مخفف هرزمان
هرزمان هروقت : (( چنان گردد جهان هزمان که دردشت پلنگ آهونگیرد جزبکشتی . ) ) (دقیقی )
هرزمان هروقت : (( چنان گردد جهان هزمان که دردشت پلنگ آهونگیرد جزبکشتی . ) ) (دقیقی )
هزمان
فرهنگ فارسی
فرهنگ معین
(هَ ) (ق . ) هر زمان ، هر وقت .
لغت نامه دهخدا
هزمان . [ هََ ] (اِخ ) جایی است که چاههای جریر در آنجا بود و اهل آن شکایت به حضرت نبوی بردند، آن حضرت امر آنان را فیصل داد. (معجم البلدان ).
هزمان. [ هََ ] ( ق ) مخفف هر زمان باشد که افاده هر دم و هر ساعت می کند. ( برهان ) :
آسمان آسیای گردان است
آسمان آسِمان کند هزمان.
مورچه بشمرد ز دور ضریر.
ز ناره بگسلد کپّان ز شاهین بگسلد پله.
که هزمان همی تیزتر گشت کار.
که هزمان به گوش آید آوای کوس.
ز دشمن بیفزود هزمان سپاه.
که هزمان برآرد خروش و غریو.
پسر از مردی با پیل زند هر دم بر.
ز من کرده مدیح شاه را هزمان تقاضایی.
درافتد زلزله در هفت کشور.
بزند لقلق بر کنگره بر ناقوسی.
بر سر هر پرش از مشک نگاریده ووی.
در سجده رود خیری با لاله خودروی.
کسش بازنشناسد از زرّ زرد.
بدان چاره جانْمان رباید همی.
که هزمان بود بیش تا رستخیز.
مگر کآن عالم پرخیر بی چون وچرا یابی.
همی بیرون جهم هزمان ز چنبر.
بلبل نونو به شگفتی نواش.
هرچند که آب آب همیگویی هزمان.
که عرضه کنم بر تو هزمان دگرگون.
آسمان آسیای گردان است
آسمان آسِمان کند هزمان.
کسائی.
کز فروغ مکارمش هزمان مورچه بشمرد ز دور ضریر.
خسروی سرخسی.
ز بس برسختن زرّش به جای مردمان ، هزمان ز ناره بگسلد کپّان ز شاهین بگسلد پله.
دقیقی.
دو هفته برآمد بر این روزگارکه هزمان همی تیزتر گشت کار.
دقیقی.
چه بندی دل اندر سرای فسوس که هزمان به گوش آید آوای کوس.
فردوسی.
همی کرد گودرز هر سو نگاه ز دشمن بیفزود هزمان سپاه.
فردوسی.
بدان جایگه باشد ارژنگ دیوکه هزمان برآرد خروش و غریو.
فردوسی.
پدر از مردی در شیر زند هزمان دست پسر از مردی با پیل زند هر دم بر.
فرخی.
من و چنگی و آن دلبر که او رانیست همتایی ز من کرده مدیح شاه را هزمان تقاضایی.
فرخی.
ز بانگ بوق و هول کوس هزمان درافتد زلزله در هفت کشور.
عنصری.
چو صفیری بزند کبک دری در هزمان بزند لقلق بر کنگره بر ناقوسی.
منوچهری.
دیلمی وار کند هزمان دراج غوی بر سر هر پرش از مشک نگاریده ووی.
منوچهری.
هزمان بکند بانگ نمازی به لب جوی در سجده رود خیری با لاله خودروی.
منوچهری.
ز صد گونه هزمان بدو گرد کردکسش بازنشناسد از زرّ زرد.
اسدی.
یکی چاره هزمان نماید همی بدان چاره جانْمان رباید همی.
اسدی.
چنان کرد دین را به شمشیر تیزکه هزمان بود بیش تا رستخیز.
اسدی.
از این چون و چرا بگذر که روشن گرددت هزمان مگر کآن عالم پرخیر بی چون وچرا یابی.
سنائی.
ز بیم چنبر این لاجوردی همی بیرون جهم هزمان ز چنبر.
ناصرخسرو.
وینکه بگرداند هزمان همی بلبل نونو به شگفتی نواش.
ناصرخسرو.
تشنه ت نشود هرگز تا آب نخوردی هرچند که آب آب همیگویی هزمان.
ناصرخسرو.
من آن درّ حکمت ندارم مهیاکه عرضه کنم بر تو هزمان دگرگون.
سوزنی.
نوشتم ابجد تجرید پس چون نشره طفلان هزمان . [ هََ ] (ق ) مخفف هر زمان باشد که افاده ٔ هر دم و هر ساعت می کند. (برهان ) :
آسمان آسیای گردان است
آسمان آسِمان کند هزمان .
کز فروغ مکارمش هزمان
مورچه بشمرد ز دور ضریر.
ز بس برسختن زرّش به جای مردمان ، هزمان
ز ناره بگسلد کپّان ز شاهین بگسلد پله .
دو هفته برآمد بر این روزگار
که هزمان همی تیزتر گشت کار.
