کلمه جو
صفحه اصلی

قضیه های رویارو

دانشنامه عمومی

دو قضیه حملی هنگامی رویارو هستند که موضوع و محمول آن ها یکی است ولی در سور یا نسبت یا در هر دو با هم تفاوت دارند.
تضاد: دو قضیه که سور هر دو کلی است ولی نسبت یکی موجبه و دیگری سالبه است. شکل کلی دو قضیهٔ متضاد این گونه است: «هر الف ب است. هیچ الف ب نیست.»
هم ستیزی: دو قضیه که هم در سور و هم در نسبت تفاوت داشته باشند. ۱. «هر الف ب است. بعضی الف ها ب نیست.» ۲. «هیچ الف ب نیست. بعضی الف ها ب است.»
تداخل: دو قضیه که در سور متفاوت و در نسبت یکسان باشند. ۱. «هر الف ب است. بعضی الف ها ب است.» ۲. «هیچ الف ب نیست. بعضی الف ها ب نیست.»
تداخل زیر تضاد: دو قضیه که هر دو سور جزئی دارند اما در نسبت متفاوت اند. «بعضی الف ها ب است. بعضی الف ها ب نیست.»
در منطق فلسفی، اگر دو قضیه حملی از نظر موضوع و محمول با هم مقایسه شوند، حالت های مختلفی ممکن است پیش آید. یک حالت رابطهٔ رویارویی و دیگری رابطهٔ عکس است.
بین دو قضیهٔ رویارو چهار حالت ممکن است وجود داشته باشد:
اگر یک قضیه درست باشد، قضیهٔ متقابل آن چه هنگام درست است. جدول های زیر به این پرسش پاسخ می دهند. علامت فلش نشان می دهد که کدام قضیه باید از کدام قضیه نتیجه شود.


کلمات دیگر: