کلمه جو
صفحه اصلی

باغ ایلخانی

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۵°۴۱′۳۳″شمالی ۵۱°۲۵′۰۶″شرقی / ۳۵٫۶۹۲۴۸۳°شمالی ۵۱٫۴۱۸۴۰۸°شرقی / 35.692483; 51.418408
باغ ایلخانی از باغ ها و بناهای بزرگ تهران قدیم، که توسط الله قلی خان ایلخانی ‏(ca)‏، معروف به حاجی ایلخانی از رجال و شاهزادگان معروف قاجاری، و به عنوان عیش گاه او، ساخته شده بود. این باغ که امروزه اثری از آن باقی نمانده، در خیابان فردوسی امروزی، و در محلی که امروزه ساختمان بانک ملی ایران قرار دارد، واقع بود.
مهدی بامداد در کتاب شرح حال رجال ایران، درباره این باغ و بانی آن نوشته است:
... دستگاه بسیار عالی برای خود ترتیب داده بود و باغ او (عیش گاهش)، محل بانک ملی فعلی و سایر مؤسسات آن بود. باغ مزبور به حدی بزرگ بوده که سمت مشرقش، خیابان فردوسی و سمت مغرب آن، عمارت برج نوش بود.

دانشنامه آزاد فارسی

اقامتگاه ایلخانان قاجار در تهران. در دورۀ سلطنت فتحعلی شاه قاجار، الله قلی ایلخان قاجار، در حومۀ شمالی و غرب دروازۀ دولت تهران آن زمان بنا کرد و نخست بهارستان نام داشت. پس از آن جزو املاک دولتی و به باغ ایلخانی مشهور شد. در دورۀ ناصرالدین شاه، محل اقامت مظفرالدین میرزا ولیعهد در سفر به تهران بود. در ۱۲۶۵ق، طاهره قرّةالعین از رهبران بهائیت در باغ ایلخانی زندانی و مقتول شد. پس از امضای قرارداد رژی در ۱۳۰۷ق، کمپانی رژی باغ را از میرزا علی اصغرخان امین السطان اتابک اعظم که در همان مواقع به تملک خود درآورده بود، خرید و تا سال ۱۳۰۹ق، در اختیار کارکنان کمپانی بود. در آن هنگام، محدودۀ تقریبی باغ، از بانک ملی کنونی تا چهارراه استانبول و خیابان نادری (جمهوری کنونی) و خیابان کندری کنونی بود. بخشی از خیابان فردوسی کنونی نیز، به سبب مجاورت با باغ، خیابان ایلخانی نامیده می شد. در دورۀ مظفرالدین شاه، باغ ایلخانی در برابر وام های او از دولت روسیه، به تملک بانک استقراضی روس درآمد. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه، و درپی قرارداد سال ۱۹۲۱ دولت شوروی با دولت ایران، باغ به ایران بازگردانده شد و با تأسیس بانک ملی به این مؤسسۀ اقتصادی واگذار شد. با تأسیس بانک مرکزی در دورۀ سلطنت محمدرضا شاه پهلوی، بخش شمالی باغ نیز به این مؤسسه تعلق گرفت. امروز از بناهای قدیمی باغ ایلخانی اثری باقی نیست.


کلمات دیگر: