حَفصیان (به عربی: حفصیون) (۱۵۷۴-۱۲۲۹ میلادی)، دودمانی از تبار بربرهای آمازیغ و بنیان گذار کشور تونس امروزی بودند که بر تونس، باختر لیبی و خاور الجزایر چیره بودند. پایتخت اینان شهر تونس بود.
با فروپاشی دولت موحدون در مغرب و اندلس، قلمرو وسیع آن ها بین چهار دولت بنی مرین، بنی عبدالواد، بنی حفص و بنی الاحمر تقسیم شد. مهم ترین این دولت ها توسط فرزندان عبدالواحد حفصی شکل گرفت که خود از اصحاب عشره، یاران خاص ابن تومرت بود و فرزندان او نیز از عناصر اصلی دولت صد ساله موحدون بودند. دولت حفصی که در افریقیه برپا شد و خود را جانشین خلافت موحدون می دانست، در سال ۶۲۷ قمری توسط ابو زکریا عبدالواحد استقلال یافت. بعد از او پسرش ابوعبدالله محمد که بزرگ ترین امیر دولت حفصی بود، از امیر مکه لقب خلافتی المستنصر بالله گرفت و همهٔ دولت های مغرب و اندلس و دولت ممالیک مصر و شام با او بیعت کردند که چهار دهه حکومت او از شکوفاترین دوره های آن منطقه از تمدن اسلامی بود.
دولت حفصی روابط خوبی با دولت های مسیحی و مسلمانان برقرار کرد. ۲۵ تن از خاندان حفصی به طور موروثی تا سال ۹۸۱ قمری به مدت ۳۷۸ سال حکومت کردند. این دولت بر اثر حملات متعدد پرتغالی ها و هم پیمانان آن ها و نیز دولت عثمانی و رقابت این دول بر سر سواحل مدیترانهٔ غربی، سرانجام، تونس تحت تصرف کامل دولت عثمانی درآمد و در پایان در سال ۹۸۱ قمری سقوط کرد. در نگاهی کلی، پیدایش حفصیان در آفریقای شمالی، گویای دولت قدرتمند و بزرگی است که حدود چهار قرن آن منطقه را تحت سلطهٔ خود داشت. دوران این دولت یادآور روزهای آبادانی و رفاه اقتصادی و پیشرفت فرهنگی در تاریخ کشور تونس است. از جمله مهم ترین حوادث سیاسی که در آغاز حکومت حفصیان روی داد، حمله صلیبیون با حمایت و هزینه کلیسای رم به تونس و اشغال ۶ ماههٔ بندر کارتاژ یا قرطاجنه بود. لوئی نهم شاه فرانسه (۱۲۸۰ م) __ که در هاله ای از تقدس و معنویت به مثابه مجاهدی صلیبی و به عنوان پیشوای سیاسی صلیبیون شناخته شده بود __ کار هماهنگی و تدارک حمله به تونس را سامان دهی کرد.
حفصیان از قبایل بربر مصموده (ساکن رشته کوه های اطلس در شمال غرب آفریقا) بودند و نام خود را از نیایشان ابو حفص عمر گرفته بودند. فرزند ابوحفص، یکی از کارگزاران دودمان موحدون در تونس بود.
با فروپاشی دولت موحدون در مغرب و اندلس، قلمرو وسیع آن ها بین چهار دولت بنی مرین، بنی عبدالواد، بنی حفص و بنی الاحمر تقسیم شد. مهم ترین این دولت ها توسط فرزندان عبدالواحد حفصی شکل گرفت که خود از اصحاب عشره، یاران خاص ابن تومرت بود و فرزندان او نیز از عناصر اصلی دولت صد ساله موحدون بودند. دولت حفصی که در افریقیه برپا شد و خود را جانشین خلافت موحدون می دانست، در سال ۶۲۷ قمری توسط ابو زکریا عبدالواحد استقلال یافت. بعد از او پسرش ابوعبدالله محمد که بزرگ ترین امیر دولت حفصی بود، از امیر مکه لقب خلافتی المستنصر بالله گرفت و همهٔ دولت های مغرب و اندلس و دولت ممالیک مصر و شام با او بیعت کردند که چهار دهه حکومت او از شکوفاترین دوره های آن منطقه از تمدن اسلامی بود.
دولت حفصی روابط خوبی با دولت های مسیحی و مسلمانان برقرار کرد. ۲۵ تن از خاندان حفصی به طور موروثی تا سال ۹۸۱ قمری به مدت ۳۷۸ سال حکومت کردند. این دولت بر اثر حملات متعدد پرتغالی ها و هم پیمانان آن ها و نیز دولت عثمانی و رقابت این دول بر سر سواحل مدیترانهٔ غربی، سرانجام، تونس تحت تصرف کامل دولت عثمانی درآمد و در پایان در سال ۹۸۱ قمری سقوط کرد. در نگاهی کلی، پیدایش حفصیان در آفریقای شمالی، گویای دولت قدرتمند و بزرگی است که حدود چهار قرن آن منطقه را تحت سلطهٔ خود داشت. دوران این دولت یادآور روزهای آبادانی و رفاه اقتصادی و پیشرفت فرهنگی در تاریخ کشور تونس است. از جمله مهم ترین حوادث سیاسی که در آغاز حکومت حفصیان روی داد، حمله صلیبیون با حمایت و هزینه کلیسای رم به تونس و اشغال ۶ ماههٔ بندر کارتاژ یا قرطاجنه بود. لوئی نهم شاه فرانسه (۱۲۸۰ م) __ که در هاله ای از تقدس و معنویت به مثابه مجاهدی صلیبی و به عنوان پیشوای سیاسی صلیبیون شناخته شده بود __ کار هماهنگی و تدارک حمله به تونس را سامان دهی کرد.
حفصیان از قبایل بربر مصموده (ساکن رشته کوه های اطلس در شمال غرب آفریقا) بودند و نام خود را از نیایشان ابو حفص عمر گرفته بودند. فرزند ابوحفص، یکی از کارگزاران دودمان موحدون در تونس بود.
wiki: حفصیان