کلمه جو
صفحه اصلی

شب هزارویکم

دانشنامه عمومی

شب هزارویکُم کتابی است با سه نمایشنامهٔ تک پرده ایِ هم نامِ پی درپی، یا سه پرده از یک نمایش بلند، از بهرام بیضایی.
شهرناز
ارنواز
ضحّاک
خورزادِ نیکرخ
ماهَک
شریف
عجمی
امیرِ حَرَس
روشنَک
رُخسان
میرخان
به گفتهٔ بیضایی در نمایش نخستین شب هزارویکم/۱ «نمونه پیشین و گم شدهٔ افسانه ضحاک (اژدهاک) بازسازی شده؛ داستان گفته نشده شاه ضحاک و همسرانش شهرناز و ارنواز؛ که نویسنده فکر می کند سرچشمه اصلی داستان پایه ای و بنیادین کتاب نابود شدهٔ هزار افسان است.» نمایش دوّم «داستان گفته نشده مترجم گمنامی است که هزارافسان از پارسی به عربی برگرداند و نام آن الف لیله و لیله کرد؛ کتابی که قرن ها بعد در بازگرداندن دوباره به پارسی نام هزارویک شب گرفت.» و نمایش سوّم نیز «حتماً چند دهه پس از تاریخ چاپ بازگردان هزارویک شب به فارسی –۱۲۸۰ ه. ق- می گذرد و به روزگار ما نزدیک تر است؛ و داستان گفته نشده سرانجام زنی است که هزارویک شب خواند.»
این موضوع سپس تر در کتاب ریشه یابی درخت کهن و پارهٔ دوّمش، هزارافسان کجاست؟ (درباره یکسانی داستان بنیادین هزار و یک شب با داستان ضحاک در شاهنامه)، پژوهیده شد.
این کتاب نخستین بار سال ۱۳۸۲ در انتشارات روشنگران با عکس بغبانوی باروری از یک مُهرِ ایلامی از موزه ملی ایران بر جلد طبع شد. در چاپ های بعدی عکس ها و اطّلاعات اجرای نمایش به کتاب پیوست شد و تصویر روی جلد هم عوض شد.
شب هزار و یکُم کتابی است با سه نمایشنامهٔ تک پرده ایِ هم نامِ پی در پی، یا سه پرده از یک نمایش بلند، از بهرام بیضایی.


کلمات دیگر: