کلمه جو
صفحه اصلی

لطایف الطوایف

دانشنامه عمومی

لطایف الطوایف کتابی است به زبان فارسی در سبک ادبیات داستانی نوشته فخرالدین علی صفی از نویسندگان قرن دهم هجری. در این کتاب وی به بیان نکته های لطیف در میان مردم جامعه پرداخته است.
فخرالدین علی صفی (۱۳۹۳)، لطایف الطوایف، به کوشش مقدمه، تصحیح و تعلیقات حسن نصیری جامی.، تهران: انتشارات مولی
این کتاب ۱۰۲ فصل دارد و درونمایه های حکایت ها این کتاب به چهار دسته کلی تقسیم شده است: درونمایه سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، دینی، مذهبی و هنری. از کل موضوعات کتاب، ۳۰۱ مورد در حیطه مسائل سیاسی و اجتماعی است که از میان ۱۳۰ مورد (حدود نصف موضوعات اجتماعی) تنها به شاهان و حاکمان و مسائل مربوط به حکومت اختصاص دارد.
این کتاب را می توان آخرین و نهایی ترین اثر فخرالدّین علی صفی به شمار آورد. مؤلف در سال ۹۳۹ پس از اینکه از حبس یک سالهٔ شهر هرات نجات یافت، پس از مرارت های بسیار خود را به غرجستان و دربار شاه محمد سلطان، سیف الملوک رسانید. وی خواست مجموعه ای فراهم آورَد تا «مطالعهٔ آن سبب ازدیاد فرح و نشاط، و باعث اهتراز بر بساط انبساط باشد» و سلطان سیف الملوک «بعد از فراغ از انتظام امور طوایف انام» بتواند با مطالعهٔ آن، غبار خاطر از زنگار بزداید. از این رو مؤلف دست به قلم برده و در فاصله ای اندک ـ زیرا حضور و آرامش وی در آن سامان به سالی نکشید ـ لطایف الطوایف را فراهم آورد.
این اثر صفی دارای چهارده باب است و به احتمال بسیار این تعداد و عدد را تیمناً و به ارادت معصومین (ع) انتخاب و تدبیر نموده است. هر یک از این چهارده باب نیز دارای فصل هایی متعدد و متنوع است که هر فصل نیز حکایت هایی بنا به موضوعِ فصل را در بر می گیرد.

دانشنامه آزاد فارسی

لَطایِفُ الطَّوایِف
کتابی به فارسی، در قصص و حکایات و ظرایف دربارۀ طبقات گوناگون مردم، آمیخته به امثال و حکم فارسی و تازی از صفی سبزواری. کتاب با نثری ساده و روان و دور از هرگونه تکلف نوشته شده است. صفی این کتاب را در ۹۳۹ق به نام سیف الملوک شاه محمدسلطان، فرمانروای غرچستان، در چهار باب و هر باب را در چندین فصل تدوین کرده است. لطایف الطوایف دارای آگاهی های سودمند و دست اول دربارۀ بزرگان، شاعران و نویسندگان روزگار مؤلف و محاضرات و مناظرت دربارهای کوچک شاهزادگان تیموری است و اطلاعات آن در جای دیگر به دست نمی آید؛ از این رو بسیار ارزشمند است. از فصول مهم کتاب فصل «لطایف عارف جام» در نزدیک به سی حکایت از عبدالرحمان جامی است. لطایف الطوایف به کوشش احمد گلچین معانی به چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۶ش).


کلمات دیگر: