جعفرخان زند

میرزا جعفر خان پسر صادق خان زند و پدر لطفعلی خان زند، یکی از فرمانروایان زندیان بود. او همچنین برادر مادری علیمراد خان زند بود و به همین دلیل بر خلاف پدر و دیگر برادرانش کشته نشد.
محمد هاشم آصف (رستم الحکما)، رستم التواریخ، به اهتمام عزیزالله علیزاده، تهران: انتشارات فردوس، چاپ دوم، ۱۳۸۲
دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدخل «جعفر خان زند»
بعد از مرگ علیمراد خان به تخت نشست. او چندی فرمانرویی بخش های کوچکی از ایران مرکزی و جنوبی را در دست داشت و سرانجام در جنگ قدرت میان دودمان طایفه زند در شیراز و در حالی که بر بستر بیماری بود کشته شد. او را ترسو خوانده اند.
پس از آنکه جعفرخان توانست در بصره بر اوضاع مسلط شود انگلیسی ها تجارتخانه خودشان را به آن جا منتقل کردند. جعفر خان فرمانی برای امنیت و اطمینان انگلیسی ها به منظور تجارت در ایران در تاریخ ۸ ربیع الثانی ۱۲۰۲ قمری مطابق با ۱۸ ژانویه ۱۷۸۸ میلادی صادر کرد.
در ۲۵ ربیع الثانی ۱۲۰۳ ه‍.ق عده ای از مخالفانش از جمله صیدمراد خان زند، عموزادهٔ علیمراد خان، شبانه بر سرش ریختند و او را کشتند و سرش را از دیوار ارگ شیراز به زیر انداختند.

جعفر خان زند ( ـ۱۲۰۳ق)
از پادشاهان زندیه (حک: ۱۱۹۹ـ۱۲۰۳ق)، پسر صادق خان زند. در امارت پدرش، به سرداری عراق منصوب شد و در اختلاف پدر با برادر مادری اش، علی مرادخان، نخست جانب پدر را گرفت و به اصفهان لشکر کشید، اما چندی بعد از پدر رنجیده و هم دست علی مرادخان شد و پس از مرگ علی مراد خان ، در اصفهان به سلطنت نشست (ربیع الاول ۱۱۹۹). چهار ماه بعد به شیراز رفت و آن جا را پایتختِ حکومت خود کرد. سلطنت وی با ستیزه جویی آقامحمدخان قاجار مواجه بود، چنان که تا ۱۲۰۲ق آقامحمدخان دو بار اصفهان را اشغال کرد و تا شیراز پیش رفت ، اما موفق به تسخیر آن جا نشد. جعفرخان در ۱۲۰۰ق مجدداً به اصفهان لشکر کشید و باقرخان خراسکانی را که علیه وی به آقامحمدخان قاجار یاری کرده بود در حبس انداخت و کشت. وی سرانجام به دست عده ای از خوانین زند به قتل رسید (۲۵ جمادی الاولی ۱۲۰۳ق). او مردی قوی اما بی تدبیر بود.