بالاگریوه

معنی ( کر دلی وند ) به زبان لری = کر یعنی پسر، دلی نوعی شاعر سروده سرای محلی و پسوند وند. با تشکر

فراموش نکنیم که به استناد از تمام کتب معتبر تاریخی بالاگریوه نام یک منطقه است نه تام ایل و بزرگترین ایل این منطقه [[دیرک وند]] نام دارد. با سپاس

🌛دریڪ یا زریڪ🌜
نام اولین سکه زر دوران باستان،
میراث ارزشمند و سندی معتبر از تاریخ کهن، معرف قدمت و ریشه اصلی دو ایل بزرگ زاگرس نشین ( دیرڪ و زیرڪ )

دریڪ وند یا دیرڪ وند یکی از مهمترین ایلات کهن منطقه ی بکر و سرسخت رشته کوه زاگرس است، این ایل بزرگ در لرستان از طوایف فراوانی همچون میر، بهاروند، قلاوند، یاقوند، و . . . . . . . تشکیل شده و محل سکونتش جنوب غرب لرستان منطقه ای معروف به "بالاگریوه" که به معنای بالانشین است میباشد، منطقه ای که زمانی جایگاه شاهان ساسانی، اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از ۶ گنجینه بزرگ جهان، همان ( گنج بزرگ کلماکره ) را جای داده و نشان از ناگفته های سر بر مهر بسیار دارد.
همچنین مردمان این ایل کهن بجز ایران در استانهای کردنشین کشورهای عراق، ترکیه و شهرستان ( دیرک ) استان حسکه سوریه نیز سکونت دارند.
▫نوشته؛ ولادیمیر مینورسکی تاریخدان و ایرانشناس روسی، دیرک وندها و اتابکان و والیان فیلی ( سلورزی ) از طایفه جنگرو بودند.
🔸امیدواریم روزی توسطه افراد محقق و تاریخ پژو، با کمک از میراث بجامانده از دوران کهن ( اشیاء، نامها، منطقه و. . . ) بدور از داستان و روایات نادرست، بصورت علمی، مستند و صحیح به تاریخ واقعی این کهن دیار دست یابیم، باسپاس

طایفه های دارای پسوند ( وند ) دو دسته اند ۱ - گروهی که در دوران هخامنشیان بنام پیشه و شغل نیای خود به آن معروف شدند، مانند ( دریک وند = خزانه دار ) . ( سپه وند = نگهبان سپاه ) . ( دال وند = مسئول دالها ( عقابها ) . ( ترکاش وند = مسئول تیر و کمانها و . . ) ۲ - گروهی که بعد از ظهور اسلام بنام پدران و محل سکونت خود به این نامها معروف شدند مانند ( حسن وند ) . ( بیرن وند ) . ( حاجی وند ) . و . . .

طایفه بهاروند با تیره کر دلی ون از تبار ایل بهداروند بختیاری هستند. با تشکر

معنی ( کر دلی وند ) به زبان لری = کر یعنی پسر، دلی نوعی شاعر یا سروده سرای محلی، پیشوند وند. باسپاس

کوه گریوه *گریو*در شهرستان لالی
قرار دارد

این شهرستان محل سکونت ایل بهداروند ( بختیاروند ) . ایل بابادی. ایل دور کی ( دیرکی )
لر بختیاری است

نیمی از
ایل دیرکی بختیاری از ایل بزرگ حسنکیفا ( حسنکی. حسکه ) لر بختیاروند جدا شده

طوایف ایل حسنکیفا *حسنکی. استکی *:::
شوهان
کردلی بزرگ
کردلی کوچک
بجنوی*بجنوردی *
کشکی
آسترکی
شاکی ( شکاکی. شاقی. شقاقی )
خندقی
مهرانی
محلبی
رشان*رشنو. رشوند*
. .
. . . .
. . .


شهر جلکان بختیاروند
طایفه کشکی بختیاروند
تیره کشکی بابااحمدی دورکی
طایفه آسترکی دورکی
طایفه شاکی بختیاروند
طایفه استکی چهارلنگ

طایفه حسنکی*استکی*بختیاروند
تیره ها
کلار
کلوری*کلهری*
کیوری
گوران *کی ور ان. گهوران. گورنو*
کاید
جافر*زافر. جعفر*
حیدری

منطقه حسن کیف مرکز شهر کلاردشت مازندران
شهر کلار عراق
کوه کلار بختیاری
شهر حسن کیف ترکیه

طایفه زافرانلو حسنانلو بهادرلو ( زعفران )
تیره زافر حسنکی بهادروند*بهداروند *

بهداروند ::بهادروند. بهاروند
ایل بهاروند لر بختیاروند
طایفه کردلی بهاروند حسنکیفا
طایفه مرالی وند بهاروند منجزی



ایل منجزی بختیاروند ( کر منجزی )
طایفه کران منجزی
تیره کرکران منجی
طایفه خلیلی طهماسبی منجی
طایفه جلیلی طهماسبی منجی
بخش منج بختیاروند لردگان
روستای منج*مانج* مسجدسلیمان


ایل لر کرمانج ( کرمنجی )
ایل لر منجایی

شهر کرمانجاه *کرمانشاه *
شهر باختران:باختیاران، بختیاری
ایل کرزنگنه بختیاری
تیره بختیاروند زنگنه کرمانشاه
طایفه گوران کرمانشاه
طایفه کلهر*کی لهراسبی. کی لر*کرمانشاه
طایفه بالاوند*بلیوند*بختیاری کرمانشاه
طایفه بلیوند لر بختیاروند

منطقه کبود نرگسی مسجدسلیمان *تخت کیو )
منطقه کبود هفتکل ( کیو )

محل سکونت ایل منجزی
تیره سیاه منصور *خیرالدین وند *خلیلی
شهر سیاه منصور خوزستان
***
طایفه سیاه منصور در بیجار
تیره کرانی
تیره کبودوند
تیره چهل امیر
تیره علایی
تیره حلوایی
تیره خواجه وند
***

طایفه کران منجزی
تیره سیاه منصور طایفه خلیلی منجزی
چهل امیر خان پسر هیبت الله خان از نوادگان خلیل خان ایل بیگی بختیاروند ایلخان

طایفه علاءالدین وند بختیاروند *علایی وند )

تیره حلوایی طایفه ململی بختیاری
تیره خواجه وند طایفه مال احمدی منجزی
تش خواجه وند تیره سیاه منصور خلیلی منجزی *خواجه نردی. نری*

****
طوایف چگنی . زنگنه. سیاه منصور
باهم برادرند

طایفه چگنی ایل عالی جمالی بختیاروند ( چنگایی )

طایفه زنگنه بختیاری

تیره سیاه منصور طایفه خلیلی بیگیوند پلنگ ایل منجزی بهداروند

همانطور که میدانید مردان هر قوم پوشش مخصوص بخود داشته و دارند، مثلا پوشش سر مردان اقوام ایرانی = کلاه نمدی که در کتیبه و سنگ نگاره ها مشهود است و پوشش سر مردان اقوام عرب دستار ( چفیه ) میباشد . . .

🔸بالاگریوه نامی کهن مربوط به منطقه ایست که مهمترین طوایف ایل بزرگ ( دریڪ وند ) در آن سکونت دارند.

🔵هسته ی تشکیل دهنده ایل بزرگ دیرڪ وند ( دریڪ وند ) 🔻🔻🔻 #eil_drik_vand🔴

🌳◀️ دریڪ
2⃣◀️ بهاروند ↙️
3⃣◀️ قلاوند ⏪ ایل بزرگ دیرڪ وند
4⃣◀️ میر ↖️
5⃣◀️ مهاجر

🌳1⃣ ایل بزرگ دیرڪ وند ( دریڪ وند )
با شعبات و اقامتگاه؛

یاقوند، نجفوند، طالبوند، ساتیاروند، زینیوند، طافی، گلالیون، کی رفوند، شورایی، ترکارانی، شلووند، خورشیدوند، هلدی، میردورقی، میرچناری، کرکینی، کوشکی، تجار، آهوبرندی، کاویانی، گوران، کهزاد، رشنو، شیروی، بن زردی، فردیوند، مهوه ای، هیکی، کولچپی، کوگانی، سیراون، درتنگی، شیخ، بابایی، بازگیر، کلاوه ایی، رهداروند، چوبتراش، پمه حر، هوتاون، کناری، قجر، قاضی، ماکنالی، گوشه ای، بابارباط، باباطالب، گاوسوار، و. . .
🔹همچنین تعداد زیادی از افراد این ایل بزرگ در دورانهای گذشته به استانهای ایلام، کرمانشاه، همدان، مرکزی و شهرستانهای دورود و بروجرد مهاجرت نموده و در آنجا سکونت دارند.

2⃣طایفه بهاروند با شعبات و اقامتگاه؛

مرادعلیوند ( کیو، کهزادوند، داویدوند حیدروند، شیرولی، گنجعلی )

کردعلیوند ( ممیرزا، بهروم، نظرعلیوند، بهزادوند، صیفور، شاپور، ممجو )
▫کرگاه، میانکوه، الوار گرمسیری.

3⃣طایفه قلاوند با شعبات و اقامتگاه؛

مهتاوند ( باشاغا، بزرگ، کیخا، خداوردی و. . . )

میرزاوند ( فرخی، گلنار، کل ورزا و. . . . )

شادانه وند ( مرادی، بادی، شیرمرد، و. . . )
▫الوار گرمسیری.

4⃣طایفه میر با شعبات و اقامتگاه؛

میراوس، میرعالی، میرحسینعلی، میرکریم، میرروسم، میرگل اندام، میرنقی و. . . .
▫کرگاه، صیمره، منگره کرکی، الوار گرمسیر.

5⃣خانوارهای مهاجر و اقامتگاه؛

خانوارهایی از دالوند، سگوند، حسنوند، بیرانوند، ساکی، لوطی و. . .
▫میانکوه، کرگاه منطقه ییلاقی و الوار گرمسیری، صیمره مناطق قشلاقی.

این نظرات فقط باعث تفرقه می شوند تفاوت کلهرها با لرها مثل مقایسه شب و روز است

به نظر من لرهای بختیاری طبق کتاب حمداله مستوفی و بدلیسی که تیره های کردها را شرح داده اکثرا سید و از اولاد پیغمبر هستند و از سوریه آمده اند البته علت کوچ آنها را طبق نظر بدلیسی سلجوقیها بوده اند که عده ای به نواحی شمالی عراق و ترکیه رفته اند ولی بیشتر آنها به نواحی شیراز و خوزستان آمده اند البته این یک نظر است ولی خیلی از شواهد و اسناد نماینگر این وقایع است خصوصا اسم مرداسی که شرح داده و اگر لکها نیز لر باشد به احتمال خیلی زیاد عربند

ایل لر بختیاری از نسل قوم پارس آریایی

****
تیره بالاوند در ایل لر لک جدا شده از طایفه
بلیوند ایل بزرگ بختیاروند است

ایل لر لک از شاخه ی جلکی ایل حسنکی ایل بزرگ لر بختیاروند

****

🔰ارنست هرتسفلد و بسیاری از تاریخدانان برجسته بر این باورند که� ( دریک ) از ریشه کلمه دارا گرفته شده که نام داریوش هخامنشی میباشد. داریوش یا داریوس یونانی شده نام دارا پادشاه هخامنشی میباشد. لذا داریوش پس از ضرب سکه طلا آن را بنام خود منتسب نمود. داریک یا دریک یعنی منسوب به دارا.
بعدها نام این سکه به یونان هم کشیده شد بطوریکه هم اکنون واحد پول کشور یونان داخام میباشد که از کلمه دریک گرفته شده است.
علاوه بر این در چندین کشور عربی همسایه نیز این نام برای واحد پول انتخاب شد. درهم که از کلمه دراخام یا داریک اقتباس شده است. در نتیجه با چنین مستندات تاریخی و نظرات پژوهشگران و محققین چنین استنبات میشود که دریک ( دیرک ) ها منتسب موین داریوش هخامنش هستند.
طایفه های دارای پسوند ( وند ) دو گروهند؛
۱ - گروهی که در دوران هخامنشیان بنام پیشه ( شغل ) نیای خود به آن معروف شدند، مانند ( دریڪ وند = خزانه دار ) . ( سپه وند = نگهبان سپاه ) . ( دال وند = مسئول عقابها ) . ( ترکاش وند = مسئول تیروکمانها ) . و . . .
۲ - گروهی که بعد از ظهور اسلام بنام پدران یا منطقه سکونت خود به این نامها معروف شدند، مانند ( حسن وند ) . ( بیرن وند ) . ( چغل وند ) . و . . .
✔دریڪ یا دیرڪ "وند" نامی ڪهن به بلندای تاریخ باستان،
منبع: مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک ایران.

🔵 بالاگریوه:
بالاگریوه به معنای قامت آتشین ( جسور و تیز قامت ) است،
در دوران کهن که مناطق ڪُرد نشین کنونی کشورهای ( ترڪیه و سوریه ) جزء خاک ایران محسوب میشدند تعدادی از ایرانیان ساکن در آن مناطق که از طایفه ڪهن و اصیل ایرانی ( دیرڪ ) بودند به نام "دیرڪ بالاگریوه" ( مردمان قامت آتشین ) مشهور بودند، و در دیار زاگرس، منطقه ای که مردمان این طایفه ڪهن ( دیرڪ وند ) در آن سکونت داشتند نیز به نام منطقه بالاگریوه ( دیار آتش قامتان ) معروف بود، این ڪهن دیار زمانی جایگاه شاهان ساسانی، اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از 6 گنجینه بزرگ جهان، همان ( گنج بزرگ کلماکره ) را جای داده و نشان از ناگفته های سر بر مهر بسیار دارد.
💯دریڪ یا دیرڪ "وند" نامی به بلندای تاریخ ڪهن .

🔵 #جنگرویی؛ ( jangroi ) قبیله ایی از دیار زاگرسیان.

✔به نوشته نویسندگان بزرگی همچون رابینیو، پیراوبرلینگ، هنریفیلد و ولادیمیرمینورسکی خاور شناس روسی،
جنگروی�از قبایل اصیل ایرانی و بنیانگذار اتابکان خورشیدی لرستان بودند،
این نویسندگان تاکید دارند که دریڪوندها نیز متعلق به قبیله جنگرو ( jangru ) میباشند.
رابینو ( ص ۲۳ ) اتابکان لرستان همواره از حمایت همه جانبه دیرڪ وندها برخوردار بودند، این حاکمان که از کردهای آسیایی و از اقوام اصیل ایرانی بودند در فاصله سالهای ۵۸۰ تا ۱۰۰۶ ( ه ق ) بر قسمتهای مهم ناحیه لرستان حکومت میکردند عاقبت پس از قرنها حکومت شرافتمندانه، در سال ۱۰۰۶ ( ه ق ) آخرین حاکم لر ( شاهوردیخان ) بدلیل تمرد و عصیان و اعلام استقلال از حکومت صفوی توسطه شاه عباس اول کشته شد و سلسله اتابکان لر کوچک منقرض گردید. پس از آن ( سلورزیها ) نوادگان دختری اتابکان که اینان نیز از قبیله جنگروی بودند توسطه شاه عباس به عنوان والیان ( امرای ) لرستان منسوب و تا سال ۱۳۰۸ بر این سرزمین حکومت کردند.
پس از ماجرای به قتل رساندن شاهوردیخان آخرین اتابک خورشیدی، دیرڪوندها بارها با سپاه�شاه عباس در ( سالهای ۹۹۶ - ۱۰۳۸ ( ۱۵۸۸ - ۱۶۲۹ ) وارد جنگ شدند
بنوشته ویلسون ( ص۲۶ ) حوالی سال ۱۳۱۸ ( ۱۹۰۰ ) دریڪوندها بواسطه دو سپاه مجهز دولت شاه عباس. ( نیروهای�حشمت الدوله�حاکم لرستان و�حسینقلی خان فیلی حاکم پشتکوه با همکاری بعضی افراد خائن مغلوب و بسیاری از افراد این طایفه زندانی و تعدادی از روسای آنها به کرمانشاه تبعید شدند.

جدا از داستانسراییها، بجز طوایفی که از آنها بعنوان فرزندان دیرک ( دریک ) یاد شده طوایفی همچون بهاروند، قلاوند، میر و . . . هم از نسل برادر و عموزاده های دریک میباشند.

بالاگریوه به هیچ عنوان معنی جغرافیایی ندارد چرا: چونکه منطقه ای که به زبان بالاگریوه ایی صحبت میشه، از حد و مرز جغرافیایی محدود نام برده شده این چیزی که تا حالا نام برده شده نصف این زبان رو در بر میگیره نه همه مناطق بالاگریوه ای زبانها رو اگر توجه کنید جمعیتی که مثل اندیمشی و پلدختری صحبت بکنند دست کمی از لک زبان ها ندارن

🔹معتبرترین راه جهت شناخت درست اقوام اصیل ایرانی و قبایل و طوایف هر منطقه، مطالعه و پژوهش و تحقیق از منابع، آثار و نشانه های معتبر تاریخی در آن منطقه است،
با مطالعه و تحقیق از منابع، آثار و نشانه های معتبر تاریخی در این دیار خواهیم فهمید که شایسته ترین حاکمان جان بر کف منطقه غرب کشور ( اتابکان خورشیدی ) از چه قوم و قبیله ایی بودند. همچنین خواهیم دانست که ( والیان ) حاکمان بعد از اتابکان نیز اکثراً از چه قوم و قبیله ایی بودند.
تاریخ معتبر به ما خواهد گفت که آشوب شیخ خزعل خودمختار و جدایی طلب خاک خوزستان توسطه افراد چه قوم و قبیله ایی سرکوب شد.

#بالاگریوه به معنای قامت آتشین ( تیز و جسور ) است،
با توجه به اینکه زبان دوران باستان ایرانیان ( زاگرس نشینان ) تقریبا همان زبان لکی و متشکل از کلمات اولیه؛ اَ، وَه، یَه، سَه، اَ وَه ، اَ وَه سَه، یَه سَه، و . . . بوده، بالاگریوه به آن زبان به معنای قامت آتشین است.
بالا = قامت و، گِ رَه ( گِ ری وَه ) یعنی آتش ( آتشین ) اینکه بعضی افراد ندانسته یا دانسته سعی میکنند تاریخ را باب میل خود تفصیر کنند، مثلا بالاگریوه را ( بالاگروه ها! ) و یا نام ایل مینامند! جای تاسف دارد.
قبل از جنگ جهانی اول و جنگ چالدران که مناطق کرد نشین کشورهای ترکیه، سوریه و عراق جزء خاک ایران محسوب میشدند ساکنان مناطق ( قامیشلو و حسکه ) که اکثراً از طایفه اصیل ایرانی ( دیرک ) بودند به نام "دیرک بالاگریوه" ( مردمان قامت آتشین ) مشهور بودند، همچنین در ایران نیز منطقه ایی که مردمان این طایفه ( دیرک وند ) در آن سکونت داشتند به منطقه بالاگریوه ( دیار قامت آتشینها ) معروف است.
●در جنگ چالدران مناطق کردنشین کشورهای ترکیه، سوریه و عراق از ایران جدا شدند، این سه کشور پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی با توافق انگلستان در سال ۱۹۲۳ تاسیس شدند،

منطقه بالاگریوه همچون سلسله, چغلوندی, سیلاخور و . . . نام یک منطقه است نه نام ایل . . . چرا بعضی افراد چشم بسته پیرو گزافه گویی های هدفدار مرداحسین پاپی شده اند!!!

🌍بالاگریوه به معنای قامت آتشین ( تیز و جسور ) است، با توجه به اینکه زبان دوران باستان ایرانیان ( زاگرس نشینان ) تقریباً همان زبان لکی و متشکل از کلمات اولیه؛ اَ، وَه، یَه، سَه، اَ وَه ، اَ وَه سَه، یَه سَه، و . . . بوده، بالاگرّی وه به زبان آن دوران به معنای قامت آتشین است.
بالا = قامت و، گِ رَه ( گِ رّی وَه ) یعنی آتش ( آتشین ) ، مانند ( بالا بَرز که به معنای قد بلند است ) اینکه بعضی افراد سعی میکنند تاریخ را باب میل خود تفصیر کنند جای تاسف دارد, سکونتگاه این ایل بزرگ مناطق کوهستانی ایران، سوریه و ترکیه میباشد،
قبل از جنگ جهانی اول و جنگ چالدران که مناطق کردنشین کشورهای ترکیه، سوریه و عراق جزء خاک ایران محسوب میشدند، ساکنان آن مناطق ( قامیشلو و حسکه ) که اکثراً از طایفه اصیل ایرانی ( دیرک ) بودند به نام دیرک بالاگرّی وه ( مردمان قامت آتشین ) مشهور بودند، و در ایران نیز منطقه ایی که مردمان این طایفه ( دیرک وند ) در آن سکونت داشتند به منطقه بالاگرّیوه ( دیار قامت آتشینها ) معروف است.
▫کشورهای ترکیه، سوریه و عراق پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی با توافق انگلستان در سال ۱۹۲۳ تاسیس شدند.
💎دیرک یا دریک ( وند ) از قبیله جنگرویی ( jangrui ) متعلق به فِیلی ها، مهمترین ایل زاگرس نشین منطقه بالاگریوه محسوب میشود، مردمان این ایل بزرگ در نواحی کوهستانی ایران، ترکیه و سوریه سکونت دارند. این ایل بزرگ متشکل از طوایف؛
بهاروند، قلاوند، میر، یعقوبوند، زینیوند،
نجفوند، طالب وند، ساتیاروند، طافی، گلالیوند، کرف وند، شورایی، ترکارانی، خورشیدوند، شلووند، شیروی، کردلیوند، مرادعلیوند، میردورقی، میرچناری، هلدی، آهوبرندی، کوشکی، کهزاد، کرکینی، هیکی، کاویانی، کولچپی، گوران، سیروان، بن زردی، فردیوند، رشنو، کوگانی، هوتاوند، مهوه ای، دره تنگی، پمه حر، بابایی، ماکنالی، بازگیر، رهداروند، شیخ، کلاوه ایی، قاضی، تجار، چوبتراش، کناری، گوشه ایی، بیراوک، بابارباط، باباطالب، گاوسوار. . . و تیره های زیادی از این طوایف بزرگ با تعدادی مهاجر از دیگر طوایف میباشد.
☆همچنین جمعیت کثیری از مردمان این ایل بزرگ در استانهای کرمانشاه، ایلام، همدان، خوزستان، مرکزی و شهرستانهای دورود و بروجرد سکونت دارند .
🔹ولادیمیرمینورسکی تاریخدان و شرق شناس روسی اضحار میدارد که دیرک وندها از قبیله جنگروی متعلق به فِیلی ها میباشند.
●قبایل متعدد فیلی در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند ( شوبرل ص ۲۰ )
●فیلی ها از عناصر لک و از شعب فرعی لُرها هستند ( کرزن، جلد دوم، ص ۲۶۹ - ۲۷۰ )
۱ - الحوادث الجامعه�ص ۱۵۵ ( ترجمه فارسی بخش دوم ص ۱۲۱ )
۲ - تاریخ سرزمین ایلام / تالیف ناصر راد .
۳ - مردم شناسی ایران / هنری فیلد / ترجمه عبدالله فریار .
#دیرک_بالاگری_وه

