قضیه شکل اول، شکل دوم فیلمی ایرانی و اولین فیلم به کارگردانی عباس کیارستمی پس از انقلاب و محصول سال ۱۳۵۸ است.این فیلم از جمله فیلم های اوست که بافت در حال تغییر سریع و ناپایدار فرهنگی و سیاسی دهه ۱۹۷۰ و اوایل ۱۹۸۰ فیلم های او را نشان می دهد.حجت الاسلام دکتر علی گلزاده غفوری دکتر محمود عنایت صادق قطب زاده نورالدین کیانوری راب دیوید شوفت صادق خلخالی عبدالکریم لاهیجی علی مفاخری پدر یکی از بچه ها نادر ابراهیمی غلامحسین شکوهی آرداک مانوکیان ابراهیم یزدی نورالدین زرین کلک احترام برومند علی موسوی گرمارودی مسعود کیمیایی کمال خرازی
به سبب آنکه در این فیلم به پوشش دادن نظرات گرایش های مختلف نسبت به موضوع (به ویژه با نشان دادن رهبران گروه های سیاسی چپ یا مرکزگرایی که به زودی غیرقانونی شناخته شدند) می پرداخت و افزون برآن زنان به صورت بی حجاب (همان طور که در دوره سلطنت محمد رضا پهلوی بودند) تصویر می شد به زودی از سوی حکومت پس از انقلاب ممنوع اعلام شد.
این فیلم مستندی دربارهٔ یک معلم است که گروهی از دانش آموزان را از کلاس اخراج می کند به این دلیل که هیچ یک از آن ها به زدن روی میز اقرار نمی کند و آن ها هم او را لو نمی دهند. کیارستمی این فیلم را به کارشناسان آموزشی محمدرضا شاه پهلوی نشان داد و از نظرات آن ها فیلمبرداری کرد. وقتی فیلمبرداری تقریباً تمام شد، در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، روح الله خمینی از تبعید به تهران برگشت و ۱۰ روز بعد جمهوری اسلامی اعلام کردکیارستمی شروع به ساخت مجدد فیلم کرد، توضیحات آن را حذف کرد و ساختارش را تغییر داد. او تصمیم گرفت فیلم را به یک مسئله دشوار دراماتیک تبدیل کند: شکل اول شامل دانش آموزانی بود که زیر بار نام بردن شخص خاطی نمی رفتند؛ در شکل دوم یکی از دانش آموزان، مقصر را معرفی می کند و اجازه می یابد به کلاس برگردد. از همه ناظران جدید، از جمله وزیر جدید آموزش و پرورش، در حال نظر دادن دربارهٔ دو شکل فیلمبرداری شد. تفاوت دیدگاه های آن ها و تأثیر آن ها از فرهنگ سیاسی آن روزها در سخنان هر یک پیداست. خیلی از آن ها فیلم را تمثیلی از پلیس مخفی شاه در نظر گرفتند.
فیلم بلافاصله برنده جایزه جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان تهران شد؛ گرچه به زودی پس از آن، دولت فیلم را به خاطر آنکه پیام حدس زده شدهٔ آن خرابکارانه پنداشته می شود و بعضی از نظرات اعضای گروه های سیاسی که غیرقانونی اعلام شده بودند (کمونیست، جبهه دموکراتیک ملی ایران) در آن ابراز شده، ممنوع کرد. این فیلم فقط در بازنگری کیارستمی در سال ۲۰۰۳ در تورین به نمایش درآمد. این فیلم پس از سی سال در شهریور ماه ۱۳۸۸ در اینترنت، اکران عمومی شد.
به سبب آنکه در این فیلم به پوشش دادن نظرات گرایش های مختلف نسبت به موضوع (به ویژه با نشان دادن رهبران گروه های سیاسی چپ یا مرکزگرایی که به زودی غیرقانونی شناخته شدند) می پرداخت و افزون برآن زنان به صورت بی حجاب (همان طور که در دوره سلطنت محمد رضا پهلوی بودند) تصویر می شد به زودی از سوی حکومت پس از انقلاب ممنوع اعلام شد.
این فیلم مستندی دربارهٔ یک معلم است که گروهی از دانش آموزان را از کلاس اخراج می کند به این دلیل که هیچ یک از آن ها به زدن روی میز اقرار نمی کند و آن ها هم او را لو نمی دهند. کیارستمی این فیلم را به کارشناسان آموزشی محمدرضا شاه پهلوی نشان داد و از نظرات آن ها فیلمبرداری کرد. وقتی فیلمبرداری تقریباً تمام شد، در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، روح الله خمینی از تبعید به تهران برگشت و ۱۰ روز بعد جمهوری اسلامی اعلام کردکیارستمی شروع به ساخت مجدد فیلم کرد، توضیحات آن را حذف کرد و ساختارش را تغییر داد. او تصمیم گرفت فیلم را به یک مسئله دشوار دراماتیک تبدیل کند: شکل اول شامل دانش آموزانی بود که زیر بار نام بردن شخص خاطی نمی رفتند؛ در شکل دوم یکی از دانش آموزان، مقصر را معرفی می کند و اجازه می یابد به کلاس برگردد. از همه ناظران جدید، از جمله وزیر جدید آموزش و پرورش، در حال نظر دادن دربارهٔ دو شکل فیلمبرداری شد. تفاوت دیدگاه های آن ها و تأثیر آن ها از فرهنگ سیاسی آن روزها در سخنان هر یک پیداست. خیلی از آن ها فیلم را تمثیلی از پلیس مخفی شاه در نظر گرفتند.
فیلم بلافاصله برنده جایزه جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان تهران شد؛ گرچه به زودی پس از آن، دولت فیلم را به خاطر آنکه پیام حدس زده شدهٔ آن خرابکارانه پنداشته می شود و بعضی از نظرات اعضای گروه های سیاسی که غیرقانونی اعلام شده بودند (کمونیست، جبهه دموکراتیک ملی ایران) در آن ابراز شده، ممنوع کرد. این فیلم فقط در بازنگری کیارستمی در سال ۲۰۰۳ در تورین به نمایش درآمد. این فیلم پس از سی سال در شهریور ماه ۱۳۸۸ در اینترنت، اکران عمومی شد.
wiki: قضیه شکل اول شکل دوم