کلمه جو
صفحه اصلی

پانگه ا

دانشنامه عمومی

پانگه آ. پانگه آ، پانجه آ یا کهن قاره نام ابرقاره عظیم دوران پیشاتاریخ است. این ابرقاره در فاصلهٔ بخش پایانی دورهٔ دیرینه زیستی (پالئوزوئیک) و بخش آغازین میانه زیستی (مزوزوئیک) به وجود آمده است. نام پانگه آ برگرفته از واژه های یونانی παν «همه» و Γαῖα «زمین» است.
تاریخ زمین
۱۷۵ میلیون سال پیش قاره هایی که امروز مجموعهٔ خشکی های زمین را تشکیل می دهند در یک اَبَرقارهٔ کلان به نام پانگه آ کنار هم جمع شده بودند. آفریقا در میانهٔ این همگروهه جای داشت و در واقع برآمدگی شمال غربی آن، پیوندگاه دو قطعه پانگه آ، لوراسیا (دربرگیرندهٔ آمریکای شمالی، اروپا و آسیای شمالی) و گوندوانا (شامل آمریکای جنوبی، آفریقا، آسیای جنوبی، جنوبگان و قاره استرالیا) بود.
به خاطر وجود این پل خاکی به هم پیوسته بود که، جانوران خشکی زی کمیاب مانند کیسه داران، که نخستین گروه مهم پستانداران بودند، می توانستند در هر گوشهٔ زمین پراکنده شوند. نزدیک به ۱۶۵ میلیون سال پیش که روند تکه تکه شدن پانگه آ آغاز شد، ادامهٔ این جابه جایی بسیار دشوار گردید.
شواهد فسیلی باقی مانده از زمان یک پارچگی پانگه آ هستند؛ که با توجه به حضور گونه های مشابه و یکسانی در قاره هایی که در حال حاضر با فاصله های بسیار دور جدا از هم قرار دارند، واقعیت آن را نشان می دهند. به عنوان مثال، فسیل های لیستروساروس ددکمانان در آفریقای جنوبی، هند و قطب جنوب، در کنار اعضای زبان سرخس زمینی، یافت شده است که در این صورت لازم می شود دایرهٔ توزیع گیاه در آن بازهٔ زمانی: از دایرهٔ قطبی تا خط استوا؛ اگر قاره ها در موقعیت کنونی خود بوده اند، گسترده باشد؛ و باز به طور مشابهی، خزندهٔ آب شیرین مسوسورس تنها در در مناطق محلی از سواحل برزیل و آفریقای غربی یافت می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

پانگه آ. پانْگه آ (Pangaea)
یگانه تودۀ خشکی عظیم، شامل همۀ قاره های فعلی. تصور می شود ۳۰۰ تا ۲۰۰میلیون سال قبل وجود داشته است. در آن زمان، بقیۀ سطح کرۀ زمین را اقیانوس عظیم پانتالاسا (تِتیس) پوشانده بود. پانگه آ به دو تودۀ خشکی تقسیم شد که عبارت اند از لوراسیا در شمال، و گندوانالند در جنوب. بعدها این دو توده قطعه قطعه شدند و چند قاره ای را ساختند که با جابه جایی آرام در موقعیت های فعلی شان قرار گرفته اند (← زمین ساخت صفحه ای). وجود ابرقارۀ یگانۀ پانگه آ را اولین بار هواشناس آلمانی، آلفرد وِگنِر، در ۱۹۱۲ مطرح کرد.


کلمات دیگر: