کلمه جو
صفحه اصلی

قزاق ها

دانشنامه عمومی

قزاقها (رمان). قزاق ها (عنوان روسی: Казаки) رمانی نوشتهٔ لف تالستوی نویسندهٔ نامدار روسی است. این رمان اگرچه از آثار اولیهٔ خالق شاهکارهایی مانند جنگ و صلح و آنا کارنیناست اما دست کمی از شاهکارهای تالستوی که نامش را در ادبیات جهان بلندآوازه کرده ندارد و نشان از تبحر و چیره دستی نویسنده ای دارد که بعدها با نوشتن رمان ها و داستان های کوتاه متعدد به یکی از ستون های داستان نویسی در ادبیات جهان تبدیل شد. قزاق ها نخستین بار در سال ۱۳۶۲ با ترجمه مهدی مجاب از زبان آلمانی در ایران منتشر شد تا این که در سال ۱۳۹۴ عباس علی عزتی آن را از روسی به فارسی ترجمه کرد.
قزاق ها را نیز مانند بیش تر آثار تالستوی می توان اثری اتوبیوگرافیک دانست. این جا نیز مانند داستان های دیگرش، شخصیتی وجود دارد که خود تالستوی است. حتی ویژگی های ظاهری، اخلاقی و فکری اش نیز با او مو نمی زند. النین شخصیت اصلی رمان قزاق ها شباهت بسیاری به خود تالستوی دارد، جوانی که زندگی اشرافی و ملال آورش را در مسکو رها کرده و در اندیشهٔ رسیدن به خوشبختی به قفقاز آمده و زندگی با این مردمان ساده و بی ریا را خوشبختی و سعادت می داند. النین اما ارادهٔ لازم را برای تحقق این اندیشه اش ندارد.
شخصیت آرمانی تالستوی در قزاق ها عمو یروشکاست؛ قزاق پیری که آخرین بازماندهٔ قزاق های اصیل به شمار می رود. روحیهٔ قزاقی با رنگ آمیزی خاص آن، در شخصیت یروشکا تجلی یافته و تالستوی بی آن که او را تأیید یا تکذیب کند، بر تخت تکریم می نشاند و باز بی آن که برای از دست رفتن روزگار عمو یروشکا و کمیاب شدن آدم هایی از جنس او اشک حسرت بریزد، تفاوت بارز او را با قزاق های جوان نشان می دهد و در این میان تنها لوکاشکا، قزاق جوان و شجاع دهکده را خلف قزاق های واقعی می داند. عمو یروشکا که تجسم تاریخ زندهٔ قزاق هاست و اینک می رود که در میان زندگی امروز قزاق ها به افسانهٔ زنده تبدیل شود، در دهکدهٔ قزاق ها که به زعم تالستوی از اصالت خود دور می شود، بیگانه می نماید و احساس تنهایی و بی کسی می کند. در همهمهٔ زندگی شاد و پرنشاط قزاق ها در دهکده، دو نفر تنها و بی کس اند؛ النین که به خانه و زندگی اشرافی اش در مسکو پشت پا زده و برای دست یابی به سعادت به میان قزاق ها آمده، و عمو یروشکای قزاق، که در گذشته مانده است و زندگی رو به تحول قزاق های دهکده را نمی پسندد و احساس تنهایی می کند.
حلقهٔ واسط نسل در حال انقراض عمو یروشکا و نسل جدید قزاق ها، ستوان، پدر ماریاناست، قزاق تحصیل کرده و صاحب منصبی که از تمام ریاکاری ها و حرص و طمع اشراف مسکو بهره ای برده است و خود را هم تراز نجیب زاده ها می داند و به قزاق های دهکده، حتی اگر اعضای خانواده اش باشند، به دیدهٔ تحقیر می نگرد. ستوان که پی به تمول مستأجرش النین برده، برای این که اجارهٔ بیش تری از او بگیرد، به احمقانه ترین ترفندها دست می زند و با لباس رسمی به ملاقات او می آید و گفتگویی ریاکارانه پیش می کشد و در نهایت نیز به مقصود می رسد. طبیعی است عمو یروشکا که طبعی آزاد و رها از قید دارد و هرگز تن به بندگی و بردگی نداده و زندگی پرتکاپو و بانشاطی دارد، دل خوشی از ستوان نداشته باشد. عمو یروشکا و ستوان دو روی سکهٔ قزاق های دهکده هستند. همان قدر که ستوان فرصت طلب و سودجو و متکبر است، عمو یروشکا دارای روحی بزرگ است و حرفش را رک و بی پرده می زند و از ریاکاری بیزار است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] «قزاق» به معنی بی خانمان، حادثه جو و طغیان گر است. قزاق در ایران نیروی نظامی بود که در سال ۱۲۶۷ق به فرمان ناصرالدین شاه تشکیل شد.
«قزاق» به معنی بی خانمان، حادثه جو و طغیان گر است. قزاق در ایران نیروی نظامی بود که در سال ۱۲۶۷ق به فرمان ناصرالدین شاه تشکیل شد و به کمک مشیرالدوله چندین نفر افسر و مهندس اتریشی برای تربیت افواج جدید به ایران طلبید و کارخانه توپ ریزی و باروت کوبی و فشنگ سازی در تهران تاسیس گردید؛ ولی کمی بعد افسران اتریشی ایران را ترک کردند و اداره قزاق تحت نظر افسران روس به وجود آمد و از آن پس تا ختم انقلاب مشروطیت ۱۲۹۷ق این رژیم در نظام ایران باقی ماند.
انگیزه تشکیل بریگاد سواره قزاق
دکتر فیروز کاظم زاده در کتاب خود می نویسد:«ناصرالدین شاه طی دو مسافرت به فرنگ خیال اصلاح قشون به سرش افتاد. و سرهنگ دومانتوویچ به ایران آمده، مامور تشکیل قزاقخانه شد.»
مقدمات به توپ بستن مجلس
کلنل لیاخوف بعد از کلنل چرنوزوبوف هفتمین فرمانده بریگاد قزاق در ایران بود. لیاخوف زمانی فرماندهی بریگاد را تحویل گرفت که مساله انحلال قزاقخانه از طرف مجلس و ملیون بطور جدی مطرح بود. در دوم تیر ۱۲۸۷ بین قوای قزاق و نیروهای مشروطه خواه درگیری شدیدی رخ داد و مشروطه خواهان با مقاومت و تاکتیک دقیق، قوای قزاق را شکست دادند. نیروی قزاق به سرکردگی لیاخوف در باغ شاه اجتماع و عاقبت به دستور محمدعلی شاه و به اشاره روس ها از باغ شاه مجلس شورای ملی را بمباران کرد و عده زیادی از مجاهدین را با وضع ناهنجاری به قتل رسانید و این جریان خشم بسیاری از مردم ولایات را شعله ور ساخت.
استبداد صغیر
...


کلمات دیگر: