باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) ابوبکربن عبداﷲ الشاذلی باعلوی عیدروس ، از متصوفان و اهل حضرموت بود.در سال 851 هَ . ق . در تریم متولد شد و 25 سال در عدن اقامت داشت و در همانجا وفات یافت . از کتب او «الجزءاللطیف فی علم التحکیم الشریف » و «ثلاثة اوراد» و «دیوان شعر» را میتوان نام برد. او در سال 914 هَ . ق . وفات یافته است . (از اعلام زرکلی چ 2 ج 2 ص 41).
باعلوی
لغت نامه دهخدا
باعلوی . [ ع َ ] (اِخ ) عبداﷲبن علوی بن محمد یا احمد حسینی شافعی یمنی معروف به حدادی . از کودکی نابینا بود. بسال 1132 هَ . ق . در گذشت . او راست : اتحاف السائل باجوبة المسائل . الدرالمنظوم لذوی العقول و الفهوم . الدعوةالتامة و التذکرة العامة. مذاکرات الاخوان . المعاونة و المظاهرة. النصائح الدینیه و الوصایا الایمانیه . (از ریحانة الادب ج 1 ص 314).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) (الحسینی الحضرمی ) فضل بن علوی بن محمدبن سهل مولی الدویلة که حدود 1283 هَ . ق . درگذشته است . او راست : سبیل الاذکار و الاعتبار بما یمر بالانسان و یتقضی له من الاعمار. و همچنین عقد الفرائد من نصوص العلماء الاماجد و اهل المذاهب الاربعه . که این رساله در باب خروج زنان در شوارع است . (از معجم المطبوعات ).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) (السیدالشریف ) عبداﷲبن الحسین بن طاهربن محمدبن هاشم باعلوی الجاوی . او راست : سلم التوفیق الی محبةاﷲ علی التحقیق ، در فقه شافعی ، و مجموعه ای دارد شامل 23 رساله ، هم چنین دیوان شعری نیز از او باقی است . (از معجم المطبوعات ).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) (شیخ ) محمدبن ابی بکر الشیلی . او راست : المشرع الروی فی مناقب السادة آل ابی علوی . (از معجم المطبوعات ).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) ابوبکربن احمدبن ابی بکر عبداﷲبن ابی بکربن علوی بن عبداﷲبن علی بن شیخ الامام عبداﷲبن علی بن محمدبن علی العروضی بن جعفر الصادق ...، کنیتش با علوی است . طریقه ٔ محمدبن ادریس شافعی را اختیار کرد. در کتاب مشرعة الردی که از مصنفات محمد پسر اوست آمده است : ولادت والدم در سال نهصدونود اتفاق افتاد. و در محضر عبدالرحمان بن شهاب الدین تربیت شد و صحبت گروهی از مشایخ طریقت را درک کرد و اجازه ٔ خرقه پوشیدن دریافت ، چندی بعد حج بجای آورد و چهار سال در مدینه مقیم گشت و در محضرعلما از آنجمله عمروبن عبدالرحیم و احمدبن علان و شیخ احمدخطیب و شیخ عبدالقادر طبری و شیخ محمد منوفی وشیخ ابوالفتح بن حجر تلمذ کرد. سپس به عدن مسافرت نمود و بعد بر سرزمین خود تریم در سال 1014 هَ . ق . بازگشت و تزویج نمود. (از نامه ٔ دانشوران ج 2 ص 306). زرکلی گوید: ابوبکربن احمدبن ابی بکربن عبداﷲ باعلوی از علماء یمن بود، در تریم بسال 990 هَ . ق . متولد شد و در همانجا بسال 1053 هَ . ق . در گذشت . از اوست : «معجم لغوی » بترتیب «نهایه ٔ» ابن اثیر و «مجموع فی تاریخ عصره » که ناتمام است . (اعلام زرکلی ج 1 ص 151).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ )ابوبکربن عبدالرحمان بن محمدبن شهاب الدین ، معروف به باعلوی از فقها بود و در حضرموت بسال 1262 هَ . ق . تولد یافت و شهرهای عربستان را سیاحت کرد و سپس به حیدرآباد دکن رفت و در آنجا شهرت یافت و سپس بجاوه و مالایا شد و سرانجام در حیدرآباد درگذشت ، حدود 30 کتاب در فقه و اصول و منطق و کیمیا و نجوم و حساب و ادبیات تألیف کرده که از آن جمله است «ذریعةالناهض » و «دیوان شعر» و «اقامة الحجة علی ابن حجة». باعلوی در 1341 هَ . ق . وفات یافت . (از اعلام زرکلی ج 1 ص 152).
باعلوی. [ ع َ ل َ ] ( اِخ ) ابوبکربن احمدبن ابی بکر عبداﷲبن ابی بکربن علوی بن عبداﷲبن علی بن شیخ الامام عبداﷲبن علی بن محمدبن علی العروضی بن جعفر الصادق...، کنیتش با علوی است. طریقه محمدبن ادریس شافعی را اختیار کرد. در کتاب مشرعة الردی که از مصنفات محمد پسر اوست آمده است : ولادت والدم در سال نهصدونود اتفاق افتاد. و در محضر عبدالرحمان بن شهاب الدین تربیت شد و صحبت گروهی از مشایخ طریقت را درک کرد و اجازه خرقه پوشیدن دریافت ، چندی بعد حج بجای آورد و چهار سال در مدینه مقیم گشت و در محضرعلما از آنجمله عمروبن عبدالرحیم و احمدبن علان و شیخ احمدخطیب و شیخ عبدالقادر طبری و شیخ محمد منوفی وشیخ ابوالفتح بن حجر تلمذ کرد. سپس به عدن مسافرت نمود و بعد بر سرزمین خود تریم در سال 1014 هَ. ق. بازگشت و تزویج نمود. ( از نامه دانشوران ج 2 ص 306 ). زرکلی گوید: ابوبکربن احمدبن ابی بکربن عبداﷲ باعلوی از علماء یمن بود، در تریم بسال 990 هَ. ق. متولد شد و در همانجا بسال 1053 هَ. ق. در گذشت. از اوست : «معجم لغوی » بترتیب «نهایه ٔ» ابن اثیر و «مجموع فی تاریخ عصره » که ناتمام است. ( اعلام زرکلی ج 1 ص 151 ).
باعلوی. [ ع َ ل َ ] ( اِخ )ابوبکربن عبدالرحمان بن محمدبن شهاب الدین ، معروف به باعلوی از فقها بود و در حضرموت بسال 1262 هَ. ق. تولد یافت و شهرهای عربستان را سیاحت کرد و سپس به حیدرآباد دکن رفت و در آنجا شهرت یافت و سپس بجاوه و مالایا شد و سرانجام در حیدرآباد درگذشت ، حدود 30 کتاب در فقه و اصول و منطق و کیمیا و نجوم و حساب و ادبیات تألیف کرده که از آن جمله است «ذریعةالناهض » و «دیوان شعر» و «اقامة الحجة علی ابن حجة». باعلوی در 1341 هَ. ق. وفات یافت. ( از اعلام زرکلی ج 1 ص 152 ).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (اِخ ) عبدالرحمان بن محمدبن حسین بن عمر باعلوی مفتی سرزمین حضرمیه (متوفی بسال 1251هَ . ق .). او راست : بغیة المسترشدین فی تلخیص فتاوی بعض الائمة من العلماء المتأخرین . که در سال 1251 هَ. ق . تألیف آن اتمام یافت و هم چنین غایة تلخیص المراد من فتاوی ابن زیاد، که گردآوری اوست و با بغیةالمسترشدین یکجا چاپ شده است . (از معجم المطبوعات ).
باعلوی . [ ع َ ل َ ] (ص نسبی ) نسبتی است خاندان سید ابوبکربن احمدبن ابی بکر از فقها را. و علوی نام سه تن از اجداد سید ابوبکر علوی بوده و اعقاب علوی را بنی علوی گفته و منسوب به بنی علوی را با علوی گویند و این نسبت اگر چه مخالف قیاس و خارج از قانون شایع زبان عرب است لکن نزد مردمان حضرموت شایع و متعارف است که منسوب به بنی علوی را باعلوی گفته و در مقام نسبت به بنی حسن و بنی حسین ، باحسن و باحسین گویند،صحت نسبت سادات باعلوی نزد ارباب تحقیق جای تردید نبوده و مجمع علیه است . (از ریحانة الادب ج 1 ص 136).
دانشنامه اسلامی
باعَلَوی ، شهرت خاندانی بزرگ و پرنفوذ از سادات ، اشراف ، عالمان و متصوفان عربستان جنوبی که بیشتر آنان در حضرموت ، از جمله در تَریم می زیسته اند.و مقابرشان در گورستان زنبل آن شهر است.به گفته شلی، علوی نام پرنده ای معروف است و نسبت علوی (و نیز باعلوی) را نباید با نسبت به علی (علیه السلام) خلط کرد.نسبت باعلوی به سبب انتساب افرد این خاندان به جد اعلایشان علوی بن عبدالله بن احمد بوده است .
← پیشینه خاندان
در اینجا فقط برجسته ترین اعضای شاخه اصلی را می توان برشمرد (درباره شاخه های عیدروس، بافقیه، بلفقیه، جفری، حبشی، حداد، سقاف و شلی) :
← علوی بن عبدالله
از جمله اعضای متأخر این طایفه:الف) عبدالله بن حسین بن طاهر بن الجاوی (متوفی ۱۲۷۲) مؤلف سلم التوفیق الی محبة الله علی التحقیق ( شرح مرقاة صعود التصدیق، تألیف محمد نووی الجاوی) . ب) عبدالرحمن بن محمد بن حسین بن عمر (متوفی ح۱۲۵۱، مفتی حضرموت، مؤلف بغیة المسترشدین فی تلخیص فتاوی بعض الائمة المتأخرین و غایة تلخیص المراد من فتاوی ابن زیاد، مصر ۱۳۰۳). ج) فضل بن علوی بن محمد بن سهل مولی الدویلة (متوفی ۱۲۸۳) مؤلف سبیل الاذکار و الاعتبار و جز آن (در حاشیة الحداد: النصائح الدینیة)؛عقد الفرائد من نصوص العلماء الاماجد. د) ابوبکر بن عبدالرحمن بن محمد، معروف به ابن شهاب، ۱۲۶۲ـ۱۳۴۱. ه) محمد بن عقیل بن علی بن یعقوب، ۱۲۷۹ـ۱۳۵۰، مؤلف العطب الجمیل، چاپ ۱۳۴۲.
آثار علمی باعلویان
...