برنامه ریزی اقتصادی

برنامه ریزی اقتصادی سازوکار تخصیص منابعی است که در تضاد با سازوکار بازار قرار دارد. برنامه ریزی مرکزی، به عنوان سازوکاری هماهنگ کننده برای سوسیالیسم، جایگزین بازار عاملی می شود و به عنوان نوعی تخصیص منابع مستقیم تعریف می شود؛ این در تضاد با تخصیص غیرمستقیم منابع توسط بازار قرار می گیرد. گونه های متنوعی از رویه های برنامه ریزی و اشکال برنامه ریزی می تواند به وقوع بپیوندد.
دموکراسی شوروی
سایبرنتیک
اقتصادسنجی
برنامه ریزی منابع سازمانی
اقتصاد دستوری

برنامه ریزی اقتصادی (economic planning)
فرآیند کنترل و هدایت امور اقتصادی در جامعه، معمولاً به وسیلۀ حکومت. امروز، در برابر رویکرد آزادی اقتصادیمطرح می شود که در قرن ۱۸ رواج یافت و حکومت را از مداخله در امور اقتصادی افراد باز می داشت و در عوض، ویژگی ها و سرعت و جهت تغییر و تحولات اقتصادی را به فشار بازار واگذار می کرد. در دوران اخیر، توجه به رویکرد طراحی اقتصادی معمولاً در دوره هایی اوج می گیرد که فشار و رکود اقتصادی، ازجمله به سبب وقوع جنگ، شدت می یابد. از حدود دهۀ ۱۹۳۰ تا اواخر دهۀ ۱۹۶۰، بسیاری از کشورهای دنیا، به تدریج، به اجرای طرح های ملی در نظام اقتصادی خود مبادرت ورزیدند. اما در دهۀ ۱۹۸۰، اجرای چنین طرح هایی به بحران های اقتصادی در این جوامع منجر شد. سطح و نوع طراحی های اقتصادی که حکومت مرکزی در جامعه اعمال می کند، در نظام های سیاسی گوناگون، متفاوت بوده است. مثلاً، در کشورهای سوسیالیستی و کمونیستی و فاشیستی چنین سیاست های اقتصادی ای به شدیدترین وجه اعمال می شده است. برنامه ریزی اقتصادی ممکن است متضمن نظارت مستقیم (مثل اجرای سیاست های جیره بندی، تعیین قیمت کالاها، دستمزدها، و اجاره بها) یا غیرمستقیم (نظیر اجرای سیاست های پولی و مالی) باشد.