چارچوب زکمن (به انگلیسی: Zachman Framework)یک هستان شناسی سازمانی و یک ساختار پایه ای برای معماری سازمانی است که روشی باقاعده و ساخت یافته برای نمایش و تعریف یک سازمان ارائه می کند. هستان شناسی یک طرح طبقه بندی دو بعدی است که تقاطع بین دو طبقه بندی تاریخی را نشان می دهد. طبقه اول کلمات پرسشی اصلی: "چه چیز", "چطور", "کِی", "کِه", "کجاً و "چراً هستند. طبقه دوم برگرفته از مفهوم فلسفی جسمیت بخشی یعنی تحول از یک ایده انتزاعی به یک نمونه واقعی است. مراحل انتقالی برای جسمیت بخشی در چارچوب زکمن عبارتند از: شناسایی، تعریف، ارائه، تعیین مشخصات، پیکربندی و نمونه سازی است.
چارچوب اولیه در مقاله ای با نام "چارچوبی برای معماری سیستم های اطلاعاتی" نوشته جان زکمن در سال ۱۹۸۷ در ژورنال آی بی ام منتشر شد.
درسال ۱۹۹۰، طی یک به روز رسانی بر روی مقاله اصلی ۱۹۸۷، چارچوب به "چارچوب زکمن برای معماری سازمانی" تمدید و تغییر نام داده شد.
یکی از آخرین نسخه های چارچوب زکمن توسط مؤسسه بین المللی زکمن به عنوان استاندارد صنعتی پیشنهاد شد.
چارچوب زکمن یک متدلوژی نیست، چرا که در آن هیچ متد یا پروسه ای برای جمع آوری، مدیریت و استفاده از اطلاعاتی که تشریح می کند، بیان نمی شود، بلکه یک هستان شناسی است که به موجب آن یک طرح کلی برای سازماندهی آثار معماری (به عبارت دیگر اسناد طراحی و مدارک و مشخصات و مدل ها) جهت تعیین اینکه آثار معماری برای چه کسی است (به عنوان مثال مالک کسب و کار یا سازنده) و چه مسائل خاصی وجود دارند (به عنوان مثال داده ها و عملکرد) استفاده می شود.
چارچوب از روی نام خالق آن جان زکمن که برای اولین بار مفاهیم آنرا در سال ۱۹۸۰ در آی بی ام توسعه داد، نامگذاری شده است و از آن تاریخ تاکنون چندین بار به روز رسانی شده است.
عنوان "چارچوب زکمن" اشاره به جدیدترین نگارش آن یعنی چارچوب معماری سازمانی زکمن نسخه ۳٫۰ می کند. فرازهایی از سی سال سابقه این چارچوب به شرح زیر می باشد:
چارچوب اولیه در مقاله ای با نام "چارچوبی برای معماری سیستم های اطلاعاتی" نوشته جان زکمن در سال ۱۹۸۷ در ژورنال آی بی ام منتشر شد.
درسال ۱۹۹۰، طی یک به روز رسانی بر روی مقاله اصلی ۱۹۸۷، چارچوب به "چارچوب زکمن برای معماری سازمانی" تمدید و تغییر نام داده شد.
یکی از آخرین نسخه های چارچوب زکمن توسط مؤسسه بین المللی زکمن به عنوان استاندارد صنعتی پیشنهاد شد.
چارچوب زکمن یک متدلوژی نیست، چرا که در آن هیچ متد یا پروسه ای برای جمع آوری، مدیریت و استفاده از اطلاعاتی که تشریح می کند، بیان نمی شود، بلکه یک هستان شناسی است که به موجب آن یک طرح کلی برای سازماندهی آثار معماری (به عبارت دیگر اسناد طراحی و مدارک و مشخصات و مدل ها) جهت تعیین اینکه آثار معماری برای چه کسی است (به عنوان مثال مالک کسب و کار یا سازنده) و چه مسائل خاصی وجود دارند (به عنوان مثال داده ها و عملکرد) استفاده می شود.
چارچوب از روی نام خالق آن جان زکمن که برای اولین بار مفاهیم آنرا در سال ۱۹۸۰ در آی بی ام توسعه داد، نامگذاری شده است و از آن تاریخ تاکنون چندین بار به روز رسانی شده است.
عنوان "چارچوب زکمن" اشاره به جدیدترین نگارش آن یعنی چارچوب معماری سازمانی زکمن نسخه ۳٫۰ می کند. فرازهایی از سی سال سابقه این چارچوب به شرح زیر می باشد:
wiki: چارچوب زکمن