درود بر برادران و همسایگان جنوبی و شرقی ما مردمان نجیب و عزیز لُر

لک و لکستان مستقل است
قوم بزرگ لک لُر کوچک نیست
قوم بزرگ لک لُر بزرگ هم نیست

هَربژی کُل وِلاتی ئیرون
سَربَرزی ئیرون ئارزومونَ

هَربژی لک و لکستان فرهَ کَلِنگِم

#بالاگری_وه؛ واژه ایی کُردی به معنی قامت آتشین ( تیز و جسور ) که مردمان قبیله #دیرک یا دریک "وند" به آن مشهور بودند. بالا = قد ( قامت ) و گرّه، گری، گرا، = آتش ( آتشین ) در این واژه ( گری_وه ) مانند یحیی، عیسی . . . ، حرف ( ی ) = ( آ ) تلفظ و خوانده میشود، بدین لحاظ منطقه مربوط به این قبیله نیز به بالاگرّی وَه ( دیار قامت آتشینها ) معروف شده است، اینکه بعضی افراد سعی میکنند تاریخ را باب میل خود ( بالاگری وه را بالاترین گروه و. . . ) تفسیر کنند جای تعجب و تاسف دارد. این منطقه ی بکر و سرسخت در سلسله جبال زاگرس زمانی جایگاه شاهان ساسانی اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از 6 گنجینه بزرگ جهان، همان ( گنج بزرگ کلماکره ) را جای داده و نشان از ناگفته های بسیار دارد.
🔹دانشنامه جهان اسلام بین سالهای ۱۹۱۳ تا ۱۹۳۶ میلادی؛ گروه های اصلی در لرستان شامل؛ طرهان، دلفان، سلسله و بالاگرّی وَه. که بالاگرّی وَه شامل زیر مجموعه های مهم دیرک وند میباشد.
با تشکر

. . بالاگرّیوَه. آوایش درست آن = بالا گرّی ( گرا ) وَه که به معنای قامت آتشین ( تیز و جسور ) است .

#بالاگری_وه نام دهستانی تاریخی واقع در بخش ملاوی کنونی که توسطه دیرک وندها بنا شده و سکونتگاه آنها بوده است، وسعت این دیار سرسبز، استراتژیک و مهم از شرق تا مرز�بخش پاپی�از شمال تا�کوه هشتادپهلو در شهرستان خرم آباد�از غرب تا�کبیر کوه و قسمتهای از استان ایلام و از جنوب تا�بخش الوار گرمسیری�در شهرستان اندیمشک است. این منطقه جغرافیایی به دلیل قرارگرفتن در راه ارتباطی شمال - جنوب و شرق - غرب لرستان و ایران در طول تاریخ همواره منطقه ای با اهمیت بالا تلقی شده است.

🔰هسته تشکیل دهنده ایل بزرگ دیرڪ وند ( دریڪ وند ) 🔻🔻🔻 ile_Derikvand💎
🌳◀️ دریڪ وند
2⃣◀️ بهاروند↙️
3⃣◀️ میر ⏪ ایل بزرگ دیرڪ وند🔻🔻
4⃣◀️ قلاوند ↖️
5⃣◀️ مهاجر

1⃣🌳ایل بزرگ دیرک ( دریک ) وند با شعبات و اقامتگاه؛
بهاروند، میر، قلاوند، یاقوند، زینیوند، نجفوند، طالبوند، ساتیاروند، طافی، گلالیوند، کرفوند، شورایی، ترکارانی، شلووند، شروی، خورشیدوند، هلدی، مرادعلیوند، کردعلیوند، میرزاوند، رشنو میردورقی، میرچناری، کولچپی، کوشکی، هیکی، کاویانی، کوگانی، کرکینی، بن زردی، فردیوند، گوران، سیروان، هوتاون، آهوبرندی، بازگیر، تجار، پمه حر، بابایی، رهداروند، مهوه ایی، گوشه ای، ماکنالی، قاضی، کلاوه ای، شیخ، گاوسوار . . . وتیره های زیادی از این طوایف بزرگ با تعدادی مهاجر از دیگر طوایف .
●دانشنامه جهان اسلام بین سالهای ۱۹۱۳ تا ۱۹۳۶ میلادی؛ گروه های اصلی در لرستان شامل؛ طرهان، دلفان، سلسله و بالاگرّی وَه که بالاگرّی وَه شامل زیرمجموعه های مهم دیرک وند میباشد .

طایفه کوچیک پاپی ( پاپا شاهزاده احمد ) جز طوایف منطقه بالاگری وه محسوب نمی شود

#بالاگری_وه ( قامت آتشین ) واژه ای کُردی که مردمان قبیله بزرگ #دیرک به آن مشهور بودند، به همین دلیل منطقه مربوط به این مردمان را بالاگری وه ( دیار مردم قامت آتشین ) نامیده اند، این منطقه ی بکر و سرسخت در سلسله جبال زاگرس زمانی جایگاه شاهان ساسانی اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از 6 گنجینه بزرگ جهان، همان ( گنج بزرگ کلماکره ) را جای داده و نشان از ناگفته های بسیار دارد.
🔹وسعت این دیار سرسبز، استراتژیک و مهم با مرکزیت دهستان تاریخی بالاگرّی وَه واقع در بخش ملاوی کنونی که توسطه دیرک وندها بنا نهاده شده بود، از شرق تا مرز�منطقه پاپی�از شمال تا�کوه هشتاد پهلو در شهرستان خرم آباد�از غرب تا�کبیر کوه و قسمتهای از استان ایلام و از جنوب تا�بخش الوار گرمسیری�در شهرستان اندیمشک میباشد. این منطقه جغرافیایی به دلیل قرار گرفتن در راه ارتباطی شمال - جنوب و شرق - غرب لرستان و ایران در طول تاریخ همواره منطقه ای با اهمیت بالا تلقی شده است.
🔹دانشنامه جهان اسلام بین سالهای ۱۹۱۳ تا ۱۹۳۶ میلادی؛ گروه های اصلی در لرستان شامل؛ طرهان، دلفان، سلسله و بالاگرّی وَه. که بالاگرّی وَه شامل زیر مجموعه های مهم دیرک وند میباشد.
با تشکر

مردمان دو ایل و طایفه بااصالت ( وندها و زندها ) از یک ریشه و تبار ند .

زندیه ریشه لکی دارد و از ایلات قوم لک هستند
کریم خان فرزند ایناق خان و ایناق خان پسرعموی خدائی خان حسنوند بوده رفاقت عجیبی بین خدائی و ایناق خان وجود داشته ولی بین فرزندان خدائی خان و فرزندان ایناق خان بر سر محدوده چراگاه اختلاف میفته و قبل از اینکه درگیری صورت بگیره ایناق خان همراه با پسران به منطقه پری ملایر کوچ می کنند و برای همیشه ساکن آن منطقه میشن شغل اصلی خاندان خدایی و زندیه چوبداری و گله داری بوده ولی از آنجائیکه کریم خان جنم و درایت داشته مشاور و معاون نادرشاه افشار میشه و بعد از مرگ نادر شاه زمام و امور مملکت رو به دست می گیره

بالاگریوه یک واژه کاملا لکی است
بالاگریوه از دو عبارت بالا و گریوه تشکیل شده است
در زبان لکی بالا به معنی قد است
به عنوان مثال در زبان لکی به کسی که سن کم دارد ولی قدی بلند دارد میگویند ( یَ ئاویلی کَ بالا ئراقونیه ) یعنی این هنوز بچه است و قد کشیده است
و ( گِر ) نیز در زبان لکی به معنی شعله آتش است ،
و باز به عنوان مثال در زبان لکی اگه بخوان به یکی بگن ( آتیش بگیری ) میگن ( گِرهَ اَژینه ت بِچو ) و ( وهَ ) به عنوان تائید و مکمل واژه است ،
مثل ( بیلا بِمِره م هَر وه دَردَوهَ ) در آخر این تک بیت ( وهَ ) مکمل و تائید جمله یا کلمه است
بیلا بِمِره م هَر وه دَردَ وهَ
بزار به درد خودم بمیرم ؟
پس
معنی بالاگریوهَ = بلند قد و آتشین - یا مثل شعله های بلند آتش است

هر بژی ایل فرهَ کَلِنگ وَ سَر بَرز بالاگِریوهَ
زنده باد ایل بزرگ و سربلند بالاگریوهَ

درود بر شما که چنین علمی و دقیق واژه بالا گری وه را توضیح دادید. سپاس

بنده بختیاری هستم. نمی گویم که تعصب ندارم اما بر اساس تحقیقات صورت گرفته فعلی گریوه یا کریوه دو منطقه وسیع از بخش های کنونی مناطق لرستان و بختیاری است. بخش کریوه پائین یا پائین گریوه بخش بزرگی در منطقه لالی از سردشت وشهیون در شمال دزفول تا اندکا و بخش های مهمی از شمال مسجد سلیمان به شمار می رود و در حال حاضر سلسله کوه هائی از مناطق لالی به همین نام معرف هستند. بالاگریوه نیز از بخش الوار گرمسیری تا هشتاد پهلو را شامل می شود.
اگر عنوان لر کوچک را به هم تباران لرستانی و لر بزرگ را به بختیاری ها اطلاق می نمایند ناشی از این مناطق می باشد. چون این دو بخش در قبل از اسلام از یک ریشه و تبار بوده و دو حاکم محلی آن را اداره می نموده است.
چنین مناطقی قطعا به واسطه کوچرو بودن آنها در این محدوده در دست والیان مستقل و هم خیش و هم کیش بوده و داستان بدر و منصور که در کتب تاریخی از آن یاد شده بی ربط به این مناطق نبوده و ریشه برادر بودن لر و بختیاری از این موضوع نشأت می گیرد.
آگر در واژه های هخامنشی به معنی آتش بوده که هنوز لک ها از این واژه استفاده می نمایند. منطقه ای بودن ولایات عهد قدیم ثبات بیشتری بر نام طوایف داشته و دوستانی که قصد دارند ریشه آن را با ترجمه واژه به واژه به طوایف مرتبط نمایند گرچه بی راه نیست اما باید دانست که اسامی سرزمین ها بیشتر از اسامی طوایف در تاریخ ماندگاری داشته است.

با سلام و احترام - زبان لکی با بیش از سی هزار واژه به عنوان کهن ترین و اصیل ترین زبان های ایرانی و به عنوان یک میراث ناملموس ثبت ملی شده است بنا بر این خیلی از اسامی و واژه ها ریشه در زبان لکی دارند

#دیرک ( #دریک ) وند، نامی کهن باهویتی درخشان و قدمتی به بلندای تاریخ متعلق به قبیله ای مهم در غرب ایرانزمین،
وسعت منطقه جغرافیایی این کهن ایل بزرگ از سلسله جبال زاگرس ایران تا نواحی کوهستانی کشورهای ترکیه، سوریه و عراق کنونی که در جنگ چالدران از خاک ایران جدا شده اند میباشد.
🔹️بالاگرّی وَه ( قدبلند و آتشین ) صفتی به زبان کردی ( لکی ) که مردمان قبیله مهم و بااصالت ( دیرک ) به آن مشهور بودند.
باتوجه به اینکه زبان دوران باستان ایرانیان ( زاگرس نشینان ) تقریبا شبیه به زبان لکی کنونی و متشکل از کلمات اولیه ( اشاره ) مانند: اَ، وَه، یَه، سَه، اَ وَه، اَوَه سَه، یَه سَه، . . . بوده، بالاگِرّی وَه به زبان آن دوران به معنی قامت آتشین ( تیز و جسور ) است. بالا = قد ( قامت ) و گرّی ( گرّه، گرّی، گرّا ) به معنی آتشین است، در این واژه ( گرّی ) مانند یحیی، عیسی، . . . حرف ( ی ) = ( آ ) تلفظ میشود، بدین لحاظ منطقه مربوط به این قبیله نیز به بالاگرّی وَه ( دیار قامت آتشینها ) معروف شده است.
🔹در دوران صفویه بویژ پس از شکست در جنگ چالدران مناطق مهمی از خاک ایران جدا و بخشی از خاک امپراطوری عثمانی گردید ساکنان این مناطق ( قامشلو، دیرک . . . ) همچون زاگرس نشینان از قبایل اصیل ایرانی پهله بخصوص دیرک بودند، بعد از جنگ جهانی اول امپراطوری عثمانی نیز فرو پاشید و با توافق انگلیس در سال ۱۹۲۳ میلادی، کشورهای ترکیه، سوریه و عراق از آن سربرآورده و مناطق مذکور ضمیمه خاک این کشورها گردید.
●اکنون شهرستان ( دیرک ) با مساحت ۵، ۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت حدود ۲۰۰، ۰۰۰ نفر تنها شهرستان کاملاً کردنشین سوریه است که در مجاورت با شهر قدیمی جزیره بوتان ترکیه واقع شده است.
●دهخدا، گنجینه معتبر و مرجع :
#دیرک_وند ( #دریک_وند ) . [رَوَ] ( اِخ ) از طوایف کُرد و یکی از ایلات مهم پیشکوه میباشد. طبق نظر محققان و پژوهشگران تاریخ، واژه کُرد ( ک رد ) از نام درک ( دریک ) و دریک نیز از ریشه نام دارا میباشد.
●ولادیمیرمینورسکی مورخ و شرق شناس برجسته روسی اظهار میدارد که دیرک وندها از قبایل ( پهله ) میباشند.
●قبایل متعدد ( پهله ای ) در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند ( شوبرل ص ۲۰ )
●فِیلیها از عناصر لک و از شعب فرعی لُرها هستند ( کرزن، جلد دوم، ص ۲۶۹ - ۲۷۰ )
۱ - الحوادث الجامعه�ص ۱۵۵ ( ترجمه فارسی بخش دوم ص ۱۲۱ )
۲ - تاریخ سرزمین ایلام / تالیف ناصر راد
۳ - مردم شناسی ایران هنری فیلد/ترجمه عبدالله فریار. #دیرک_بالا_گری_وه