئیس جمهور بیش از دو بار نمی تواند به سمت ریاست جمهوری انتخاب گردد (در حالیکه امامعلی رحمان در سال 2013 برای چهارمین بار پیاپی به این مقام رسیده است).
نماینده کشور تاجیکستان در داخل کشور و در مناسبات بین المللی است.
وزارت ها و کمیته های دولتی را با رضایت مجلس عالی تأسیس و منحل می کند.
نخست وزیر، معاونان اول، معاونان معاون اول، وزیران، رؤسای کمیته های دولتی را تعیین یا عزل می کند و در جهت تصدیق (رأی اعتماد) به مجلس عالی پیشنهاد می کند.
تعیین و عزل رئیس بانک ملی و معاونان او.
متصدی و مسئول خزانه داری کل بوده و اطلاعات لازم را به مجلس عالی ارائه می دهد.
فرماندهٔ کل قوای مسلح کشور تاجیکستان است و سران نیروهای نظامی کشور تاجیکستان را تعیین می نماید.
نخستین رئیس جمهور تاجیکستان، قهار محکموف بود که مقام دبیر اول حزب کمونیست تاجیکستان را در اختیار داشت و در نوامبر ۱۹۹۰ میلادی به سمت رئیس جمهور جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان شوروی منصوب شد. محکموف هم دبیر اول حزب کمونیست تاجیکستان بود و هم رئیس جمهور، در نتیجه در زیر فشارها مجبور شد در اوت ۱۹۹۱ میلادی از مقام رئیس جمهوری استعفا دهد. از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۲ مقام ریاست جمهوری به علت تغییرات سیاسی و عدم اطمینان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و متعاقب آن ناآرامی های اجتماعی و خشونت در طول جنگ داخلی تاجیکستان، چندین بار دست به دست شد. از سال ۱۹۹۴ میلادی، امامعلی رحمان دارندهٔ این مقام است.آخرین انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان در سال ۲۰۱۳ میلادی برگزار شد. انتخابات ریاست جمهوری در تاجیکستان بارها از سوی ناظران بین المللی به عنوان انتخاباتی ناعادلانه که منافع حزب حاکم را تأمین می کند، مورد انتقاد قرار گرفته است. برای نمونه در انتخابات سال ۲۰۱۳، ناظران بین المللی معتقد بودند که فضای آزادانه ای که یک رقابت انتخاباتی باید داشته باشد، در این انتخابات وجود نداشت و بسیاری از رسانه ها نیز از موارد متعدد نقض قانون انتخابات به ویژه رأی دهی یک فرد به جای چند کس و همچنین استفاده از چند برگهٔ رأی توسط برخی رأی دهندگان خبر داده اند. کمیسیون انتخابات تاجیکستان این اتهامات را رد کرده و می گویند انتخابات ریاست جمهوری در مراکز انتخاباتی بدون نقض قانون، شفاف و آزادانه برگزار می شود.
مهم ترین وظایف رئیس جمهور تاجیکستان بنا بر قانون اساسی این کشور، به شرح زیر است:
نماینده کشور تاجیکستان در داخل کشور و در مناسبات بین المللی است.
وزارت ها و کمیته های دولتی را با رضایت مجلس عالی تأسیس و منحل می کند.
نخست وزیر، معاونان اول، معاونان معاون اول، وزیران، رؤسای کمیته های دولتی را تعیین یا عزل می کند و در جهت تصدیق (رأی اعتماد) به مجلس عالی پیشنهاد می کند.
تعیین و عزل رئیس بانک ملی و معاونان او.
متصدی و مسئول خزانه داری کل بوده و اطلاعات لازم را به مجلس عالی ارائه می دهد.
فرماندهٔ کل قوای مسلح کشور تاجیکستان است و سران نیروهای نظامی کشور تاجیکستان را تعیین می نماید.
نخستین رئیس جمهور تاجیکستان، قهار محکموف بود که مقام دبیر اول حزب کمونیست تاجیکستان را در اختیار داشت و در نوامبر ۱۹۹۰ میلادی به سمت رئیس جمهور جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان شوروی منصوب شد. محکموف هم دبیر اول حزب کمونیست تاجیکستان بود و هم رئیس جمهور، در نتیجه در زیر فشارها مجبور شد در اوت ۱۹۹۱ میلادی از مقام رئیس جمهوری استعفا دهد. از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۲ مقام ریاست جمهوری به علت تغییرات سیاسی و عدم اطمینان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و متعاقب آن ناآرامی های اجتماعی و خشونت در طول جنگ داخلی تاجیکستان، چندین بار دست به دست شد. از سال ۱۹۹۴ میلادی، امامعلی رحمان دارندهٔ این مقام است.آخرین انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان در سال ۲۰۱۳ میلادی برگزار شد. انتخابات ریاست جمهوری در تاجیکستان بارها از سوی ناظران بین المللی به عنوان انتخاباتی ناعادلانه که منافع حزب حاکم را تأمین می کند، مورد انتقاد قرار گرفته است. برای نمونه در انتخابات سال ۲۰۱۳، ناظران بین المللی معتقد بودند که فضای آزادانه ای که یک رقابت انتخاباتی باید داشته باشد، در این انتخابات وجود نداشت و بسیاری از رسانه ها نیز از موارد متعدد نقض قانون انتخابات به ویژه رأی دهی یک فرد به جای چند کس و همچنین استفاده از چند برگهٔ رأی توسط برخی رأی دهندگان خبر داده اند. کمیسیون انتخابات تاجیکستان این اتهامات را رد کرده و می گویند انتخابات ریاست جمهوری در مراکز انتخاباتی بدون نقض قانون، شفاف و آزادانه برگزار می شود.
مهم ترین وظایف رئیس جمهور تاجیکستان بنا بر قانون اساسی این کشور، به شرح زیر است:
wiki: رئیس جمهور تاجیکستان