دانک. [ ن َ ] ( اِ مصغر ) مصغر دانه است مرکب از دانه و کاف تصغیر. || دانه باشد. ( اوبهی ). مطلق دانه را گویند اعم از گندم و جو و ماش و عدس و غیره. ( برهان ). دان. دانه. ( از حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ). حب. حبه :
ازین تاختن گوز و ریدن براه
نه دانک نه عز و نه نام و نه گاه.
طیان.
بسا کس که یک دانک ندهد بتیغ
چو خوش گوئیش جان ندارد دریغ.
اسدی.
اندر همه سیستان از هیچکس یک من کاه نستدند و هیچکس را بیک دانک زیان نکردند. ( تاریخ سیستان ).
شهر را غربال کردم در طلب
دانک پالوده بر پیدا نشد.
ظهوری.
و رجوع به دانه و نیز رجوع به دان شود. || در ترکیب کاردانک کلمه مرکب است از کاردان ، نعت فاعلی مرکب مرخم ، یعنی کارداننده و کاف.
دانک. [ ] ( اِخ ) دهی است جزء
دهستان خرقان شرقی بخش آوج
شهرستان قزوین. واقع در 36000گزی خاور آوج. سردسیر است و دارای 813 سکنه. آب آن از رودخانه سنگاوین است و محصول آنجا غلات و سیب زمینی و باغات انگور و گردو و قلمستان و عسل. شغل اهالی زراعت است و قالی و جاجیم بافی و راه آنجا مالروست واز طریق ورچند ماشین بدانجا میتوان برد. این ده را یل کرپی نیز گویند. ( از فرهنگ جغرافیایی
ایران ج 1 ).
دانک. [ ] ( اِ ) امین الدوله گوید تخمی است شبیه به تودری سرخ و از آن ریزه تر و گیاه او بقدر شبری و در کوههای طبرستان و نواحی آن یافت میشود. گرم و تر و جهت علل بلغمی و سوداوی نافع و چون پنجاه درهم او را تا صد درهم بادوچندان آرد و گندم و قدری روغن نانها ترتیب داده تناول نمایند در تسخین بدن بی عدیل و فرزجه او در اعانت حمل مجرب و مخرج جنین است. ( تحفه حکیم مؤمن ).
دانک. [ ن َ ] ( اِخ ) نامی بیابان ولایت گتگن را بهند. ( بیرونی ماللهند ص 99 ).
دانک. [ ن ُ ] ( اِ ) آن باشد که به وقت دندان برآوردن اطفال اقسام دانه ها از جنس گندم و جو و ماش و عدس و امثال آنها را با کله و پاچه گوسفند بپزند و بخانه های دوستان و خویشان و مصاحبان فرستند. ( برهان ). آن بود که هرگاه دندان اطفال خواهد برآید آشی از گندم و جو و عدس و هر جنس غله پزند و بخانه دوستان فرستند و عقیده عوام آن است که چون این آش پزند و بخانه دوستان فرستند دندان طفل بآسانی برآید. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ).هرگاه طفل را دندان بدشواری برآید از هر جنس غله باهم ممزوج ساخته و کله گوسفند در میان آن کرده بپزند و بخانه های دوستان فرستند چه عقیده عوام آن است که بدین سبب دندان طفل بآسانی برخواهد آمد. دندانی. ( در تداول مردم طهران ). || بمعنی قلقل و آن چیزی است که از برنج و گندم و ماش و عدس و لوبیا و باقلا و گوشت پزند و بیکدیگر فرستند خاصه در عشره محرم. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی کتابخانه مؤلف ).