چه بندی دل اندر سرای فسوس
که هزمان به گوش آید آوای کوس .
همی کرد گودرز هر سو نگاه
ز دشمن بیفزود هزمان سپاه .
بدان جایگه باشد ارژنگ دیو
که هزمان برآرد خروش و غریو.
پدر از مردی در شیر زند هزمان دست
پسر از مردی با پیل زند هر دم بر.
من و چنگی و آن دلبر که او رانیست همتایی
ز من کرده مدیح شاه را هزمان تقاضایی .
ز بانگ بوق و هول کوس هزمان
درافتد زلزله در هفت کشور.
چو صفیری بزند کبک دری در هزمان
بزند لقلق بر کنگره بر ناقوسی .
دیلمی وار کند هزمان دراج غوی
بر سر هر پرش از مشک نگاریده ووی .
هزمان بکند بانگ نمازی به لب جوی
در سجده رود خیری با لاله ٔ خودروی .
ز صد گونه هزمان بدو گرد کرد
کسش بازنشناسد از زرّ زرد.
یکی چاره هزمان نماید همی
بدان چاره جانْمان رباید همی .
چنان کرد دین را به شمشیر تیز
که هزمان بود بیش تا رستخیز.
از این چون و چرا بگذر که روشن گرددت هزمان
مگر کآن عالم پرخیر بی چون وچرا یابی .
ز بیم چنبر این لاجوردی
همی بیرون جهم هزمان ز چنبر.
وینکه بگرداند هزمان همی
بلبل نونو به شگفتی نواش .
تشنه ت نشود هرگز تا آب نخوردی
هرچند که آب آب همیگویی هزمان .
من آن درّ حکمت ندارم مهیا
که عرضه کنم بر تو هزمان دگرگون .
نوشتم ابجد تجرید پس چون نشره ٔ طفلان
نگاریدم به سرخ و زرد زَاشک دیده هزمانش .
و رجوع به ترکیب های هر شود.
آسمان آسیای گردان است
آسمان آسِمان کند هزمان .
کسائی .
کز فروغ مکارمش هزمان
مورچه بشمرد ز دور ضریر.
خسروی سرخسی .
ز بس برسختن زرّش به جای مردمان ، هزمان
ز ناره بگسلد کپّان ز شاهین بگسلد پله .
دقیقی .
دو هفته برآمد بر این روزگار
که هزمان همی تیزتر گشت کار.
دقیقی .
چه بندی دل اندر سرای فسوس
که هزمان به گوش آید آوای کوس .
فردوسی .
همی کرد گودرز هر سو نگاه
ز دشمن بیفزود هزمان سپاه .
فردوسی .
بدان جایگه باشد ارژنگ دیو
که هزمان برآرد خروش و غریو.
فردوسی .
پدر از مردی در شیر زند هزمان دست
پسر از مردی با پیل زند هر دم بر.
فرخی .
من و چنگی و آن دلبر که او رانیست همتایی
ز من کرده مدیح شاه را هزمان تقاضایی .
فرخی .
ز بانگ بوق و هول کوس هزمان
درافتد زلزله در هفت کشور.
عنصری .
چو صفیری بزند کبک دری در هزمان
بزند لقلق بر کنگره بر ناقوسی .
منوچهری .
دیلمی وار کند هزمان دراج غوی
بر سر هر پرش از مشک نگاریده ووی .
منوچهری .
هزمان بکند بانگ نمازی به لب جوی
در سجده رود خیری با لاله ٔ خودروی .
منوچهری .
ز صد گونه هزمان بدو گرد کرد
کسش بازنشناسد از زرّ زرد.
اسدی .
یکی چاره هزمان نماید همی
بدان چاره جانْمان رباید همی .
اسدی .
چنان کرد دین را به شمشیر تیز
که هزمان بود بیش تا رستخیز.
اسدی .
از این چون و چرا بگذر که روشن گرددت هزمان
مگر کآن عالم پرخیر بی چون وچرا یابی .
سنائی .
ز بیم چنبر این لاجوردی
همی بیرون جهم هزمان ز چنبر.
ناصرخسرو.
وینکه بگرداند هزمان همی
بلبل نونو به شگفتی نواش .
ناصرخسرو.
تشنه ت نشود هرگز تا آب نخوردی
هرچند که آب آب همیگویی هزمان .
ناصرخسرو.
من آن درّ حکمت ندارم مهیا
که عرضه کنم بر تو هزمان دگرگون .
سوزنی .
نوشتم ابجد تجرید پس چون نشره ٔ طفلان
نگاریدم به سرخ و زرد زَاشک دیده هزمانش .
خاقانی .
و رجوع به ترکیب های هر شود.
هزمان . [ هَُ ] (اِخ ) ده کوچکی است از بخش ساردوئیه ٔ شهرستان جیرفت . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8).
فرهنگ عمید
هرزمان: چنان گردد جهان هزمان که گویی / پلنگ آهو نگیرد جز به کشتی (دقیقی: ۱۰۵ ).
کلمات دیگر: