عبدالله بن سبا و دیگر افسانه های تاریخی

کتاب عبدالله بن سبا و دیگر افسانه های تاریخی در سال ۱۳۷۵ هجری قمری (۱۳۳۵ هجری خورشیدی) توسط علامه عسکری نوشته شد. همان گونه که در مقدمهٔ کتاب توضیح داده شده، در ابتدا احادیث سیف نام داشت که با پیشنهاد شیخ راضی آل یاسین به نام کنونی تغییر یافت.این کتاب یکی از جاعلین حدیث به نام سیف بن عمر را معرفی نموده و ضمن ارزیابی روایات نقل شده از او و همین طور پیگیری شخصیت خود او، افسانه های ساختهٔ سیف از جمله عبدالله بن سبا که شخصی مجهول الهویه و دروغین است را بررسی کرده است.
مطالب این کتاب سه جلدی در ۹ بخش تنظیم شده اند:۱- افسانهٔ عبدالله بن سبا۲- داستان سقیفه در روایات سیف۳- ارتداد مرتدین در روایات سیف۴- دفاع سیف از زورمندان تبه کار۵- لکه های سیاه روایات سیف در صفحات تاریخ اسلام۶- بررسی چند واقعهٔ تاریخی۷- داستان های خرافی سیف۸- خلق و تبدیل نام های اشخاص توسط سیف۹- بررسی داستان عبدالله بن سبا

[ویکی نور] «عبدالله بن سبا و دیگر افسانه های تاریخی»، برگردان فارسی کتاب «عبدالله بن سبأ و أساطیر أخری» نوشته علامه سید مرتضی عسکری است که به قلم توانای سید احمد زنجانی فهری ترجمه شده است.
سیف بن عمر، مورخی فرومایه است که سازنده افسانه عبدالله بن سبا و چندین افسانه دیگر تشیع است. در افسانه ابن سبا آمده است که در اواخر خلافت عثمان گروه هایی مخفیانه در همه جا پراکنده شده و مردم را به کنار نهادن عثمان و تولیت دیگران دعوت می کردند. از این فرقه ها برخی به نفع علی(ع) تبلیغات می کردند که از مشهورترین سرکردگان آنها عبدالله بن سبا یکی از یهودیان یمنی بود که به ظاهر اسلام آورده بود و در همه جا می گفت که پیغمبر اسلام(ص) را نیز مانند عیسی بن مریم، رجعتی است و همچنان که هر پیغمبری وصی داشت، وصی محمّد(ص)، علی(ع) است و عثمان حق این وصی را غصب کرده است، پس باید قیام کرد و حق را به اهلش بازگرداند. وی از برجسته ترین کسانی شمرده شده که مردم را علیه عثمان شورانیده است و مسبب اصلی در برپایی فتنه جمل، وی و همراهانش (سبائیان) دانسته شده اند .
علامه عسکری در این کتاب پیگیر این داستان و چندین داستان دیگر که در کتاب های تاریخ اهل سنّت آمده است، شده و اثبات نموده است که سرچشمه همه آنها فقط سیف بن عمر است .
کتاب شناسی این اثر در باره متن اصلی نوشته شده که می توان به آن مراجعه نمود؛ تنها به مطالبی در باره ترجمه اشاره می شود:
علامه عسکری در مورد این ترجمه نوشته اند: «اخیراً حضرت حجت الاسلام آقای حاج سید احمد زنجانی فهری، کتاب را به فارسی ترجمه نمودند و ازآن جهت که اطلاعات مهمی در باره موضوع مورد بحث به دست آورده بودم، لذا آنها را به اصل کتاب افزودم و این تجدید نظر را با تأخیر و تقدیم بعضی از بخش ها و مباحث و تغییر پاره ای از الفاظ همراه نمودم و در نتیجه این ترجمه به صورت کتابی مستقل و جدید در آمد» .
همان گونه که نویسنده در مقدمه متذکر شده اند این کتاب به لحاظ ساختار کاملاً با متن اصلی متفاوت است. متن اصلی در دو جزء و بدون هرگونه بخش و فصلی تدوین شده، اما در ترجمه، مطالب در نه بخش تنظیم شده است؛ پنج بخش در جلد اول، سه بخش در جلد دوم و بخش آخر نیز در جلد سوم ارائه شده است. در جلدهای اول و دوم، مطالب بدون فصل بندی در ذیل بخش ها ذکر شده، اما بخش نهم مشتمل بر پنج فصل است.