دایتی

دایتی یا دائیتی یا دائیتیا یا دایتیا در اوستا (Vahvi Daitya) رودخانه ای اساطیری که به نظر برخی محققان در شرق ایران است که بعدها آن را با رودخانه ای در آذربایجان، احتمالاً سفید رود یکی دانسته اند.
در یشت ۵ (آبان یشت) در بند ۱۰۴ آمده است، «او را بستود زرتشت پاک در ایران ویج در کنار رود دائیتیا با هوم آمیخته به شیر با برسم با زبان خرد با پندار و گفتار و کردار نیک با زَور و با کلام بلیغ»
در یشت ۹ (گوش یشت) یا (درواسپ یشت) ۲۵، عیناً مشابه بند ۱۰۴ آبان یشت است، اما در انتهای آن «از او کامیابی را درخواست.» نیز آمده است.
در یشت ۱۷ (اردیشت) بند ۴۵، آمده است «او را بستود زرتشت پاک در ایرانویج (در کنار رود) دائیتیا نیک.»
اسم اصلی و ایرانی این رود باید وخشو باشد که به معنی فزاینده و بالنده است. در سانسکریت اوخشینت در پهلوی وخشیتس است. وخشو اسم ایرانی رود جیحون یا آمودریا است که برخی از پژوهندگان آن را با دایتی اوستایی یکی می دانند. اسم دیگر جیحون به فارسی هرون می باشد که احتمالاً تحریف شدهٔ وهروذ (به رود) است. نام یونانی جیحون که رود اکسوس باشد، از همین واژه آمده است.
برخی دیگر از دانشمندان مانند مارکوارت، هنینگ و همچنین هومباخ، رود تجن و شعبهٔ آن هری رود را مطابق با رود اکسوس می دانند.
در یشت های اوستا چند بار از رود دایتی نام برده شده است.