با کاروان حله (کتاب). با کاروان حُله (کتاب)
مجموعه ای از گفتارهای عبدالحسین زرینکوب دربارهی شاعران فارسیگو. این کتاب در چاپهای نخست (تا پیش از چاپ سوم) شامل 20 مقاله دربارهی شعر و زندگی شاعرانی از رودکی تا ملکالشعرای بهار میشده است. نخستین چاپ کتاب در سال 1343 توسط نشر آریا منتشر شده. در این چاپ ضمن مقالاتی که در آنها با توصیفات گاه شاعرانه تصویری از شرایط و حال شاعر نشان داده میشود به شرح زندگی او، محیط و شرایط تاریخی زمان زندگیاش، شکل روابطش با فرمانرواها و شاعران دیگر و بالاخره بررسی کیفیت آثار او میپردازد. البته که زرینکوب در این کتاب نیز چون دیگر رسالاتش ضمن گفتارهایی که رویهی گزارشی ادیبانه دارند، تحلیلهایعلمیای را ارائه میدهد که از جوانب مختلفی (چون روانشناسی یا تاریخی یا نقد ادبی) حائز اهمیت است. مثل این که در بخشی که مربوط به
شاهنامه و فردوسی میشود، با اشرافی که او بر
ادبیات تطبیقی دارد به مقایسهای دقیق بین این شاهکار ادبیات فارسی با متونی چون
ایلیاد هومر یا
ادیپوس سوفوکل میپردازد. در دو چاپ نخست مقالاتی با تدوینی که مطابق با اولویت تاریخی اشخاص است دربارهی زندگی و شعر این شاعران درج شده است: رودکی، فردوسی، فرخی سیستانی، منوچهری دامغانی، ناصرخسرو، مسعود_سعد_سلمان، خیام، سنایی غزنوی، انوری ابیوردی، خاقانی_شروانی، نظامی، عطار، مولوی، سعدی، امیرخسرو_دهلوی، ابن یمین، حافظ، جامی، صائب و بهار.
در چاپ سوم، 10 مقاله دربارهی دقیقی، فخری گرگانی، امیرمعزی، بیدل دهلوی، هاتف اصفهانی، قاآنی، اقبال لاهوری،
پروین اعتصامی و دهخدا به کتاب اضافه شده است.
با کاروان حله در 475 صفحه شامل فهرست، مقدمه، متن اصلی کتاب (مقالات)، یادداشتها (توضیحات پانویس مقالات که در انتهای کتاب آمده)، فهرست عام (نشانی اعلام: اسمهای خاص در متن کتاب) و خواندنی ها (فهرست معدودی از کتابهایی که برای مطالعهی بیشتر دربارهی کسانی که در این کتاب از آنها بحث شده به کار میآید) میشود. طولانی ترین مقالات این کتاب "ناصرخسرو (آوارهی یمگان)"، "جلالالدین مولوی (ملای روم)"، "سعدی (شیخ شیراز)" و "اقبال (شاعر شرق)" در 18صفحه و کوتاه ترین مقاله "دهقان شاعر (ابن یمین)" در 6 صفحه است. نویسنده در همین صفحات محدود با استفاده از منابع گوناگون (از قبیل تذکره ها و کتاب های تاریخی، آثار محققان و اشعار خود شاعر و اشارات شاعران دیگر) اطلاعاتی درباره ی اوضاع اجتماعی، شرح احوال و همچنین آثار شاعران به دست داده. از مزیتهای دیگر این کتاب نقد و تحلیلهای دقیق و علمی زرینکوب از آثار این شاعران است.
پارهای نوبتهای چاپ این کتاب (مثل سوم تا ششم یا هفتم) توسط انتشارات جاویدان و چاپهای هشتم تا هفدهمش (1394) توسط نشر علمی منتشر شدهاند.
