جابه جایی کروموزومی

در علم ژنتیک جابه جایی کروموزومی یک اختلال در کروموزوم است. کروموزوم ها در بدن انسان به صورت ۲۳جفت قرار دارند. جابه جایی کروموزومی به دلیل جابه جایی میانکروموزومهای غیرجفت اتفاق می افتد. این اختلال زمانی اتفاق می افتد که کروموزوم می شکند و قطعات آن به کروموزوم دیگری متصل می شود. به طور کلی جابه جایی کروموزومی به دو دسته تقسیم می شود: ۱) جابه جایی متقابل (دوطرفه) ۲) جابه جایی روبرت سونی. زمانی که بخشی از یک کروموزوم به کروموزوم دیگری متصل می شود، ممکن است دو ژن با هم ادغام شوند. جابه جایی در سیتوژنتیک یا کاریوتیپ یک سلول آسیب دیده مورد بررسی قرار می گیرد. جابه جایی ها می توانند متعادل (در یک تبادل برابر شامل موادی بدون اطلاعات ژنتیکی اضافه یا از دست رفته و در حالت ایده آل دارای عملکرد کامل و بدون عیب و نقص) یا نامتعادل (تبادل نابرابر میان مواد کروموزوم ها که باعث به وجود آمدن ژن های اضافه یا ازبین رفته آن ها می شود) باشد. در هر دو حالت جابه جایی می تواند متعادل یا نامتعادل باشد.
قوشیان
ناهولادی
Chromosome abnormalities
DbCRID
ژن پیوندی
Takifugu rubripes
در سال ۱۹۳۸، کارل ساکس در آزمایشگاه بیولوژی دانشگاه هاروارد مقاله ای را با عنوان ""Chromosome Aberrations Induced by X-rays" منتشر کرد که نشان می داد که پرتوها می توانند با ایجاد جابه جایی کروموزومی منجر به تغییرات ژنتیکی زیادی در موجودات زنده بشود. این مقاله آغازی در زمینهٔ یاخته شناسی پرتوها شد و سبب شد تا کارل ساکس به عنوان پدر یاخته شناسی پرتوها شناخته شود. علم یاخته شناسی پرتوها تأثیر پرتوها را بر سلول های زنده بررسی می کند.
توضیحات تکمیلی در مورد سلول های توموری که جابه جایی در آن ها شناسایی شده بود، توسط شخصی به نام تئودور بووری ارائه شد. بووری فرض کرد که سلول های توموری دارای «کروموزوم های تحریک رشد» هستند که باعث ایجاد تومورهای بدخیم می شوند. در آن زمان امکان شناسایی تغییرات دقیق کروموزوم ها وجود نداشت، اما امروزه می دانیم که فرضیهٔ بووری صحیح بوده است و جابه جایی عامل مشترکی است که در سلول های آسیب دیده مشاهده می شود. جابه جایی سبب تولید آنکوژن هایی در بدن می شود که عامل دگرگونی های بدخیم هستند.
جابه جایی های متقابل معمولاً شامل جابه جایی مواد میان کروموزوم های غیرجفت است.