کلمه جو
صفحه اصلی

قالی هریس

دانشنامه عمومی

قالی هریس گونه ای قالی ایرانی و آذربایجان از صنایع دستی همین خطه است که امروزه و در گذشته تولید می شده است.قالی هریس اثر خطوط شکسته و رنگ و طرح فرش هریس، حکایتی ایست از ورای درخشش صدها نقش و نگار چشم نواز، که بی تابانه حکایت عشق را در محراب هنر نجوا می کند، و هریس آذربایجان، این گهواره قالی بافی، که در هر گوشه ایی از آن، دل عاشق طراحی یا سر انگشتان بافنده ایی سبب آفرینش هنر زرین می شود که چشم و دل هر بیننده ایی را ارضا و عاشق خود می کند
قابلیتهای قالی آذربایجان تنها به قالی های نفیس تبریز و تابلوبافی سردرود یا نقش ماهی خوی یا ... نیست، بلکه قالی های درشت بافت مناطقی نظیر هریس مهربان خوانمرودو مهرام و هیق خود داری اعتبار و جایگاه جهانیست.این نوشتار که حاصل تحقیقات میدانی و مطالعه کتب مرتبط و همچنین پرداختن به مقوله ریشه یابی نقوش از لحاظ اسطوره و زیباشناسی و رنگرزی گیاهی منطقه و همخوانی دکوراسیون غربی با قالی هریس است که امروزه در اروپا و آمریکا برای تزئین خانه ها و مراکز فرهنگی هنری...، مورد استفاده و بررسی قرار می گیرد.این قالی به نا به استفاده پشم گوسفندی در بافت برای بدن انسان مفید است برای گرم نگه داشتن و بیماری هایی چون رماتیسم.فرش هریس تنها نقشه فرش دنیا است که هر کدام از آن ها داستانی واقعی از گذشتگان منطقه بوده که در حقیقت این حوادث با زبان هنر برای نسل آینده یه یادگار گذاشته شده است. سمبلی از حیوانات و گیاهان آن منطقه بسیاری از جانور شناسان و گیاه شناسان را به منظور تحقیقات علمی به وجد در آورده است. فرش هریس نه به خاطر دوام و زیبایی بلکه به خاطر داستان های واقعی که در دل تک تک نقشه های ان خوابیده است شهرت جهانی دارد.
پوشش گیاهی هر منطقه تعیین کننده نوع رنگینه های قالی های آن منطقه است. در قالی های هریس رنگ های تیره و تلخ با هارمونی خاصی به کار می روند از قبیل: سرمه ایی تیره، قهوه ایی سیر، قرمز روناسی، مسی، سبز تیره و بنفش زردو ابی... که همان طور که گفته شد از رنگینه های گیاهی اطراف بدست می آیند که عبارتند از:روناس، ذلیر، تولوخ کولی، پوست پیاز، قره چوپ (چوب سیاه)، نیل کلکته، دوه قولاغی (گوش شتر) ریشه اشگون که در رنگرزی سنتی رایج است. همچنین برای دندانه دادن از سنگ قیناخ، زاج سفید، اکسید آهن و دوغ استفاده می کنند. لازم به ذکر است، دوغ فقط با روناس به کار می رود.
ذلیر: ساری بیان(sary Bayan) یا ساری چیچک (گل زرد)اسم های محلی گیاهیست که به اندازه تقریباً نیم متر رشد می کند. دارای برگ های ریز و گل های ریز زرد رنگ می باشد. اگر قطع شود از محل قطع شده مایع سفید رنگی مانند شیر بیرون می آید که مزه تلخی دارد. از ساقه و برگ و گل این گیاه برای رنگرزی استفاده می شود و از آن زرد خوشرنگی بدست می آید که در برابر نور و شست وشو و سایش دارای مقاومت و ثبات رنگی است.تولوخ کولی: یک نوع گیاه رنگزا با گل های آبی رنگ که از ریشه آن برای رنگرزی استفاده می شود. بعد از ساییدن یا آسیاب کردن، همواره با نخ ها در آب می جوشانند که رنگ قهوه ایی زیبایی بدست می دهد.پوست پیاز: در اطراف هریس با روش های خاصی از آن رنگ مشکی تهیه می کنند.قره چوپ (چوب سیاه): گیاهی شبیه روناس ولی کوچکتر از آن است. ریشه آن قرمز مایل به مشکی است و برای گرفتن رنگ مشکی استفاده می شود.نیل کلکته: این رنگ از هندوستان وارد می شود و برای بدست آوردن بهترین و با ثبات ترین رنگ آبی بکار می رود. لازم به توضیح است که رنگرزی با نیل کلکته با کشمش صورت می گیرد.دوه قولاغی (گوش شتر):اسم محلی گیاهی است و رنگ شتری روشن ازآن استخراج می شود.


کلمات دیگر: