خسرو و ریدگ

خسرو و ریدگ رساله ای است که در آن ریدکی (به معنی غلام یا پسر جوانی که در خدمت بزرگان و اشراف بوده) به نام خوش آرزو (لقب افتخاری)که از نجبای دربار خسرو پرویز بوده به سؤالات این پادشاه پاسخ می دهد. در آغاز رساله ریدک برای خسرو شرح می دهد که از خاندانی مرفه بوده و پدرش در خردسالی او درگذشته است. اما به سبب برخورداری از میراث پدر، توانسته است به مدرسه (فرهنگستان) برود و اطلاعات لازم دینی را به دست آورد و دبیری فراگیرد و سپس در سواری و تیراندازی و نیزه پرانی و موسیقی و ستاره شناسی و بازی های گوناگون مهارت پیدا کند. پس از این مقدمه از شاه می خواهد که او را بیازماید و شاه دربارهٔ بهترین خوراک ها و می ها و آنچه با می می خوردند، نغمه ها، گل ها و عطرها، و زنان و اسبان و غیره سیزده سؤال مطرح می کند و همهٔ پاسخ های او مورد پسند می افتد. سپس شاه برای آزمایش تهور او از وی می خواهد که دو شیر را که موجب وحشت رمهٔ اسبان شاه شده اند، زنده دستگیر کند. ریدک پس از توفیق در این کار به سِمت مرزبان منصوب می گردد.
از این رساله می توان از چگونگی ذوق و سلیقهٔ اشراف ساسانی و نیز به میزان شکوه و جلال دربار خسرو پرویز پی برد و همچنین اطلاعاتی در مورد وضع تعلیم و تربیت در عهد ساسانی به دست آورد. این رساله از نظر دربرداشتن نام خوراک ها و طرز تهیهٔ آن ها، گل ها، سازها، بازی ها و غیره حائز اهمیت است. ترجمهٔ عربی بخش هایی از این رساله را ابومنصور ثعالبی آورده است. متن این رساله در مجموعهٔ متون پهلوی به چاپ رسیده است. این رساله به فارسی نیز ترجمه شده است.
تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ شابک ‎۹۶۴-۵۹۸۳-۱۴-۲

خسرو و ریدَگ
(یا: خسرو ورهی) کتابی کم حجم به فارسی میانه. براساس سیزده پرسش خسرو (احتمالاً خسرو پرویز ساسانی) و پاسخ های پسر جوانی از نجبای درباری، به نام یا لقب ریدگی، به معنی خوش آرزو، تنظیم شده است. این پرسش ها دربارۀ بهترین خوراک، شراب، عطر، اسب، نغمه، گل، و نظایر این هاست و چگونگی ذوق و سلیقۀ اشراف ساسانی و میزان شکوه و جلال دربار خسرو را نشان می دهد. کتاب از نظر دربرداشتن نام خوراک ها، سازها، گل ها، بازی ها، و غیره حائز اهمیت است. ترجمۀ عربی بخش هایی از متن پهلوی در دست است. به فارسی امروزی نیز ترجمه شده است (ایرج ملکی، ۱۳۴۴).